Пахва́т ’месца, якое часта трывожыцца’ (КЭС, лаг.). Не зусім ясная семантыка. Да па‑ (< прасл. po‑) са значэннем паступовасці і шматразовасці дзеяння і хватацца ’хапацца’ < прасл. xvatati, якое з su̯e‑ > svojь > свой (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Таба́чны сук ’першы ад зямлі сук на лісцевых дрэвах’ (навагр., Нар. лекс.). Параўн. рус. таба́чные су́чья ’ніжнія сукі, якія, гніючы, псуюць дрэва’ (Даль). Відаць, да табака (гл.), аднак матывацыя не зусім празрыстая.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
none2 [nʌn] adv.
1. зусі́м не;
none too well не ве́льмі што, дрэ́нны;
He was none too soon. Ён ледзь паспеў;
The salary they pay me is none too high. Мая заработная плата зусім не вялікая.
2. нія́к, ніко́лькі;
I am none the better for it. Мне ад гэтага ніяк не лягчэй;
She is none the worse for her experience. Перажыванні яе ніколькі не змянілі.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
агавары́цца сов., в разн. знач. оговори́ться;
тут я паві́нен а. — здесь я до́лжен оговори́ться;
я ~ры́ўся і зусі́м не то́е сказа́ў — я оговори́лся и совсе́м не то сказа́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Му́дны ’хітры’ (Касп.). Няясна. Магчыма, у выніку кантамінацыі слоў му́дры і му́тны ’падазроны, не зусім ясны’. Ці мена ‑р‑ > ‑н‑, выкліканая шматзначнасцю лексемы мудры для адрознення (?). Параўн. тураў., гродз. му́дры ’хітры’ (ТС, КЭС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пацу́ка ’крупнік’ (карэліц., Сцяшк. Сл.). Не зусім ясна. Магчыма, у выніку кантамінацыі лексем пасока (гл.) і цюрау якое з балт. моў (параўн. літ. tyrė ’каша’) — пра апошняе гл. Трубачоў (Slavia, 29, 1960, 28).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ту́бель ‘від гэбля’: тубелям дзелаюць філінговыя дзверы (свісл., Шатал.), ту́блі выбіраюць вузкія фальцы на абшыўцы (Сцяшк.). Не зусім ясна. Відаць, з ням. dóppelt, ці ⁺Doppelhobel ‘гэбель, які выбірае падвойныя пазы’ (гл. яшчэ дубальт).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
схудне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Моцна пахудзець, стаць худым. [Максім:] — Паглядзеў бы ты на сябе, як ты [Давід] схуднеў, а вочы не запалі, а праваліліся. Машара. Бацька вельмі схуднеў, неяк змізарнеў і з твару і з постаці, прыгорбіўся, бы ім завалодала старасць, якая вось-вось зусім сагне, скруціць чалавека. Сабаленка. Эх, Мірон, Мірон, і быў ты ўжо немалады, а за гэты час асунуўся, схуднеў, дык зусім стаў як дзядуля... Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабурэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Стаць, зрабіцца бурым. Трава была непакошаная і на ўзгорках пабурэла на сонцы. Лупсякоў. Саламяны капялюш дырэктара так выгараў на сонцы, што зусім пабурэў. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пратле́ць, ‑ее; зак.
1. Паддацца тленню, прагнісці. Тканіна ад сырасці пратлела.
2. Тлеючы, зусім, да канца згарэць. Дровы ў печы пратлелі.
3. Прабыць які‑н. час у стане тлення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)