Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
mus, ~u
Iм.
неабходнасць, патрэба, патрэбнасць;
z ~u — паняволі; па прымусу; нехаця
IIм.
мус (напой)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
coffee
[ˈkɔfi]1.
n.
1) ка́ва f. (напо́й, зе́рне)
2) тава́рыская сустрэ́ча з ка́вай
3) ка́вавы ко́лер цёмна-руды́
2.
adj.
ка́вавы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
мёдм
1. Hónig m -s;
со́тавы мёд Schéibenhonig m;
шту́чны мёд Kúnsthonig m;
сало́дкі як мёд hónigsüß;
2. (напой) Met m -(e)s, Hónigwein m -(e)s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пі́ва, пі́ва ’напітак з ячменнага соладу’ (ТСБМ, Яруш., Бес., Сл. ПЗБ, ТС, Бяльк., Стан.), пі́во ’пойла для свіней: вада з дадаткам мукі’ (драг., Нар. лекс.). Укр.пи́во ’піва’, рус.пиво ’піва’, ’пітво, напой’, ’пойла’, польск.piwo, н.- і в.-луж.piwo, чэш., славац.pivo, славен.pívo, серб.-харв.пи̑во, макед., балг.пиво, ц.-слав.пиво. Прасл.*pivo. Да *piti > піць (гл.) і суф. ‑v‑o, які ўтварае назвы прадметаў як вынік дзеяння. Параўн. фрак.πίνο, πίνον (Фасмер, 3, 258).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
miód, miodu
м. мёд;
miód pitny — мёд (напой);
miód w plastrach — сотавы мёд;
podbierać miód — вымаць соты з вулляў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
dem ~ ergében sein — быць п’я́ніцай, п’я́нстваваць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Жыбуры́1 ’жабурынне’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. укр.жабур ’жабурынне’, польск.żibura ’кепскі мутны напой’. Брукнер (669) лічыў польск. слова ўсх. элементам, спасылаючыся на серб.-харв.џи̏бра, балг.джѝбри ’жамерыны’, якое ўзводзяць да цюрк. (Фасмер, Зб. Крэчмеру, 277; Фасмер, 2, 39), напр. тур.cibre (Скок, 1, 473; БЕР, 362). Не выключана, аднак, і сувязь з жабурынне, жамерыны (гл.).
Жыбуры́2, жабуро́к, жыбуркі, жабэ́ркі ’кавалкі дрэва, цуркі’ (Сл. паўн.-зах.). З літ.žobaraĩ ’сухія галіны’ (Сл. паўн.-зах., 2, 130). Магчыма, аднак, і іншае тлумачэнне — з літ.žiburys ’факел, лучына’. Яблонскіс (269) прыводзіць адпаведны польск. прыклад з 1619 г.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Напава́ць ’напаіць’ (Рам.), укр.напувити ’тс’, н.-луж.napouaś ’тс’ разглядаецца як беларуска-ўкраінска-лужыцкая сепаратная ізаглоса, што, на думку Трубачова, дае падставы рэканструяваць праславянскі дыялектызм *ndpovati, гл. Трубачоў, Серболуж. сб.; Слав’, языкозн., V, 181. Параўн. яшчэ ст.-польск.nopauać ’тс’, якое Брукнер прыводзіць з польскай Бібліі, адзначаючы яго выключны характар, паколькі іншых дэрыватаў ітэратыўнага *‑райаіі ў польскай мове няма (Брукнер, 355, 426). У беларускіх формах тыпу наповаці, паповае, суадносных са ст.-слав. напаити. Карскі (1, 339) бачыў ’устаўку в на месцы і, што адзначалася таксама ў старабеларускіх помніках: наЛованого (XV ст.). Ітэратыў да напаіць, гл. напой.