баро́метр

(ад гр. baros = цяжар + metreo = вымяраю)

1) прыбор для вымярэння атмасфернага ціску, прадказання надвор’я;

2) перан. паказчык якіх-н. змен, стану чаго-н. (напр б. грамадскай думкі).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

сці́снуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зменшыцца ў аб’ёме пад націскам.

Спружына сціснулася.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Сабрацца ў адным месцы, стоўпіцца.

Сціснуліся, як селядцы ў бочцы.

3. Сабрацца ў камяк, скурчыцца, сагнуцца.

С. ад нечаканасці.

С. ад страху.

4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Адчуць унутраны цяжар (у горле, грудзях).

Сэрца сціснулася ад жалю.

5. Шчыльна злучыцца (пра губы, пальцы і пад.).

Рукі сціснуліся ў кулакі.

|| незак. сціска́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. сціска́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тяготи́ть несов.

1. абцяжа́рваць;

снег тяготи́т кро́влю снег абцяжа́рвае дах;

тёплая оде́жда его́ тяготи́ла цёплае адзе́нне абцяжа́рвала яго́;

2. (быть в тягость) быць у цяжа́р (каму, чаму), быць (з’яўля́цца) ця́жкім (для каго, для чаго);

меня́ тяготи́т его́ прису́тствие мне ў цяжа́р яго́ прысу́тнасць;

3. уст. (угнетать) гнясці́; (мучить — ещё) му́чыць;

его́ тяготи́ли воспомина́ния яго́ прыгнята́лі (му́чылі) успамі́ны;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бре́мя ср., прям., перен. цяжа́р, -ру м.; (гнёт) ярмо́, -ма́ ср., прыгнёт, -ту м.;

◊

под бре́менем пад прыгнётам (ярмо́м, цяжа́рам);

разреши́ться от бре́мени абрадзі́ніцца, абрадзі́цца, нарадзі́ць дзіця́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Сморг ‘летні час, гарачая пара’ (Нас.), ‘пільная праца’ (Бяльк.), сморк ‘гарачая летняя пара’ (Бяльк.). Няясна. Магчыма, да смо́ргаць, смарга́ць ‘тузаць, торгаць, шморгаць’, адсюль ‘тое, што непакоіць, прымушае спяшацца’. Параўн. таксама ст.-бел. сморкъ (сморщъ) ‘хмара, смерч’ (Ст.-бел. лексікон), якое збліжаецца з морак ‘змрок’ і далей з марока ‘клопаты, цяжар; нешта заблытанае’ (гл.), чэш. smršt ‘віхор’ і ўсх.-слав. сморч ‘дождж, віхура’. Апошняе Брукнер (503) параўноўвае з рус.-ц.-слав. смркати ‘уцягваць, усмоктваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

барака́мера

(ад гр. baros = цяжар + лац. camera = камера)

герметычная камера, у якой штучна зменьваецца ціск паветра, што дазваляе праводзіць выпрабаванні метэаралагічных прыбораў і правяраць уплыў атмасферных змен на арганізм чалавека.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ucisk, ~u

м.

1. прыгнёт, уціск;

ucisk narodowy — нацыянальны уціск;

znosić ucisk — цярпець прыгнёт (уціск);

2. цяжар, ціск

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

load​1 [ləʊd] n.

1. груз, но́ша, цяжа́р (таксама перан.)

2. нагру́зка;

test under load выпрабо́ўваць пад нагру́зкай

3. infml a load/loads (of smth.) шмат, мно́ства (чаго́-н.);

Don’t worry, there’s loads of time. Не хвалюйся, у нас шмат часу.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

load

[loʊd]

1.

n.

1) груз -у m.

2) цяжа́р -у m.; нагру́зка f.

a load of debt — цяжа́р даўго́ў

2.

v.t.

1) грузі́ць, нагружа́ць

to load grain — грузі́ць збо́жжа

to load a car — нагружа́ць а́ўта

2) Figur. абцяжа́рваць; наладо́ўваць

3) абсыпа́ць, надзяля́ць

to load with compliments — абсы́паць камплімэ́нтамі

4) зараджа́ць (гарма́ту, стрэ́льбу)

•

- get a load of

- loads

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ciężkość

ciężkoś|ć

ж.

1. цяжар;

siła ~ci фіз. сіла цяжару;

środek ~ci — цэнтр цяжару;

2. грувасткасць; нязграбнасць; цяжкавагавасць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)