Пра́вы ’супрацьлеглы леваму; справядлівы, праўдзівы; невінаваты, маючы рацыю’ (ТСБМ, Ласт.), ’роўны’ (пін., Сл. ПЗБ), пра́ву ’прамы’ (ТС), ст.-бел. правы ’правы, неілжывы, невінаваты’ (Стан.), укр. пра́вий ’тс’, рус. пра́вый ’тс’, польск. prawy ’тс’, чэш., славац. pravý, в.-луж. prawy, н.-луж. pšawy ’тс’, славен. pravi ’правы, прамы; правільны’, серб.-харв. пра̏в, prȃvi ’прамы; невінаваты; правільны’, балг., макед. прав ’прамы, справядлівы, сапраўдны’, ст.-слав. правъ ’прамы; правільны, справядлівы’. Прасл. *pravъ(jь) звязваюць з *pьrvъ (гл. першы) і значэннем ’які стаіць наперадзе, першы’, корань той жа, што і ў *per (гл. перад) (Бязлай, 3, 105; Сной₂, 559); іншыя збліжэнні: лац. probus ’добры, сумленны, прыстойны’ (< *prō‑, гл. пра-), ст.-інд. prabhúh̥ ’выдатны; хто перавышае іншых’, ст.-англ. fram ’моцны, дзейны, смелы’, ст.-ісл. ’той, што стаіць наперадзе; хто імкнецца наперад’ (гл. Фасмер, 3, 352; ЕСУМ, 4, 551; БЕР, 5, 581). Паводле Мартынава (Балто-слав.-итал. изогл., 15–16; Язык, 61–62), роднаснае лац. pravus ’крывы, разбэшчаны, злавесны’, змяніўшаму значэнне ’прамы, спрыяльны’ на супрацьлеглае ў выніку семантычнай перабудовы. Першаснае значэнне ’прамы, просты’ лепш захавалася ў паўднёваславянскім арэале, аднак вядома і на іншых тэрыторыях, параўн. пра́ва ’прама’ (калінк., З нар. сл.). Згодна з Німчуком (Давньорус., 46), пераход ’прамы’ > ’правы’ звязаны са становішчам рук пры паказванні (“една випрямлена — prava, друга ненапружена — lěva”).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

джолт

(англ. jolt)

кароткі прамы ўдар у тулава ў боксе.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

direct​1 [dəˈrekt] adj.

1. прамы́, непасрэ́дны;

a direct answer прамы́ адка́з;

a direct influence непасрэ́дны ўплы́ў;

a direct flight беспераса́дачны рэйс

2. electr. пастая́нны (пра ток)

3. ling. : the direct object прамо́е дапаўне́нне;

direct speech про́стая мо́ва

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

vertical [ˈvɜ:tɪkl] adj. вертыка́льны;

a vertical line вертыка́льная лі́нія;

vertical cliffs стро́мкія ска́лы;

vertical handwriting прамы́ по́чырк

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

нало́г пада́так, -тку м.;

прямо́й нало́г прамы́ пада́так;

ко́свенный нало́г уско́сны пада́так;

подохо́дный нало́г падахо́дны пада́так;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

прямо́й

1. (ровный, без изгибов) прамы́; ро́ўны; про́сты;

прямо́е де́рево ро́ўнае (прамо́е) дрэ́ва;

2. мат. прамы́;

пряма́я ли́ния прама́я лі́нія;

пряма́я пропорциона́льность прама́я прапарцыяна́льнасць;

прямо́й у́гол прамы́ ву́гал;

3. (беспересадочный) прамы́;

прямо́е сообще́ние прамы́я зно́сіны;

ваго́н прямо́го сообще́ния прамы́ ваго́н, ваго́н прамы́х зно́сін;

4. (непосредственный) непасрэ́дны, прамы́; (о выборах, обложении и т. п.) прамы́;

прямо́й результа́т непасрэ́дны вы́нік;

э́то его́ пряма́я обя́занность гэ́та яго́ непасрэ́дны абавя́зак;

прямо́й нача́льник непасрэ́дны нача́льнік;

прямо́е указа́ние непасрэ́днае ўказа́нне;

прямы́е вы́боры прамы́я вы́бары;

прямо́е избира́тельное пра́во прамо́е вы́барчае пра́ва;

пряма́я ли́ния (родства́) прама́я лі́нія (свая́цтва);

прямо́й насле́дник непасрэ́дны насле́днік;

прямо́й нало́г фин. прамы́ пада́так;

5. (явный) я́ўны; (открытый) адкры́ты;

прямо́й вы́зов я́ўны (адкры́ты) вы́клік;

6. (бесхитростный, правдивый) праўдзі́вы; (откровенный) адкры́ты; (искренний) шчы́ры;

прямо́й челове́к праўдзі́вы (адкры́ты) чалаве́к;

прямо́й хара́ктер адкры́ты хара́ктар;

прямо́й отве́т адкры́ты (шчы́ры) адка́з;

7. (безусловный, настоящий, действительный) бясспрэ́чны, сапра́ўдны;

пряма́я вы́года бясспрэ́чная вы́гада;

пряма́я необходи́мость бясспрэ́чная неабхо́днасць;

прямо́й расчёт, прямо́й смысл бясспрэ́чная вы́гада;

прямо́й расчёт (смысл) сде́лать так бясспрэ́чна лепш (вы́гадней) зрабі́ць так;

8. грам. про́сты, прамы́;

пряма́я речь про́стая мова;

прямо́е дополне́ние прамо́е дапаўне́нне;

9. / пряма́я кишка́ анат. прама́я кі́шка;

◊

в прямо́м смы́сле сло́ва у прамы́м сэ́нсе сло́ва;

пряма́я доро́га прама́я (про́стая) даро́га;

прямо́й путь прамы́ (про́сты) шлях.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

◎ Наўправі́к ’прама, проста’ (ТС). Да ηράβα (ηράβο) ’праі^а’, пра́вы ’прамы’ (ТС), гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

kérzengerade

a прамы́ (як све́чка), ро́ўны (пра лінію)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Про́стацца ’слабець, станавіцца нягнуткім’ (лід., Сл. ПЗБ). Да просты (гл.) у значэнні ’прамы, роўны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Прамі́ца, пряміца ’прамая, не зламаная цэпам пры малацьбе салома’ (Нас., Касп.). і©& прамы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)