Verbum

Грана́та ’граната’. Запазычанне з рус. грана́та ’тс’, а гэта з ням. Granate ’тс’ (< іт. granata) або непасрэдна з іт. Гл. Фасмер, 1, 452; Шанскі, 1, Г, 159. Ст.-бел. кгранатъ ’граната’ ўзята з польск. granat (< ням. < іт.); гл. Булыка, Запазыч., 151.

Гры́ва ’грыва’. Рус. гри́ва, укр. гри́ва, польск. grzywa, чэш. hříva, серб.-харв. гри̏ва, балг. гри́ва. Прасл. *griva ’тс’ < і.-е. *g​^u̯rīu̯ā: ст.-інд. grivā́, авест. grīvā ’задняя частка шыі, патыліца’. Гл. Фасмер, 1, 458; Трубачоў, Эт. сл., 7, 129–130.

Гугня́ць, гугня́віць (БРС, Шат., Бяльк.), гугна́ць, гугна́віць (Нас.). Параўн. яшчэ гуня́ва ’гугнява’ (Касп.). Прасл. *gǫgnati ’гаварыць у нос’, *gǫgniti (слав. матэрыял гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 81–82). Словы гукапераймальнага паходжання (рэдуплікацыя першапачатковага gn). Гл. яшчэ Фасмер, 1, 470.

Гуза́ць ’вязаць снапы’, ’біць вяроўкай’ (Нас.). Да слав. *ǫz‑: *ęz‑ ’вязаць’ (гл. вяза́ць < *vęzati, гуж ₁). Параўн. таксама Фасмер, 1, 471, і падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 7, 93–94 (але без бел. дзеяслова). Параўн. яшчэ ў Насовіча гуз ’вузел; сувязь’.

Густы́ ’густы’ (БРС, Шат.). Рус. густо́й, укр. густи́й, польск. gęsty, чэш. hustý і г. д. Прасл. *gǫstъ. Параўн. літ. gánstus ’багаты’ (Фасмер, 1, 478, указвае, што гэта выключае шмат іншых версій; агляд у Фасмера, там жа; Трубачова, Эт. сл., 7, 87).

Двана́ццаць. Рус. двена́дцать, укр. двана́дцять, польск. dwanaście, чэш. dvanáct, серб.-харв. два́наест, балг. двана́десет. Прасл. *d(ъ)va/d(ъ)vě na desęte < *d(ъ)va + na + desęte (мec. скл. ад *desętь). Гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 186; Фасмер, 1, 487.

Два́ццаць ’дваццаць’ (БРС). Рус. два́дцать, укр. два́дцять, польск. dwadzieścia, чэш. dvacet, серб.-харв. два́десет, балг. два́десет. Прасл. *d(ъ)va desęte (спалучэнне лічэбніка *dъva і формы ад *desętь). Гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 186; Фасмер, 1, 486; Бернекер, 1, 187.

Дзераза́ ’расліна дзераза’ (БРС). Рус. дереза́, укр. дереза́ (агляд матэрыялу ў Трубачова, Эт. сл., 4, 205–206). Паводле Трубачова (там жа), вытворнае ад дзеяслова *derti ’драць’ (суф. ‑eza). Няпэўна Фасмер, 1, 502: зыходная форма dьrz‑ і сувязь з рус. дзеясловам дёргать.

Ду́пель ₁ ’назва птушкі’. Рус. ду́пель, ду́бель. Лічыцца запазычаннем з ням. duppelt, Doppelschnepfe або праз польск. dubelt ’тс’ з н.-ням. dubbelt. Фасмер, 1, 554 (са спасылкай на Бернекера, 1, 238; Брукнера, 101; Гараева, 99).

Ду́пель ₂ ’дупло’. Гл. дупло́.

Дыверса́нт ’дыверсант’ (БРС). Рус. диве́рсант, укр. диверса́нт. З ням. Diversant ’тс’ (да Diversion ’дыверсія’). Таксама з ням. Diversion запазычаны бел. дыве́рсія, рус. диве́рсия, укр. диве́рсія (магчыма, праз польск. dywersja). Гл. Фасмер, 1, 513; падрабязна Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 114.