◎ Плоц ’плоскі бок біткі’ (Рам. 8). Відаць, з рус. мовы; параўн. рус.плоц, площа ’плоскі бок ігральнай біты’, ’становішча кінутай біты бокам ці толькі на плоскім баку’, плоцкий ’плоскі’, якое з’яўляецца кантамінаваным утварэннем з плоскі і клец < ням.Klotz ’калода; цурка’ < с.-в.-ням.kloz, англ.-сакс.don ’камяк, гала, клубок’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Kloß
m -es, Klöße
1) камя́к
2) клёцка
◊ er hat Klöße im Mund — ён гаво́рыць неразбо́рліва, у яго́ ка́ша ў ро́це
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
галу́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Рмн. ‑шак; ж.
1. Круглы камяк, шарык, скачаны з якога‑н. мяккага рэчыва. Галушка воску. Качаць сыр у галушкі.
2.толькімн. (галу́шкі, ‑шак). Страва ў выглядзе дробных клёцак (з мукі або дранай бульбы), прыгатаваных на булёне ці на малацэ. Глядзелі хлопцы як на дзіва, Як дзядзька, цеста замяшаўшы, Качаў галушкі, міску ўзяўшы.Колас.З бульбы ў нас галушкі вараць, Нашу бульбу ўсюды хваляць.Русак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падзьму́ць, ‑му, ‑меш, ‑ме; ‑мём, ‑мяце; зак.
1. Пачаць дзьмуць. З лесу падзьмуў свежы ветрык.Бядуля.З раніцы захмарылася, падзьмуў моцны вецер.Лось./убезас.ужыв.Ад ракі падзьмула халадком.Бяганская.І падзьмула свежым раннем, Лугам, соснамі, жыццём!Агняцвет.
2. Дзьмуць некаторы час. [Прыстром] узяў на далонь камяк зямлі, памяў яго, падкінуў угору, нават падзьмуў на яго.Шынклер.— Што, што? — яна падзьмула ў трубку, патрэсла яе, зноў прыклала да вуха.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сне́жныйв разн. знач. сне́жны;
сне́жные верши́ны гор сне́жныя вяршы́ні гор;
сне́жная зима́ сне́жная зіма́;
сне́жные поля́ сне́жныя палі́;
сне́жный ком сне́жны камя́к;
сне́жная бу́ря сне́жная бу́ра;
сне́жный блеск сне́жны бляск.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
bállen
1.
vt
1) камячы́ць
2) сціска́ць (руку ў кула́к)
2.
(sich) згушча́цца; сціска́цца
(у камяк), зле́плівацца
die Wólken ~ sich — во́блакі згушча́юцца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ашва́ліна ’кусок сала’ (навагр., Балто-слав. сб., 385). Няясна. Грынавецкене і інш. (там жа) збліжаюць з літ.švalái ’?’, параўн. чэш.-мар.svalina ’вялікі кусок’, якое разам з валаш.švalek ’камяк, галушка’. Махэк₂, (630) лічыць утвораным ад valiti, што мае шэраг экспрэсіўных значэнняў, у тым ліку ’рэзаць’, параўн. «адваліць лусту». Магчыма, збліжана з шваля ’брус, калода’ (ням.Schwelle ’брус, парог’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кры́ца ’камяк’, «Каб ты крыцай села» (Бір. Дзярж., Грыг., Яшк., КЭС, лаг.). Ст.-бел.крица ’каванае жалеза’ (з 1520 г.). Запазычанне з польск.kryca (?) праблематычнае (параўн. Булыка, Запазыч., 177). Укр.криця ’кавалак жалеза, пакрыты шлакам’, рус.крица ’тс’. Яшчэ Міклашыч (139) разглядаў гэтыя словы як запазычанні з ням.Kritze ’тс’ (параўн. Kritzeisen). Гл. Фасмер, 2, 378.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АЛІ́ЕВА Фазу Гамзатаўна
(н. 5.12.1932, с. Гінічутль Хунзахскага р-на, Дагестан),
аварская паэтэса. Нар. паэтэса Дагестана (1969). Скончыла Літ.ін-т імя Горкага ў Маскве (1961). Піша на аварскай і рус. мовах. Лірыка Аліевай тэматычна і вобразна звязана з рэчаіснасцю, метафарычна перадае шматграннасць жыцця (зб-кі «Роднае сяло», 1959; «Вясёлку раздаю», 1963; «Васемнаццатая вясна», 1968; «Вочы дабра», 1983). Раманы «Камяк зямлі вецер не знясе» (1967), «Радавы герб» (1970), «Арол вострыць дзюбу аб камень» (1974), «Восьмы панядзелак» (1978) і інш. пра сучаснае жыццё Дагестана.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
да́ўкі, ‑ая, ‑ае.
Які перасядае ў горле, выклікае аскому. Даўкі яблык.// Горкі, едкі (пра дым, пах і пад.). Запахла даўнім прагорклым дымам, нібы гарэла дзе старая зляжалая салома.Лынькоў.У горадзе яшчэ стаяў пах гару, цяжкі і даўкі.Арабей.//перан. Выкліканы горам, крыўдай і пад.; гнятлівы, цяжкі. Так захацелася дамоў, аж нешта даўкае заказытала ў горле.Грахоўскі.Даўкі камяк стаяў у горле, ныла сэрца, хацелася заплакаць ад роспачы і бяссілля.С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)