адары́ць, адару, адорыш, адорыць; зак., каго.

1. Тое, што і абдарыць. І [зямля] адарыла пладамі багатымі Працавітыя рукі шчаслівых людзей. Грахоўскі. / у перан. ужыв. Дзяўчына адарыла мяне цёплай усмешкай. Даніленка.

2. перан. Багата надзяліць якімі‑н. якасцямі, здольнасцямі, уласцівасцямі. Прырода адарыла яго паэтычным талентам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыраўня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што да каго-чаго.

Разм. Тое, што і прыраўнаваць ​1. — Дык жа адзін воз не прыраўняеш да другога, — спакойна, разважліва даводзіць другі. Палтаран. Была б ты добраю, прырода, Каб прыраўняла да сябе. Каб не давала рана гінуць. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчо́дра прысл., шчо́дры

1. fréigebig, gróßzügig;

шчо́драй руко́й mit vóllen Händen;

2. (багаты) reich (на што-н. an D); áusgiebig (плённы, эфектыўны);

шчо́драя прыро́да fréigebige Natúr

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Ра́тны 1 ’ваенны, баявы’ (ТСБМ, Нас.): ратны чарвяк ’лічынка грыбнога камара’, паходжанне назвы тлумачыцца яе паводзінамі: “Лічынкі гэтага насякомага збіраюцца ў вялікую групу і пачынаюць “падарожнічаць”. Яны белага колеру і паўзуць суцэльнай лентай, шырынёю да двух сантыметраў і даўжынёю да чатырох-шасці метраў, за што і атрымалі сваю народную назву” (Кахманюк, Родная прырода, 1978, 6, 13). Гл. раць.

Ра́тны 2 ’арэндны’: ратные грошы (Нас.). Ад ра́та (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ГАРДЗЕ́Й Віктар Канстанцінавіч

(н. 19.8.1946, в. Малыя Круговічы Ганцавіцкага р-на Брэсцкай вобл.),

бел. пісьменнік. Скончыў БДУ (1984). Працаваў у час. «Беларусь», «Родная прырода», з 1989 у час. «Маладосць». Аўтар паэтычных зб-каў «Касавіца» (1975), «Верасное палясоўе» (1978), «Незабудкі азёр» (1985), «Узрушэнне» (1988), «Дзікая пчала» (1994), празаічных зб-каў «Дом з блакітнымі аканіцамі» (1984), «Карані вечнага дрэва» (1988), «Уратуй ад нячыстага» (1992, Літ. прэмія І.Мележа 1993). Гал. ў яго творчасці — маральна-этычныя і сац. праблемы сучаснай вёскі, людзі і прырода роднага краю.

т. 5, с. 59

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

челове́ческий

1. чалаве́чы; (людской) людскі́;

челове́ческий род чалаве́чы (людскі́) род;

челове́ческая приро́да чалаве́чая (людска́я) прыро́да;

2. (человечный) чалаве́чы, чалаве́чны, лю́дскі;

челове́ческое обраще́ние чалаве́чае (чалаве́чнае, лю́дскае) абыхо́джанне;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

фізіянамі́ст

(фр. physionomiste, ад гр. physis = прырода + gnomon = які ведае)

той, хто па міміцы твару ўмее распазнаваць унутраны стан чалавека.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

нацюрмо́рт

(фр. nature morte = літар. мёртвая прырода)

жанр выяўленчага мастацтва, дзе прадметам адлюстравання з’яўляюцца рэчы, размешчаныя ў адзіным асяроддзі і арганізаваныя ў групу, а таксама твор гэтага жанру.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фізіякра́ты

(фр. physiocrates, ад гр. physis = прырода + kratos = улада)

французскія эканамісты 2-й пал. 18 ст., якія лічылі, што толькі праца земляроба з’яўляецца прадукцыйнай і стварае прыбавачную вартасць.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

натуралі́зм, ‑у, м.

1. У філасофіі — тэорыя, адпаведна якой прырода выступае як адзіны, універсальны прынцып тлумачэння існага.

2. Напрамак у літаратуры і мастацтве, які характарызуецца імкненнем да знешне дакладнага капіравання рэчаіснасці без мастацкіх абагульненняў, ідэйнай ацэнкі таго, што адлюстроўваецца.

3. Першапачатковая назва рэалістычнага напрамку ў рускай літаратуры; натуральная школа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)