Тартары́ца ’вялікая спраўная жанчына’ (полац., Нар. лекс.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

То́нба ’завала, засоў’ (Рам. 1, Нар. Гом.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трыпаты́н (тръпаты́н) ‘тарпатына’ (мёрск., Нар. сл.). Гл. тарпатына.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ку́лька1 ’ручка на кассі ў выглядзе абагнутага лучка’ (Сцяшк., З нар. сл., Нар. лекс., Жыв. сл., Тарн. Studia, Дразд., Арх. Бяльк., Янк. II, Бір., Выг.). Да куляцьі.

Ку́лька2 ’клёцка’ (Яўс.). Да кулях (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ку́тніца1 ’прамая кішка’ (Сл. паўн.-зах., Шатал., КЭС, лаг., Нар. лекс., Маш., Мядзв.). Да кутыр (гл.), кутаць1 (гл.).

Ку́тніца2 ’кіла’ (З нар. сл.), ’похва ў каровы’ (Янк. III). Да кутніца1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лэпскі ’лоўкі, моцны’ (Сцяшк.), ’харошы, пахвальны’ (Нас.), ’ладны’ (карэліц., З нар. сл.; стаўб., Жыв. сл.), ’ніштаваты’ (карэліц., Нар. словатв.), лэпска ’добра’ (Нас. Сб.). Запазычана з польск. łebski і łepski ’разумны, спрытны’, ’ладны, велікаваты’, ’прыгожы’, ’недарагі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

На́бадры ’шоры, шляя’ (БРС), ’шлеі, частка збруі’ (Янк. БФ. 297, слуц., Сл. бел. нар. фраз.), ’медныя бляхі для збруі’ (Лупсякоў, Фальк. Гом.), на́бадрыкі ’шоры’ (стаўбц., Нар. сл.). Відаць, фанетычна змененае набе́дры, набе́дрыкі (набэ́дрыкі) ’тс’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нама́к ’куль (саломы)’ (Мат. Гом.). Няясна. Магчыма, звязанае з на́макань ’палена’ (полац., Нар. лекс.), намаклінадрэва, якое доўга ляжала ў вадзе’ (навагр., Нар. сл.), з развіццём значэння да ’нешта вельмі цяжкае’; ад мокнуць, мачыць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пляўду́ра ’плявузгала’, пляўдурыць ’гаварыць пустое’ (міёр., З нар. сл.: Нар. лекс.). Балтызм, параўн. літ. pliaupti, pliaukšti ’вярзці лухту, абы-што гаварыць’ і суф. ‑d‑а з непахвальным значэннем, да якога пазней далучыўся суф. ‑ур‑а.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сце́паць ’калаціць’ (ТС), ’паціскаць плячыма’ (Стан.), сцёпаць ’рухаць, варушыць’ (Сцяшк. Сл.), сцепану́ць ’упасці, шлёпнуць’ (Нар. Гом.), сцепану́ць ’тармаснуць’ (Янк. 3.), сцепену́ць ’калатнуць’, стыпыну́тэ ’тс’ (драг., Ск. нар. мовы), сцепену́цца, сцепну́цца ’калатнуцца’ (ТС). Да цепаць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)