спле́сці, спляту, спляцеш, спляце; спляцём, сплецяце, сплятуць; пр. сплёў, спляла, ‑ло; заг. спляці; зак., што.
1. Вырабіць, зрабіць пляценнем. Сплесці вянок. □ І кошык сплятуць Каля светлай вады, І ягад лясных Назбіраюць дзяды. Куляшоў. Дзед Цыпрук сваю паставіў базу, Адмыслова сплёў з галін будан, Што ў спёку добра пахне лазняй. Караткевіч. Неяк за абедам бацька папрасіў: — Сплёў бы ты мне, сынок, лапці. Ляўданскі.
2. Злучыць, змацаваць пляценнем. Па прывычцы .. [Маша] спляла валасы ў касу. Шамякін. Ён [салдат] касіў, быццам піў хмельны водар здаровы Белай дзятлаўкі той, што спляла травастой. Арочка. // Злучыць, счапіць, пераплёўшы адно з другім (рукі, ногі, пальцы). Сплёўшы пальцы на галаве і злёгку адкінуўшыся назад, .. [Сіўцоў] уголас пачаў чытаць цудоўныя вершы Цютчава. Васілевіч. // перан. Цесна звязаць, злучыць, зліць. Некалькі сюжэтных ліній аўтар сплёў у адзіную кампазіцыю. «Маладосць».
3. перан. Разм. Выдумаць. — Не, няпраўда, сынок! Гэта байку сплялі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узбе́гчы, ‑бягу, ‑бяжыш, ‑бяжыць; ‑бяжым, ‑бежыце, ‑бягуць; пр. узбег, ‑ла; заг. узбяжы; зак., на што.
1. Падняцца бягом куды‑н. уверх, на больш высокае месца, на вышыню. Узбегчы на трэці паверх. Узбегчы на пагорак. □ Лабановіч саскочыў з павозкі і ўзбег на ганак. Колас. // Імкліва ўз’ехаць (звычайна па вышыню). Грузавік у збег на ўзгорак. Гроднеў. // перан. Размясціцца на паверхні, што ідзе ўгору. Новыя гарадскія вуліцы ўзбеглі на бліжэйшыя пагоркі. В. Вольскі.
2. Бягом зайсці, трапіць куды‑н.; забегчы. Воўк узбег на поплаў. □ Стукнула брамка, і на двор узбегла дзяўчынка. Асіпенка. // Імгненна з’явіцца, выступіць; пабегчы. Крывавая падцечына ўзбегла на вока. Сабаленка. // перан. Раптоўна ўзнікнуць, з’явіцца, прыйсці. Узбег смутак на твар. □ І тут, як кажуць, мімаволі ўзбегла па памяць вядомая песня. Грамовіч. З даяркамі Андрэй па-свойму, крыху грубавата, мог і жартаваць, і смяяцца, і ляпнуць, што ўзбяжыць на язык. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
póchen
vi
1) (an A) сту́каць (аб што-н.)
an die Tür ~ — сту́каць у дзве́ры
es [man] pocht — сту́каюць
2) бі́цца (пра сэрца)
3) перан. (auf A) выхваля́цца (чым-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Kláue
f -, -n
1) кіпцю́р, ла́па
j-m in die ~n fállen* — папа́сціся каму́-н. у ла́пы (тс. перан.)
2) тэх. зуб, зубе́ц
3) разм. дрэ́нны по́чырк
4) капы́т
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
knüpfen
1.
vt звя́зваць, завя́зваць, пле́сці
etw. an éine Bedíngung ~ — ста́віць што-н. у зале́жнасць ад яко́й-н. умо́вы
2.
(sich)
(an A) перан. быць звя́заным (з чым-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Lohn
m -(e)s, Löhne
1) зарабо́тная пла́та, заро́бак
2) узнагаро́да; перан. адпла́та, по́мста
◊ wie die Árbeit, so der ~ — ≅ як дба́еш, так і ма́еш; як узарэ́ш, так і збярэ́ш
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Lösung
f -, -en
1) (вы)рашэ́нне
2) скасава́нне (дагавора)
3) развя́званне, паслабле́нне; разблы́тванне
4) хім. раство́р
5) перан. развя́зка
das wäre die béste ~ — тако́е рашэ́нне было́ б са́мым ле́пшым
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
vergráben
*
1.
vt закапа́ць, зарыва́ць
sein Gesícht in béide Hände [in béiden Händen] ~ — закры́ць твар рука́мі
2.
(sich)
1) (in, bei D) закапа́цца, зарыва́цца
2) перан. зары́цца, пагэ́дбіцца (у кнігі і г.д.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
акамнанеме́нт
(фр. accompagnement)
1) музычнае суправаджэнне спеваў, дэкламацыі;
2) перан. падзеі, з’явы, якія ствараюць гукавы фон чаму-н. (напр. драмаць пад а. дажджу).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
аксіёма
(гр. aksioma)
1) палажэнне, якое не патрабуе доказу і прымаецца ў якасці зыходнага прынцыпу якой-н. тэорыі;
2) перан. відавочная, агульнавядомая ісціна.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)