впа́дина

1. упа́дзіна, -ны ж.; (ложбина) лагчы́на, -ны ж.;

2. (небольшое углубление) запа́дзіна, -ны ж., я́міна, -ны ж.;

глазна́я впа́дина анат. во́чная я́міна.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Лажок ’лагчына’ (Сл. паўн.-зах.), ’лужок, упадзістае месца сярод поля’ (Нас., ТСБМ), ’лужок з вадою’ (Рам., 8). Памяншальнае да лог (гл.). Сюды ж жлоб. лажок ’паз у бервяне’ (Мат. Гом.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

завалачы́ся сов.

1. разг. (с трудом зайти куда-л.) дотащи́ться, добрести́;

2. разг. (зайти далеко) забрести́;

3. в др. знач. заволо́чься;

лагчы́на ~лакла́ся тума́нам — лощи́на заволокла́сь тума́ном

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Лагаві́на ’сенажаць у лагчыне’ (Шат., Бел. лекс.; навагр., Сл. паўн.-зах.), рус. пск. логовина ’невялікі падоўжны кавалак зямлі, лагчына’. Беларуска-руская ізалекса, утвораная ад лог (гл.) пры дапамозе суф. ‑ав‑ін‑а.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ла́тачына ’лапік, акно чыстай вады ў зарослым возеры’ (Бяльк.). Да латах (гл.). Утворана ад латка і суф. ‑ina з лакальна-прасторавым значэннем (Сцяцко, Афікс. наз., 156).

◎ Латачы́на ’лагчына’ (Сцяшк.). Да латакі (Фасмер, 2, 523).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Gásse

f -, -n заву́лак; ву́лічка; ву́зкі прахо́д

blínde ~ — тупі́к

hóhle ~ — лагчы́на, цясні́на

éine ~ bílden — рабі́ць прахо́д, выстро́йвацца шпале́рамі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Лато́ка ’ўпадзіна, лагчына, катлавіна, нізіна’ (Касп.; полац., Нар. лекс.; ушац., Нар. сл.), беш. ’лужок сярод поля’ (Нар. сл.), ’гразкае месца’ (Сл. паўн.-зах.). Да лата́к 1 (гл.). Сюды ж латочышча ’лежыва’ (рас., Сл. паўн.-зах.) < ’упадзіна, яма’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Падзь 1 ’упадзіна’ (Прышч., дыс., стаўбц.). Рус. падь, па́дина, перм., сіб. ’глыбокі і стромкі лог, яр, бездань, цясніна’ або ’міжгор’е, разлог’, паўдн. ’яр, лагчына’, укр. падь, па́дина ’нявілая круглая даліна’, серб.-харв. ц.-слав. па̄д ’даліна’ (Шутц, Geographische, 38), балг. пад, падина ’даліна, лагчына; вузкі і доўгі яр; стромы абрыў і г. д.’ (Грыгаран, Словарь, 150). Дэрыват ад padati з суф. ‑ь (параўн. Махэк, 425).

Падзь 2 ’салодкая клейкая вадкасць на лісцях раслін’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, З нар. сл., Мат. Гом.), пад, падзь ’тс’ (ТС). Рус. падь, укр. падь, польск. padź, чэш. мараўск. paď ’тс’. Аддзеяслоўны дэрыват ад падаць (гл. Махэк, 425; Брукнер, 390).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

скры́ня Упадзіна, лагчына, якая нагадвае сабой скрыню (Уш.).

□ ур. Скрыня (лог) каля в. Воталава Уш.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

паця́жына Лагчына паміж грудоў, узгоркаў; нізкае месца падоўжанай формы (Стаўбц.).

□ ур. Пацяжына (сенажаць, лес) Стаўбц. (Прышч.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)