абцерушы́ць, ‑церушу, ‑цярушыш, ‑цярушыць; зак., што.

1. Абтрэсці, абабіць (снег, пыл і пад.) з чаго‑н. Мацей Кулеш.. ля парога абцерушыў з шапкі і з каўняра мокры снег. Шамякін. Хлопцы падняліся бледныя, разгубленыя, моўчкі абцерушылі пясок са штаноў і кашуляў і гэтак жа моўчкі рушылі далей. Якімовіч.

2. Памяўшы, аддзяліць (пра зерне, колас). [Пятро] працягнуў руку, сарваў пару каласоў і, абцерушыўшы іх, пяшчотна перасыпаў буйныя залатыя зерні. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

обката́ть сов.

1. (обвалять) разг. укача́ць, абкача́ць, абляпі́ць, мног. паабле́пліваць, абсы́паць, мног. паабсыпа́ць;

2. (укатать) уе́здзіць, абабі́ць;

3. (испытать пробной ездой) аб’е́здзіць;

4. перен. (освоить) абката́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

обши́ть сов.

1. (кругом) абшы́ць, мног. паабшыва́ць; (по краям) аблямава́ць, мног. пааблямо́ўваць;

обши́ть воротни́к тесёмкой аблямава́ць каўне́р тасёмкай;

обши́ть посы́лку холсто́м абшы́ць пасы́лку палатно́м;

2. плот., техн. абшы́ць, мног. паабшыва́ць, абшалява́ць, мног. паабшалёўваць; (обить) абабі́ць, мног. паабіва́ць;

обши́ть тёсом абшы́ць (абшалява́ць, абабі́ць) до́шкамі;

3. (пошить для всех) разг. абшы́ць, мног. паабшыва́ць;

обши́ть всю семью́ абшы́ць усю́ сям’ю́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уката́ть сов.

1. (дорогу) уе́здзіць, аб’е́здзіць, абабі́ць, утрамбава́ць;

2. (войлок) звалі́ць, увалі́ць;

3. (замучить ездой) прост. зае́здзіць, заму́чыць яздо́й;

◊

уката́ли си́вку круты́е го́рки быў конь, ды з’е́здзіўся;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

obić

obi|ć

зак.

1. збіць, пабіць, набіць;

2. аклеіць, паклеіць (сцены);

3. абабіць (мэблю);

4. набіць;

~ć beczkę — набіць абруч на бочку;

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

атрэ́сці, атрасу, атрасеш, атрасе; атрасём, атрасяце; пр. атрос, атрэсла і атрасла; зак., што.

Трасучы, ачысціць што‑н. ад чаго‑н.; абтрэсці. Старэйшая дзяўчына паднялася, атрэсла са спадніцы траву і пясок. Асіпенка. Капеж зіме хвіліны лічыць, атрэслі снег цяжкі лясы. Машара. // Абабіць што‑н. трасучы, калоцячы; абкалаціць. Атрэсці грушу. // перан. Пазбавіць ад чаго‑н. нежаданага, непрыемнага, дакучлівага. Народы нашы чорнай долі здзек атрэслі, І больш гісторыя кайданаў не начэпіць. Пушча. Зноў зацвітуць лугі, даліны, І атрасуць свой сон лясы. Колас.

•••

Рукі атрэсці гл. атрапаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ По́шва 1 ’шво’ (чэрв., Сл. ПЗБ; рэч., нараўл., добр., Мат. Гом.; брагін., Шатал,; Ян.). Ад по- (*po‑) і *šbVъ ’шво’ (Фасмер, 4, 443–444, 463–464). Да шво, шыг©ь (гл.).

◎ По́шва 2, пбшавачка, летаўка, пашыўка, пошуўка. пошувка ’навалачка’ (баран., в.-дзв., маст., віл., Сл. ПЗБ; Сл. Брэс.; маладз., карэліц., Янк. Мат.; Інстр. I, Бес.), ’насыпка’ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. логава, пошовка ’пасцельная бялізна’, укр. пошивка, пошиванка ’навалачка’, польск. poszewka ’навалачка’, poszwa ’навалачка’, ’насыпка’. Ад пошваі (гл.) па мадэлі ’дзеянне’, ’спосаб дзеяння’ > ’прадукт дзеяння’; літаральна пошва ’тое, што пашылі’, якое да *posjьva < *posjy‑!i (Банькоўскі, 2, 719).

◎ По́шва 3 ’прошва’ (паст., Сл. ПЗБ). Ад прошва (гл.) з выпадзеннем зычнага-/?-, магчыма, пад уздзеяннем по́шва} ’шво’ (гл.)

◎ По́шва 4, пбшвіна ’тонкая жардзіна, якая накладаецца на разасланую кулявую салому і прывязваецца віткаю за латы’ (Янк. 1), рус. дыял. пошва ’дошка, якую прыбіваюць да борта лодкі, каб падоўжыць яго’, пбшвы, пошевни ’абшытыя лубам сані’. Да шыць > пашыць(гя. ў параўн. зашыць ’забіць дошкамі, шалёўкай’, абшыць ’абабіць дошкамі, лістамі бляхі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́колотить сов.

1. вы́біць, мног. павыбіва́ць; (снопы — обычно) абабі́ць, вы́калаціць;

2. перен. (получить путём принуждения) разг. вы́цягнуць, мног. павыця́гваць;

3. перен. (заработать) прост. вы́гнаць, вы́біць;

◊

вы́колотить дурь из головы́ вы́біць дур з галавы́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абіва́ць несов.

1. (материей, жестью) обива́ть; (досками, тёсом — ещё) обшива́ть;

2. (ударяя, заставлять отваливаться) сбива́ть, обива́ть;

3. (очищать от чего-л.) отря́хивать, обива́ть;

4. сса́живать;

5. обива́ть, обмола́чивать, выкола́чивать;

6. обка́тывать, ука́тывать;

4-6 см. абабі́ць 4-6;

◊ а. паро́гі — обива́ть поро́ги

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абшы́ць, ‑шыю, ‑шыеш, ‑шые; зак., каго-што, чым.

1. Прышыць (галун, футру і пад.) па краях чаго‑н., аблямаваць. Абшыць паліто футрам. // Абкідаць швы ў чым‑н.

2. Абабіць усю паверхню дошкамі, лістамі бляхі і пад. Рабочыя паставілі каркас, абшылі яго плітамі, накрылі дах, і праз пяць дзён на будаўнічай пляцоўцы ўжо ўзвышаўся новы прыгожы дом. «Звязда». Сяк-так звязаць жэрдкі.. [Манг] паспеў праз тры дні, але засталося самае галоўнае: абшыць іх. Маўр. // Нашыўшы (матэрыю, скуру і пад.), абцягнуць. Абшыць пасылку.

3. Пашыць усё неабходнае для каго‑н. Трэба абмыць і абшыць сям’ю, а вечарам аж да поўначы — прасніца, пад вясну — кросны. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)