Verbum

Матала́шка ’падстаўка для матавіла’ (слонім., Сцяшк. Сл.), (перан.) ’жанчына, якая шмат гаворыць без сэнсу’ (КЭС, лаг.). Ад ⁺матала́ха, якое да ⁺матала́ць < мата́ць (гл.). Суфікс ‑а‑л‑ перадае рэгулярнае, шматразовае дзеянне.

Нараві́ць ’імкнуцца, намагацца, старацца’ (мін., Жыв. сл.; слонім., Нар. словатв.), ’дагаджаць, гадзіць’ (Нас., Федар., Сцяшк.), ’уступаць, саступаць’ (навагр., З нар. сл.; Юрч.), ’чакаць’: цѣлый часъ норовивъ цебе (Нас.). Гл. нораў.

◎ Пухна́ч ’тоўсты, пульхны чалавек’, ’мякіннік, хто харчуецца пушным хлебам’ (Нас.), пухнацік ’пра поўнага, пухлага, пушыстага’ (слонім., Роднае слова, 2001, 5, 89). Да пухнуць ’таўсцець, надувацца’, магчыма, ад пу́хны ’пышны’ (гл.).

◎ Пхі́мкаць ’румзаць, хныкаць’: тімкае дзіця (ТС; слонім., Нар. словатв.), тынькаты ’тс’ (пін., Нар. лекс.), параўн. укр. тикати, тенькати, тикати ’тс’. Паводле Смаль–Стоцкага (Приміт., 170), дзеясловы ўтвораны ад “прыродных выгукаў”.

◎ Ле́сейка ’лясная сцяжынка’ (слонім^, Сцяшк. Сл.). Утворана ад les‑ъ пры дапамозе суфікса ‑ėja (як toneja ’дрыгвяная тэрыторыя, · парослая лесам, амаль непраходная’ < к ъnъ!къту ’пень’). Ад lese ja — памяншальнае лесейка.

Напіцава́ць ’натаптаць, напхаць, набіць’ (слонім., Жыв. сл., Сцяц., стаўбц., Нар. сл., Янк. 2). Да піцава́ць ’піхаць і інш.’, відаць, спачатку ’збіраць фураж, корм’ з польск. picować ’тс’ ад pica ’корм, яда’.

Патэс ₁ ’гульня ў арэхі’ (маг., Рам., Детские игры). З яўр. мовы (там жа, 137).

Патэ́с ₂ ’страха’ (слонім., Сцяшк. Сл.). Відаць, да пацёс (гл.) з другасным ацвярдзеннем тʼ (цʼ) > т.

Збабэ́ніць, збаба́ніць (Сл. паўн.-зах.), збабэнчыць (слонім., Нар. лекс.) ’ударыць’. Польск. zbębnić ’склікаць шляхам удару ў бубен, гонг’ уст. ’ударыць’ (Sł. Wił.). Відаць, збэбніць < польск. з далейшымі зменамі ў фанетыцы. Параўн. бэбушыць.

Ка́ніна, ка́нка ’льняны саламяны або з гнуткіх галінак (абшытых палатном) абручык вакол галавы замужняй жанчыны пад хусткай, на які накручвалі валасы’ (Маш.; слонім., Шн.; Тарн., Сакал.). Да тканіца < тканка (Помн. этнагр., 135).

◎ Лець у параўн. як лець ’ледзь цёплы, летні’ (слонім., Нар. словатв.). Праформа Іёіь. Да лёта (гл.). Параўн. бел. залеюць ’запэўніць’, ’папярэдзіць загадзя’ (Нас.). Больш падрабязна аб ім гл. Слаўскі, 4, 95–97.