◎ По́сад ’посуд, пасуда’ (беш., Касп.). Відаць, з посуд, дыялектная мена у > а (Карскі, 1, 247), хаця магчыма кантамінацыя з маёмасным паняццем, параўн. польск. posiad, posiadło ’маёмасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Марэгаць ’пэцкаць’ (хойн., Мат. Гом.). Відавочна, балтызм. Параўн. літ. márgas ’стракаты, рабы’, mar̃gti ’мільгацець, мітусіць’, хаця можна ўспрымаць як экспрэсіўны дзеяслоў з суфіксам ‑эг‑ ад мара́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прамачы́ць, ‑мачу, ‑мочыш, ‑мочыць; зак., што.
Насыціць вільгаццю. — Глядзіце, які дождж тут прайшоў, а там дык і не капнула. Хаця б у нас прамачыў зямлю, — разважала старая калгасніца. Шамякін. // Зрабіць мокрым; вымачыць (адзенне, абутак на кім‑н.). Пераходзіць цераз ручаіну можна было, не баючыся прамачыць ногі. Курто.
•••
Прамачыць горла — трохі выпіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Люкс ’нешта асабліва багатае, раскошнае, дабраякаснае’ (ТСБМ). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 89), запазычана з рус. мовы, хаця не выключана магчымасць польск. крыніцы, параўн. luks, luksus ’раскоша’, ’каштоўная, прыгожая рэч’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лібрэта ’слоўны тэкст вялікага музычнага твора’, ’план сцэнарыя’ (ТСБМ). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 84), запазычана з рус. либретто, хаця слова магло быць вядомым праз польск. libretto < італ. libretto ’кніжачка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лі́пцы ’прыманка з жабы, на якую ловяць ракаў’ (ваўк., Сл. паўн.-зах.). Відавочна, узыходзіць да прасл. lip‑ьcь < ‑lipati > лі́пнуць, хаця адпаведнікі ў іншых слав. мовах не знойдзены.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рамда́р ’?’ (Шымк. Собр.). Хаця аўтар і не падае значэння слова, трэба думаць, што тут, хутчэй за ўсё, яшчэ далей зайшоўшая трансфармацыя запазычання, параўн. ранда́р, ранда́тар, ранда́тарыха, гл. ранда.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Калу́ша ’чаромха’ (Сцяшк. Сл.). Мясцовая трансфармацыя больш шырока вядомага калакалуша. Хаця, магчыма, неабходна меркаваць пра непасрэднае ўтварэнне суфіксам ‑ух‑а ад кал ’гразь, балота’? Гл. усю праблематыку пад калакалуша.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
збо́рышча, ‑а, н.
Разм.
1. Вялікі натоўп людзей. [Стары] паварочваецца, аглядае зборышча, затрымлівае позірк на цыганцы, што плача. Лупсякоў.
2. Сход, сходка для сумеснай работы, сумеснага адпачынку і пад. Алесь Баравік, хаця на заводзе быў навічок, ужо ведаў пра гэтыя традыцыйныя маладзёжныя зборышчы. Шыцік. [Сымон:] Скажыце ж мне хоць: нашто гэта зборышча склікаецца? Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пры́жкі ’які здольны скакаць’ (ТС). Да пры́гаць (гл.); сюды ж вытворнае ад яго пры́жыць ’спружыніць’ (там жа), хаця адносіны паміж імі могуць быць і адваротнымі (што, праўда, не падаецца абавязковым).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)