развяза́ць, -вяжу́, -вя́жаш, -вя́жа; -вяжы́; -вя́заны; зак.

1. каго-што. Раз’яднаць канцы чаго-н. звязанага, вызваліць ад розных завязак.

Р. вузел.

Р. хустку.

Р. мяшок.

2. перан., што. Даць чаму-н. развіцца, разгарнуцца, праявіцца ў поўнай меры.

Р. ініцыятыву мас.

◊

Развязаць рукі каму — даць свабоду дзеянняў, вызваліць ад якіх-н. абавязацельстваў.

Развязаць язык каму — прымусіць разгаварыцца.

|| незак. развя́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. развя́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж. (да 1 знач.) і развя́званне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ссячы́ і ссе́кчы, ссяку́, ссячэ́ш, ссячэ́; ссячо́м, ссечаце́, ссяку́ць; ссек, -кла; ссячы́; ссе́чаны; зак., каго-што.

1. Моцным ударам (якой-н. вострай прылады) аддзяліць.

С. бярозу.

2. Пасячы на дробныя кавалачкі што-н.

С. буракі.

3. Знішчыць каго-, што-н., секучы шаблямі, мячамі.

Кавалерысты ссеклі атрад праціўніка.

4. Збіць, рассячы ў многіх месцах.

С. пугай карову.

Град ссек пасевы (пабіў).

5. Пра насякомых: пакусаць у многіх месцах.

Камары ссеклі рукі.

|| незак. ссяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. ссяка́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

fasten

[ˈfæsən]

v.t.

1) прымацо́ўваць, прывя́зваць, зьвя́зваць; сашчэ́пліваць (папе́ры); сашрубо́ўваць

2) сьціска́ць (ру́кі, зу́бы)

3) зачыня́ць; замыка́ць; зашпіля́ць

to fasten a door — зашчапі́ць дзьве́ры

to fasten a blouse — зашпілі́ць блю́зку

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

абры́с

(ням. Abriss)

1) лінія, якая ачэрчвае знешнюю форму прадмета; контур;

2) геад. чарцёж, зроблены ў палявых умовах ад рукі з абазначэннем дадзеных вымярэнняў, неабходных для складання дакладнага плана;

3) контур малюнка на празрыстым матэрыяле для пераносу на літаграфскі камень;

4) перан. агульная характарыстыка, беглы агляд чаго-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сашчапі́ць, ‑шчаплю, ‑шчэпіш, ‑шчэпіць; зак., што.

1. Злучыць, змацаваць адно з адным пры дапамозе сашчэпак, клямараў і пад. Сашчапіць паперы. Сашчапіць вагоны. □ [Анікей] сашчэпіць.. [лодкі] цугам, выедзе на раку і ўхопіцца за якую-небудзь баржу, што ідзе на Васілі... Ракітны. // Злучыць разам, сплятаючы (рукі, пальцы). Лёня падняў дзве рукі над галавой, сашчапіў іх і тым самым паказаў, што вітае.. [спявачку]. Сабаленка. Потым.. [капітан] паклаў рукі на стол, зроблены з жэрдак, сашчапіў пальцы. Асіпенка. Чарэнда сашчапіў кулак, чамусьці доўга глядзеў на яго, быццам вывучаў, пасля пацёр кончыкамі пальцаў сваю поўную шчаку і.. сарамліва ўсміхнуўся. Чыгрынаў. // Моцна сціснуць (зубы). Падышоўшы да Наздрэйкавай хаты, .. [Сомік] сашчапіў зубы і кінуўся да акна. Крапіва.

2. Заціснуць, моцна трымаючы што‑н. [Іра] ўзяла і сашчапіла паперку ў кулаку — пэўна, дзеля канспірацыі. Марціновіч.

3. Разм. Сшыць на скорую руку, наспех. — Ідзі, — дазваляе маці. — А я яшчэ пашыю. Да адвячорка яшчэ паспею сашчапіць Ігналю сарочку. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кре́пче сравнит. ст.

1. нареч. мацне́й;

бери́тесь кре́пче за́ руки бяры́цеся мацне́й за ру́кі;

2. прил. мацне́йшы; дужэ́йшы;

э́та верёвка кре́пче гэ́тая вяро́ўка мацне́йшая;

он кре́пче его́ ён дужэ́йшы за яго́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уго́ру прысл. nach óben; heráuf (у напрамку да таго, хто гаворыць); hináuf (у напрамку ад таго, хто гаворыць);

падня́ць уго́ру heráufheben* vt; hináufheben* vt; empórheben* vt;

◊

ру́кі ўго́ру! Hände hoch!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

папячы́, ‑пяку, ‑пячэш, ‑пячэ; ‑пячом, ‑печаце; пр. папёк, ‑пякла, ‑пякло; заг. папячы; зак., што.

1. і без дап. Пячы некаторы час. Лёнька .. паставіў на голую чарэнь халодныя пяткі — хай трохі папячэ ў іх. Капыловіч.

2. Прыгатаваць шляхам награвання на жары; спячы ўсё, многае. Бульбу мы папяклі на вогнішчы, хлеб падзялілі пароўну і смакавалі ўнакладку з яешняй, запіваючы .. вадой. Чыгрынаў.

3. Пашкодзіць чым‑н. гарачым, едкім, пякучым усё, многае. Я расту вось тут пад плотам І не так даўно ўзышла, А ўжо многім абармотам Рукі-ногі папякла. Крапіва. Не гуляй з вуглямі — рукі папячэш. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распасце́рці, ‑стру, ‑стрэш, ‑стрэ; ‑стром, ‑страце; пр. распасцёр, ‑сцерла; зак., што.

1. Шырока раскінуць, развесці (рукі, крылы). Калі мы рушылі да дзвярэй, гаспадыня засланіла іх сабой і распасцерла рукі. Няхай. Шпак каменем паляцеў уніз, каля зямлі распасцёр крыл[ы] і сеў на сук. Пальчэўскі.

2. Роўна, свабодна раскласці на дастатковай плошчы. Генерал распасцёр сцяг на стале, пагартаў дакументы, і, змахнуўшы слязу са шчакі, моўчкі, з парывам абняў Зянона Лапіча. М. Ткачоў. [Іллюк] адчыніў ток. Распасцёр рэзгіны ля застаронка. Калюга.

3. перан.; на каго-што. Пашырыць сферу дзеяння чаго‑н., ахапіўшы большае кола прадметаў, з’яў. Распасцерці сваю ўладу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сасо́к, ‑ска, м.

1. Знешняя частка малочнай залозы млекакормячых і чалавека ў выглядзе шышачкі, з якой дзіцяня ссе малако. Усхваляваная,.. [цётка Зося] хуценька памыла рукі, спаласнула вядро, працерла мокрым ручніком саскі ў каровы. Бялевіч. [Саша] ўзяла малую на рукі, расшпіліла халат, і тая адразу ж знайшла ружовы тугі сасок, смешна зацмокала. Шамякін. На ружовым, нібы кветка-агеньчык, саску блакітнай іскрынкай бліснула кропля малака. Місько.

2. Спец. Дэталь, частка прадмета або прыстасавання ў выглядзе шышачкі, выступу і пад. Сасок баявой лічынкі затвора вінтоўкі.

3. Спец. Месца ўваходжання зрокавага нерва ў вочны яблык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)