шэ́ры, ‑ая, ‑ае.
1. Колер, які атрымліваецца пры змяшэнні чорнага і белага; колер попелу.
2. Хмурны, не сонечны (пра надвор’е).
3.
4. Непрыкметны знешне і ўнутрана, нецікавы.
5. Як састаўная частка некаторых заалагічных і батанічных назваў.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
не,
1. Надае слову, да якога яна адносіцца, значэнне поўнага адмаўлення.
2. Служыць адмоўным адказам на станоўчае пытанне.
3. Мае значэнне няпоўнага сказа пры адмоўных адказах на пытанні; тое, што і няма (у 2 знач.);
4.
5. Надае значэнне няпэўнасці, няпоўнага адмаўлення, непаўнаты дзеяння ці стану: а) пры назоўніках, якія паўтараюцца.
6. Надае выразу сцвярджальнае значэнне з дзеясловамі «магчы», «смець» пры наяўнасці другога адмоўя або з дзеясловамі ў безасабовым сказе, выказнікам якога з’яўляюцца словы «нельга», «немагчыма».
7. У спалучэнні з часціцай «ці» ў пытальных сказах выражае мадальнае значэнне сцвярджэння або няпэўнасці, здагадкі.
8. У спалучэнні з пытальнымі займеннікамі і прыслоўямі пры асаблівай інтанацыі вымаўлення надае сэнс станоўчага адказу.
9. У спалучэнні з дзеясловамі, якія канчаюцца на «‑ся», «‑цца» і маюць прыстаўку «на-», надае значэнне немагчымасці закончыць дзеянне.
10. Уваходзіць у склад словазлучэнняў, якія з’яўляюцца складанымі злучнікамі і злучальнымі словамі: «не то... не то»; «не то што»; «не то .. а»; «не толькі, .. але (і)» і пад.
11. Уваходзіць у склад устойлівых словазлучэнняў: «далёка не»; «не раўнуючы, як»; «амаль не», «ледзь не», «бадай не»; «не раз і не два»; «не вельмі каб» і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагна́ць, ‑ганю, ‑гоніш, ‑гоніць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскры́ць, ‑крыю, ‑крыеш, ‑крые;
1. Рассунуць, расхінуць, паказаць што‑н.
2. Вызваліць ад таго, што накрывае каго‑, што‑н.; агаліць.
3. Разгарнуць, раскласці, распасцерці (што‑н. складзенае).
4. Адкрыць (пра рот, вочы).
5. Выявіць, зрабіць вядомым што‑н. невядомае, таемнае.
6. Знайсці, устанавіць, адкрыць у выніку назіранняў, даследаванняў.
7. Расказаць аб сваіх думках, пачуццях.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БРЭ́СЦКІ МІР 1918,
Брст-Літоўскі мірны дагавор 1918. Падпісаны ў Брэсце (Брэст-Літоўску) 3.3.1918 прадстаўнікамі
У.Е.Снапкоўскі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
вось 1, ‑і,
1. Шпень або тонкі вал, на які насаджваюцца колы, часткі машын або механізмаў.
2.
3.
вось 2,
1. Ужываецца для ўказання на прадметы, з’явы, якія знаходзяцца блізка ў дадзены момант, або на ўсё тое, што адбываецца непасрэдна перад вачамі.
2. Ужываецца для ўказання на паслядоўную змену падзей, з’яў і пад., на раптоўнае і нечаканае іх паяўленне.
3. Ужываецца пры выказванні якіх‑н. эмоцый (захаплення, радасці, жарту і пад.) у клічных сказах разам з указаннем на прадмет, з’яву.
4. У спалучэнні з указальнымі займеннікамі і прыслоўямі ўжываецца для ўзмацнення і ўдакладнення іх значэння.
5. У спалучэнні з пытальнымі займеннікамі (хто, што, які, чый, каторы) і прыслоўямі (дзе, куды, адкуль, калі, чаму, як і інш.) надае ім сэнс указання на што‑н. (з націскам на слове «вось»).
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фігу́ра, ‑ы,
1. Форма, абрысы чаго‑н.
2. Склад цела, знешнія абрысы, формы чалавека.
3. Чалавек (звычайна невядомы, незнаёмы ці кепска бачны).
4. Постаць чалавека або жывёлы ў скульптуры, жывапісе.
5. Комплекс рухаў пры выкананні чаго‑н. (танца, пры катанні на каньках і пад.).
6.
7. У геаметрыі — частка плоскасці, абмежаваная замкнутай лініяй, а таксама наогул сукупнасць размешчаных пэўным чынам пунктаў, ліній, паверхней і цел.
8. У шахматах — кароль, ферзь, ладдзя, слон і конь.
9. Старшая ігральная карта (туз, кароль, дама, валет).
10. Моўны зварот, стылістычны прыём, які надае мове асаблівую выразнасць.
11.
[Лац. figura — вобраз, форма.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыро́кі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае вялікія памеры ў папярочніку;
2. Свабодны па пакрою, які не прылягае да фігуры.
3. Які займае сабой вялікую прастору; вялізны.
4. Размашысты, свабодны (пра крокі, рухі і пад.).
5.
6.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
go
went, gone, going
1.1) ісьці́; хадзі́ць
2) е́хаць; е́зьдзіць
3) сяга́ць
4) міна́ць, прахо́дзіць (пра час)
5) губі́ць, тра́ціць
6) паміра́ць
7) лама́цца, псава́цца
8) станаві́цца, рабіцца
1) хаджэ́ньне
2) informal мо́да
3) стан спра́ваў, стано́вішча
4) informal спро́ба
5) informal уда́ча
•
- go at
- go back on
- go behind
- go by
- go down
- go for
- go into
- go it alone
- go off
- go on
- go out
- go over
- go through
- go together
- go to pieces
- go under
- go up
- go with
- go without
- let go
- on the go
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
сцягну́ць, сцягну, сцягнеш, сцягне;
1. Цягнучы, зняць каго‑, што‑н. адкуль‑н.
2. Цягнучы, перамясціць адкуль‑н.
3. Цягнучы, звалачы ў адно месца ўсё, многае.
4. Сабраць, сканцэнтраваць у адным месцы (вялікую колькасць чаго‑н.).
5.
6. Знесці што‑н. далёка.
7. Зрабіць больш вузкім, цесным, шчыльным (тое, што завязваюць, зацягваюць); зацягнуць.
8.
9. Злучыць канцы, краі чаго‑н.; ссунуць.
10.
11.
12.
13.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)