Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
кружы́ць
1. dréhen vt, im Kreis(e) dréhen;
2. (рухацца па крузе) Kréise zíehen*, kréisen vi;
я́страб кру́жыць der Hábicht zieht Kréise;
3. (прамяцеліцу, завею) wírbeln vi;
мяце́ліца кру́жыць der Schnéesturm wírbelt;
4. (блукаць) umhér¦irren vi (s);
гэ́та кру́жыць яму́ галаву́ das steigt ihm zu Kopf
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
schwéifen
1.
vi (s, h) высок.блука́ць, хадзі́ць
séine Gedánken ~ in die Zúkunft — ён адда́ўся ма́рам пра бу́дучае
2.
vt
1) тэх. закругля́ць
2) паласка́ць (бялізну)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
валачы́цца, ‑лачуся, ‑лочышся, ‑лочыцца; незак.
1. Цягнуцца па зямлі, падлозе і пад. За трактарамі валачыліся прывязаныя да іх счэпы з плугоў, баран, культыватараў, сеялак.Хадкевіч.Крывая тонкая шабля паручніка валачылася па зямлі.Скрыган.// Хадзіць услед за кім‑н. Я быў на сёмым небе і пачаў валачыцца за ім след у след, як абнаджаны шчанюк.Лужанін.
2.Разм. Вандраваць, блукаць; бадзяцца. Курачка валачыўся па вёсках і хутарах пад выглядам шаўца.Чарнышэвіч.[Мікола:] — Валачыцца тут [Капейка] хутка год. А хто, адкуль — так і не дойдзеш да ладу.Брыль.[Бацька:] — Дзе ты ноч у ноч валочышся?Навуменка.
3.закім. Разм.пагард. Заляцацца. А што за.. [Варай] валочыцца і пры кожнай сустрэчы чэпіцца да яе гэты белабрысы брыгадзір Даніла Анішчык, Вара і не вінавата.Дуброўскі.
4.Зал.да валачыць (у 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wander[ˈwɒndə]v.
1. (about, in, through) вандрава́ць; блука́ць;
wander about the world аб’е́здзіць уве́сь свет
2. (from/off) адхіля́цца (ад тэмы); заблы́твацца;
wander from the point адхіля́цца ад тэ́мы
3. быць няўва́жлівым;
I’m sorry, my mind was wandering. Прабачце, я задумаўся.
His wits are wandering. Ён загаворваецца.
4. выгіна́цца (пра рэчку, дарогу і да т.п.)
wander off[ˌwɒndərˈɒf]phr. v. заблудзі́ць; збі́цца з даро́гі;
wander off from one’s home пакі́нуць ро́дны кут
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Тула́ч ‘бягляк, уцякач, які хаваецца’ (Нас.), ‘выгнаннік, бадзяга’ (смарг., Сл. рэг. лекс.), ст.-бел.тулачъ ‘туляга, бадзяга’ (ГСБМ). З польск.tułacz ‘тс’, сінанімічнага да tułak (з чэш., Басай-Сяткоўскі, Słownik, 401), якое з tułać się ‘бадзяцца, блукаць; вандраваць’, што да старой асновы tuł‑ ‘усоўваць, улазіць’ (Брукнер, 584). Паводле Махэка₂ (648), названы дзеяслоў разам з чэш.toulati se, славац.túlať sa ўзнік шляхам метатэзы пачатковых складоў з lutati ‘тс’, якое захавалася ў харв.lútati, серб.лу́тати, макед.лута, балг.лу́там се ‘тс’ < прасл.*lou‑tā‑ti > *lutati; першасны дзеяслоў можна звязаць са ст.-грэч.άλύω (з α‑пратэтычным) ‘бадзяюся’ (у Гамера), што наогул цяжка давесці. Лічыцца, што асновы на цвёрды і мяккі зычны маюць адно паходжанне (Борысь, 653). Параўн. туляч, туляць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
stray
[streɪ]1.
v.i.
1) блудзі́ць; блука́ць, туля́цца, бадзя́цца; адбіва́цца (ад ста́тку)
2) зьбіва́цца з пра́вільнага шля́ху
2.
adj.
які́ блука́е, туля́ецца, які́ заблудзі́ў, адбі́ўся ад грамады́, аблу́дны
stray dog — бяздо́мны саба́ка
3.
n.
бадзя́га, туля́га -і m. & f.; чалаве́к, які́ заблудзі́ў, жывёліна, што адбілася ад ста́тку
•
- strays
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вандрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.
1. Падарожнічаць, рабіць падарожжа. Трэба часцей вандраваць па роднай краіне, трэба больш яе вывучаць!В. Вольскі.//Разм. Доўга хадзіць, ездзіць дзе‑н.; блукаць. Кожны дзень пасля школы.. [вучні] вандравалі па мястэчку.Чарнышэвіч.Усюды ў прысадах зелянелі ўжо вербы, за вёскаю на паплавах, у лужынах вады, вандравалі даўганогія буслы.Лупсякоў.//Разм. Пераходзіць ад аднаго да другога, з аднаго месца ў другое на працягу доўгага часу (аб прадметах, з’явах і пад.). З вуснаў у вусны вандравала навіна [аб прыездзе гасцей].Бядуля.
2. Жыць, часта мяняючы месца жыхарства, пастаянна перамяшчацца; бадзяцца. Калектыў увесь час «жыў на калёсах», вандраваў па вёсках і мястэчках.«ЛіМ».Каб зарабіць, я летам з бацькам Па розных вёсках вандраваў.Журба.
3. Весці неаселы спосаб жыцця, пераязджаць з месца на месца; начаваць. Першабытныя людзі не мелі сталага жыхарства і ўвесь час вандравалі з месца на месца групамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кружы́ць, кружу, кружыш, кружыць; незак.
1.каго-што. Прыводзіць у кругавы рух, застаўляць рухацца па кругу; круціць, вярцець. [Кавалеры] хвацка кружылі сваіх дам.Колас.Кружыць лісце вецер, Рве салому з хаты.Астрэйка.
2.Разм. Тое, што і кружыцца (у 2 знач.). Высока ў паднябессі, сумна і адзінока, кружыць коршак — няўжо адтуль выглядае сабе здабычу?Сачанка.
3. Ісці, зварочваючы ў бакі, часта мяняючы напрамак руху; блукаць. Пятнаццаць дзён мы кружылі бясконцымі дарогамі па пярэстых і залатых лясах, па карчэўю балот, па зжатых і сумных палях, дзе на іржэўніку завівалася павуціна і пражэрліва крычала вараннё.Каваль.Лявонка пабег на голас. Доўга кружыў па сцяжынках, прабіраўся праз густы бярэзнік.Шуцько.
4. Узнімаць снег, пыл, месці (пра мяцеліцу, завіруху і пад.). На двары кружыла мяцеліца.Галавач.
•••
Кружыць галаву — а) выклікаць галавакружэнне. Кружылі мядовым водарам галаву ліпы.Васілевіч; б) перан. пазбаўляць магчымасці разважаць, аб’ектыўна адносіцца да навакольнага. Поспех кружыць галаву.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)