1.каго-што. Застацца без каго-, чаго-н.; панесці страты.
С. сябра.
С. працу.
У вайне Беларусь страціла кожнага трэцяга.
2.што. Без карысці, марна патраціць што-н. (пра час, грошы і пад.).
С. цэлы месяц.
С. многа грошай без патрэбы.
3.што. Не захаваць, не зберагчы што-н.
С. сілы і здароўе.
4.што. Часткова або поўнасцю пазбавіцца якіх-н. уласцівасцей, якасцей, сувязей і пад.
С. надзею.
С. давер.
С. сувязь з аднакласнікамі.
5.што. Збіцца з дарогі, згубіць след.
С. сцежку.
◊
Страціць ласкуў каго — перастаць быць у пашане, павазе.
Страціць прытомнасць — абамлець, самлець.
Страціць розум — здурнець.
|| незак.стра́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Vertráuen
n -s даве́р (auf, in A, zu D – да каго-н., да чаго-н.)
im ~ — па сакрэ́це, канфідэнцы́йна
im ~ geságt — памі́ж на́мі ка́жучы
j-m, éiner Sáche (D) ~ schénken; zu etw. (D) ~ háben [hégen] — адчува́ць [мець] даве́р да каго́-н., чаго́-н.
zu j-m ~ fássen — прася́кнуцца даве́рам да каго́-н.
er erwéckt ~ — ён выкліка́е даве́р да сябе́
sein ~ in j-n, in etw. (A) sétzen — усклада́ць надзе́ю на каго́-н., што-н.
sich in j-s ~ schléichen* [stéhlen*] — укра́сціся [уце́рціся] у даве́р да каго́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
даве́рыць, давяра́ць
1. (аказаць давер) ánvertrauen vt;
даве́рыцькаму-н атрыма́ць што-нj-n zur Inempfángnahme bevóllmächtigen;
2. (перадаць пад чыю-н адказнасць) beáuftragen vt, bevóllmächtigen vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ДАБРАЧЫ́ННАСЦЬ.
1) Аказанне матэрыяльнай дапамогі маламаёмным, сацыяльна неабароненым прыватнымі асобамі ці арганізацыямі. Можа быць накіравана на падтрымку, развіццё і заахвочванне грамадска значных формаў дзейнасці (напр., ахову навакольнага асяроддзя, помнікаў культуры і інш.).
2) Паняцце маралі, якое вызначае ўстойлівыя станоўчыя якасці, асобы, адобраныя грамадскай думкай і нарматыўнай этыкай, напр., бескарыслівасць, разважлівасць, велікадушнасць, давер, сяброўства, любоў, патрыятызм, сумленне, справядлівасць і інш. Кожнай станоўчай маральнай катэгорыі тэарэт. этыка проціпастаўляе адмоўныя якасці ці заганы. Дабрачыннасць як грамадска значная норма арганізоўвае і накіроўвае дзейнасць людзей, упарадкоўвае грамадскае жыццё; падкрэслівае ролю асобы як актыўнага носьбіта пэўнай маральнасці.
У. ў гісторыю (перан.: захавацца ў памяці чалавецтва).
2. Уключыцца ў склад, у члены чаго-н.
У. ў склад праўлення.
3. Змясціцца.
У бочку ўвайшло яшчэ адно вядро вады.
4. Асвоіцца з чым-н., унікнуць у што-н.
У. ў новую работу.
У. ў курс справы.
5. У спалучэнні з абстрактнымі назоўнікамі азначае пачатак дзеяння, стану, названага назоўнікам.
У. ў моду (стаць звычайным, прывычным). У. ў прывычку (стаць прывычным). У. ў азарт (моцна захапіцца чым-н., адчуць запал да чаго-н.). У. ў давер (пачаць карыстацца даверам). У. ў сілу (падужэць, а таксама стаць законным, дзейным).
6. Прайсці які-н. шлях (разм.).
У. дзесяць кіламетраў.
|| незак.увахо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць (да 1—5 знач.).
|| наз.увахо́д, -у, М -дзе, м. (да 1 знач.) іувахо́джанне, -я, н. (да 1, 2, 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падзя́ка, ‑і, ДМ ‑дзяцы, ж.
Пачуццё ўдзячнасці за што‑н. добрае. Выказаць падзяку. □ Відаць, у падзяку за давер Саша хацеў расказаць пра дзяўчыну як можна больш харошага і прыемнага.Кулакоўскі.У .. вялікіх карых вачах [Лазарэўскай] была ціхая падзяка і даверлівасць.Паслядовіч.// Словы або іншы знак выражэння гэтага пачуцця, а таксама што‑н. матэрыяльнае, што даецца ў знак удзячнасці. Адчуўшы ў руках жаданыя кнігі, Ігнась прамармытаў нейкую падзяку і выйшаў.Мурашка.За радасць, шчасце наша Маскве падзяку шлём.Астрэйка.[Міхал:] А прынясеш што — без падзякі Ужо не выпусціць, заплаціць, А на дарэмшчыну не квапіць.Колас.// Афіцыйная высокая ацэнка чыёй‑н. работы. Абвясціць падзяку. □ Алесю Голубу ад мясцовых органаў за пільнасць і аказаную дапамогу ў выяўленні злачынцаў была вынесена падзяка.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)