Набіраць, наймаць людзей на якую‑н. працу, схіляць да ўступлення ў якую‑н. арганізацыю. Вербаваць рабочых на лесараспрацоўкі. □ Школа існавала ўжо некаторы час, але карысці з яе не было, бо людзі, якія ў ёй вучыліся, кідалі гэтую нязвыклую ім справу, ледзьве пабыўшы ў ёй тыдзень або найбольш два. Вербавалі тады новых «вучняў».Чорны.Прысуду і кары яшчэ патрабуем Злачынцам праклятым, што ночы і дні Разбой ухваляюць, забойцаў вярбуюць Да новай крывавай сусветнай вайны.Танк.
[Ад ням. werben — шукаць, дамагацца.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
conscript
[kənˈskrɪpt]1.
v.t.
1) набіра́ць(у во́йска)
2) канфіскава́ць (для дзяржа́ўнага ўжы́тку)
2.
adj.
прызва́ны (у во́йска)
3.[ˈkɑ:nskrɪpt]
n.
прызыўні́к -а́m., прызыўны́ -о́га m.; навабра́нец -ца, рэ́крут -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Témpo
n -s, -s i -pi тэмп
an ~ gewínnen* [verlíeren*] — спарт. вы́йграць [прайгра́ць] тэмп
nun áber ~, ~! — хутчэ́й, хутчэ́й!
im ~ náchlassen* — здава́ць [тра́ціць] тэмп
im ~ zúlegen — набіра́ць [паскара́ць] тэмп
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
levy
[ˈlevi]1.
v.t.
1) наклада́ць, зьбіра́ць (пада́ткі)
2) набіра́ць, мабілізава́ць у во́йска
3) забра́ць (за даўгі́)
2.
n.
1) збор -у m. (гро́шай, пада́ткаў)
2) набо́р у во́йска
•
- levy war on
- levy war against
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
shovel
[ˈʃʌvəl]1.
n.
лапа́та f.; шу́фаль -ля m.
a coal shovel — шу́фаль для ву́галю
2.
v.t.
1) набіра́ць, насыпа́ць шу́флем
2) адкіда́ць лапа́тай
to shovel snow from the road — адкіда́ць з даро́гі сьнег
3) пра́гна е́сьці (пра гало́днага)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Пехцяро́к ’вяровачная сетка для сена ў дарозе’ (Нас.), ’кашэль, торба’ (Нар. Гом.), пехцёрь ’тс’ (Растарг.), пехцяром ’быць неахайна апранутым’ (Нас.), пяхцер ’гультай’ (мазыр., Мат. Гом.), (перан.) пехірірок ’таўстун (пра дзіця)’ (Нас.), рус.кур., калуж.пехтерь, пехтерь ’кошык, у які натоптваюць сена’, цвяр. ’тоўстае пражэрлівае дзіцё’, смал.пяхцерь ’пяхцер’, ярасл., цвяр., пск.пехтёршпь ’несці нешта цяжкае’, ’шмат набіраць, напіхваць’, ’шмат і прагна есці’. Відаць, уграфінізм. Параўн. вепск.pehit ’мятая салома, сечка’, peksta ’мяць, таптаць’, ’мясіць, збіваць, перамешваючы’, а таксама эрзя-мардоўск. pʼetkʼel ’таўкач’. Гл. таксама пяхцер. Куркіна (Этимология–1970, 96–97) рус.пехтерь, пестер(ь) і да т. п. адносіць да прасл.*pьxali, pixati, уключаючы сюды рус.пест ’таўкач, кій’, славен.peši ’салома ў кулях, прызначаная для пакрыцця будынку’ і інш., і вызначае магчымасць семантычнага пераходу: ’хуткі рух са штуршком’ > ’піхаць, таўчы’ > ’плесці, віць, ткаць’ > ’нешта сплеценае’, што не зусім адпавядае семантыцы бел. лексем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рука́ ’верхняя канечнасць чалавека або малпы’ (ТСБМ). Укр., рус.рука́, польск.ręka, палаб.rǫkǎ, чэш., славац.ruka, славен.roka, серб.-харв.ру́ка, макед.рака, балг.ръка́. Прасл.*rǫka і і.-е. адпаведнікі: літ.rankà ’рука’, лат.rùoka, ст.-прус.rancko ’рука’, а таксама літ.riñkti ’збіраць; набіраць; выбіраць’, paranka ’збор, збіранне’ (параўн. грэч. паралель ἀγοστός ’далонь, кісць рукі, рука’ і ἀγείρω ’збіраць’) сведчаць пра тое, што на і.-е. узроўні *uronkā (*wronkā́) мела першапачатковае значэнне ’тое, чым збіраюць, зграбаюць, хапаюць’ < і.-е.*u̯er‑ ’браць, хапаць’ (Фасмер, 3, 515; Чарных, 2, 127; Глухак, 534; ESJSt, 13, 781; Рэйзак, 549). Выказаныя раней меркаванні пра магчымае запазычанне з балтыйскіх моў у праславянскую (Развадоўскі, RS, 5, 35; Бернштэйн, Фонетика, 91–92) з-за адсутнасці ў апошняй зыходнага дзеяслова не прымаюцца большасцю даследчыкаў, гл. Анікін, Опыт, 18 (з літ-рай); Жураўлёў, Язык и миф, 580.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тэмп, ‑у, м.
1. Ступень хуткасці выканання музычнага твора. Тэмп арыі. Тэмп уверцюры./ Пра спектакль, чытанне, мову і пад. Тэмп спектакля. Тэмп песні. □ Гукі полькі запоўнілі хату. Гетманскі лёгка кружыўся, набіраючы тэмп.Алешка.// У спорце — ступень хуткасці мерных або паўторных рухаў, дзеянняў. Тэмп бегу. Тэмп стральбы. □ На трэніроўцы маё сэрца хутка набірала адпаведны тэмп, і я адчуваў сябе зусім свабодна якраз у той час, калі спрытныя гарадскія юнакі ўжо выдыхаліся і выглядалі, як мокрыя кураняты.Карпюк.
2. Хуткасць ажыццяўлення, выканання або інтэнсіўнасці развіцця чаго‑н. Тэмпы росту цяжкай прамысловасці. □ Сельская гаспадарка дасягнула высокіх тэмпаў росту.«Работніца і сялянка».Шаманскі ўсёй сваёй душой адчуў, што цяпер, у дні агульнага працоўнага ўздыму калгаснікаў, самы час набіраць тэмпы.Дуброўскі.
•••
У тэмпе — хутка, энергічна (рабіць што‑н.).
[Іт. tempo.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)