Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
блашчы́ца, ‑ы, ж.
Абл. Клоп. У пакоі пахла састаялаю духатою, сухою раструшчанаю вапнаю і блашчыцамі.Скрыган.Сядзіць, як блашчыца ў шчыліне.Прымаўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Блашчы́ца1 ’клоп’ (Жд., Янк. БП, Сцяц., Сцяшк. МГ, Янк. I, Інстр. II, Выг. дыс., Арх. Бяльк., слонім.). Параўн. яшчэ блашы́ца ’клоп’ (Сцяшк.) і блашчы́ца ’блыха’ (Янк. II). Рус.дыял.блощи́ца ’клоп’, укр.блощи́ця ’клоп; блыха’, ёсць два тлумачэнні: 1) зыходнае *bloščica, слова, утворанае ад асновы *blosk‑, роднаснай з балт.*blaska ’плоскі’ (параўн. літ.blãkė ’клоп’, лат.blakts ’тс’). Так Бернекер, 62; 2) зыходнае *ploščica ад *plosk‑ ’плоскі’ (параўн. ст.-рус.площица ’вош’, рус.дыял.площи́ца ’тс’, польск.płoszczyca ’клоп’), а пачатковае б‑ з’явілася пад уплывам слова *blъcha ’блыха’. Так Брандт, РФВ, 21, 209; Развадоўскі, RS, 2, 108. Гл. яшчэ Брукнер, 419; Фасмер, 1, 177; Рудніцкі, 149 (услед за Аганоўскім), лічыць, што bloščica — утварэнне суфіксам ‑ica ад blъšьka (памяншальнае ад *blъcha: bloščica < *blъch‑ьk‑ica).
Блашчы́ца2 ’блыха’ (Янк. II). Відавочна, семантычная кантамінацыя першаснага блашчы́ца ’клоп’ і блыха́ (блаха́?). Параўн. і блашы́ца ’клоп’. Ва ўкр. мове блощи́ця ’клоп’, але і ’блыха’. Не выключаецца (паколькі этымалогія слова *bloščica ’клоп’ няясная), што мае рацыю Рудніцкі, 149, які думаў пра паходжанне *bloščica ’клоп’ < *blošьčica (< blъš‑ьka + суф. ‑ica; усё ад *blъcha), г. зн., што першасным значэннем было ’блыха’?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bedbug
[ˈbedbʌg]
n.
клоп клапа́m., блашчы́цаf.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Блашы́ца ’клоп’ (Сцяшк.). Магчыма, фанетычнае ўпрашчэнне слова блашчы́ца ’клоп’ (гл.). Але хутчэй за ўсё кантамінацыя з словам блыха́ (дыял.блаха́?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
клоп; блашчыца (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
◎ Плашчы́ца, плошчы́ця (płoščyća) ’клоп’ (Тарн.), параўн. польск.сілез.płoščyca, płoščka ’тс’; ст.-польск.płoszczyca (< *plosčica, Банькоўскі, 2, 628). Да плоскі, пласкі ’сплюснуты’, параўн. блашчыца ’клоп’ (гл.), параўн. яшчэ ст.-рус.площица ’клоп’, якое Німчук (Давньорус., 222) выводзіць з плоск‑ыи.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Блашчынец, блашчычнік ’расліна звычайны лянок, Linaria vulgaris Mill.’ (Кіс.). Бясспрэчна, да блашчы́ца ’клоп; блыха’ (гл.). Магчыма, як сродак супраць блох або клапоў (расліна досыць ядавітая, гл. Нейштадт, Определитель, 492). Параўн. яе назвы ў іншых мовах, напр., славац.svinský chreň (для абмывання парасят); чэш.дыял.morová zelina (гл. Махэк, Jména rostl., 211).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bug1[bʌg]n.
1. клоп, блашчы́ца;
a May bug хрушч
2. мікро́б;
a flue buginfml ві́рус гры́пу, зара́за
3.infml энтузія́зм, ама́тарства; апанта́насць;
He’s got the travel bug. Ён вялікі аматар падарожжаў.
4.infml жучо́к, патайны́ мікрафо́н; апара́т для тае́мнага назіра́ння
5.comput. памы́лка (у праграме або сістэме)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
bug
[bʌg]1.
n.
1) казя́ўка, кузу́рка f.
2) блашчы́цаf.; клоп, клапа́m.
3) informal хваробатво́рная бактэ́рыя, бацы́ла f.
4)
а) вялі́кая заціка́ўленасьць, апанта́насьць f.
б) вялі́кі ама́тар
the travel bug — вялі́кі ама́тар падаро́жжаў
5) Sl. жучо́к -ка́(прыла́да для падслухо́ўваньня)
2.
v.t.
1) Sl. уста́віць мікрафо́н для падслухо́ўваньня
2) Sl. дакуча́ць, дуры́ць галаву́, назаля́ць
•
- bug off
- bug out of the eyes
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)