тпру, выкл.
Выкрык, якім спыняюць каня або якую‑н. рабочую жывёліну. — Тпру-у! — громка закрычаў Мацвей Шэмет, які на вазку быў за фурмана. Лобан. — Тпру, тпру! — нацягнуў лейцы Драбок. Краўчанка.
•••
Ні тпру ні но — а) ні з месца, ні ўзад, ні ўперад. Паляглі па чэравах коні і... ні тпррру!.. ні но! Колас; б) нічога не атрымліваецца; далей не пасоўваецца. Да прыкладу, Лявон, — чым не жаніх, здаецца, — Падыдзе, падміргне і засмяецца, А вось далей — ні тпру ні но... Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трыно́га, ‑і, ДМ ‑нозе, ж.
Разм.
1. Тое, што і трыножак. Сяргей скінуў чаравікі. Маці ўжо завіхалася ля камінка, распальвала трэскі пад трыногай. М. Стральцоў. Запрасілі фатографа з вялізнай трыногай, і ён сфатаграфаваў хлопцаў разам з усімі выхаванцамі. Нядзведскі. — Усе ўжо там, — злосна матнуў .. [Лёва] галавой у бок геаграфічнай пляцоўкі. — На, трымай! — і перадаў мне трыногу тэлескопа. Шыловіч. На прыпечку, на трынозе ў маленькім чыгунчыку булькае бульба. Грахоўскі.
2. Пута, якім звязваюць пярэднія ногі каня з адной задняй.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
туры́ць, туру, турыш, турыць; незак., каго-што.
Разм.
1. Гнаць, праганяць. Дружна хлопцы тураць Ворага за Тураў. Пушча. Два дыпломы, два значкі — Два закончыў інстытуты. Працаваць жа спец такі Лічыць горшаю пакутай. Дзе б ён толькі ні рабіў — Адусюль мятлою тураць. Маеўскі. // Паганяць, падганяць. — Я каня гэтак турыў, гнаў гэтак, — гаварыў маладзейшы [хлопец], з нейкаю як бы крыўдаю ў голасе. Чорны.
2. Несці, везці што‑н. вельмі грузнае, грувасткае. Наперадзе насос, за ім жа бочкі тураць. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wétten
vt, vi (um A) спрача́цца, бі́цца аб закла́д (на што-н.)
um húndert Rúbel ~ — бі́цца аб закла́д на сто рублёў
auf ein Pferd ~ — ста́віць на яко́га-н. каня́ (на бягах)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
уссе́сці, уссе́сціся
1. (наваліцца ўсім сваім цяжарам) sich mit dem gánzen Gewícht légen (на што-н auf A);
2. (забрацца) stéigen* vi (s);
уссе́сці на каня́ aufs Pferd stéigen*, sich aufs Pferd schwíngen*;
3. разм (на каго-н з патрабаваннямі) (be)drängen vt; áufgehäuft wérden; überánsprucht sein
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
асадзі́ць
1. вайск, тс перан belágern vt;
2. буд (sich sétzen) lássen* vt; хім níederschlagen* vt;
3. (спыніць) ánhalten* vt, stóppen vt; zurǘckdrängen vt; zügeln vt, plötzlich zum Stéhen bríngen* [ánhalten*] (каня);
4. (даць адпор) zuréchtweisen* аддз vt; in die Schránken wéisen*; Éinhalt gebíeten* (каго-н D)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
навяза́ць сов.
1. в разн. знач. навяза́ть;
н. мно́га пальча́так — навяза́ть мно́го перча́ток;
н. вузло́ў — навяза́ть узло́в;
н. ду́мку — навяза́ть мысль;
н. вайну́ — навяза́ть войну́;
2. привяза́ть, взять на прико́л;
н. каня́ на лу́зе — привяза́ть коня́ на лугу́; взять коня́ на прико́л на лугу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
угрэ́ць сов., разг.
1. смочь нагре́ть; прогре́ть, согре́ть;
каб у. гэ́ту печ, трэ́ба шмат дроў — что́бы смочь нагре́ть (согре́ть, прогре́ть) э́ту печь, на́до мно́го дров;
2. пригре́ть;
яшчэ́ со́нца до́бра не ўгрэ́ла — ещё со́лнце хорошо́ не пригре́ло;
3. (утомить) упа́рить;
у. каня́ — упа́рить ло́шадь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
curb
[kɜ:rb]
1.
n.
1) або́чына (хо́дніка), бро́ўка f., рабраві́к -а́ m.
2) кало́дзежны зруб
3) абро́ць f.; вуздэ́чка f.
to put a curb on — утаймава́ць (каня́, злосьць)
2.
v.
1) утаймо́ўваць
2)
а) надзява́ць абро́ць
б) трыма́ць на абро́ці, у паслушэ́нстве
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gray
[greɪ]
1.
n.
1) шэ́ры ко́лер
2) сіво́е сукно́
3) сівы́ -о́га m. (пра каня́)
2.
adj.
1) сівы́ (валасы́, конь, сьві́тка), сіве́нькі
to turn gray — сіве́ць; шэ́ры (дзень, во́чы), шэ́ранькі
2) informal стары́, стараве́чны
3) цёмны, пану́ры, шэ́ры; цяжкі́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)