па́ля
(польск. pal < с.-в.-ням. pfal, ад лац. palus)
забіты ў грунт слуп, які служыць апорай у розных збудаваннях.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рэгенераты́ўны
(лац. regenerativus = які аднаўляе)
1) які мае адносіны да рэгенерацыі;
2) які служыць для рэгенерацыі (напр. р-ая печ).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
салда́т
(ням. Soldat)
1) радавы ваеннаслужачы сухапутнага войска;
2) ваеннаслужачы наогул;
3) перан. той, хто аддана служыць якой-н. справе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сіно́вія
(ад гр. syn = разам + лац. ovum = яйцо)
вязкая празрыстая вадкасць, якая выдзяляецца абалонкай суставаў і служыць для іх змазкай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Лю́таваць ’праяўляць жорсткасць’, ’праяўляцца з вельмі вялікай сілай’ (ТСБМ, Др.-Падб., Гарэц., Растарг.). Да лю́ты (гл.).
Лютава́ць ’паяць’ (нясв., дзярж., Нар. словатв.). З польск. lutować ’тс’, якое з с.-в.-ням. loeten, ням. löten < с.-в.-ням. lōt, сілезск. lutt, ням. Lot ’сплаў металаў, які служыць для іх спайкі’ (Слаўскі, 4, 390). Гл. таксама літава́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паслуга́ч ’слуга’, ’саўдзельнік, памочнік у дрэннай справе’ (ТСБМ, Др.-Падб., Нас.), паслуга́ч і паслуга́чы ’хлопец, які памагае святару пры набажэнствах’ (КЭС, лаг.; астрав., Сл. ПЗБ). Польск. posługacz ’служыцель’, ’слуга’, ’прыбіральшчык’. Да паслужыць < служы́ць (гл.). Аб суфіксе ‑ач са значэннем ’характарыстыка асобы па яе схільнасці да пэўнага дзеяння, з асуджэннем’ гл. Сцяцко, Афікс. наз., 31.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Туф ‘горная парода, якая служыць у якасці будаўнічага матэрыялу’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз рускую (туф) ці польскую (tuf) мову з нованям. Tuff ‘тс’, запазычанага з італ. tufo, якое з лац. tōfur (tōphus), tūfus; крыніца паходжання для апошніх бачыцца ў оскска-ўмбрскіх дыялектах (Фасмер, 4, 127; Голуб-Ліер, 493; Арол, 4, 121; ЕСУМ, 5, 686).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мача́льны 1, ‑ая, ‑ае.
Зроблены з мачалы. Мачальная вяроўка.
мача́льны 2, ‑ая, ‑ае.
Спец.
1. Які вырабляецца пры дапамозе мачання (у 2 знач.).
2. Які служыць для выпуску такіх вырабаў. Мачальная машына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паслуго́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Служыць, прыслужваць каму‑н. Макрына ажывілася і як бы памаладзела. Яна завіхалася каля Андрэя і паслугоўвала яму, калі ён, распрануўшыся да пояса, мыўся на дварэ. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акцы́з, ‑у, м.
1. У капіталістычных краінах — ускосны падатак на прадметы шырокага спажывання, які прадпрыемцы ўключаюць у прадажную цану тавару.
2. Разм. уст. Назва ўстаноў, якія збіраюць такі падатак. Служыць у акцызе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)