ме́ншы, ‑ая, ‑ае.

1. Выш. ст. да прым. малы (у 1–3 і 5 знач.). Пасля таго як у Руднічах арганізаваўся калгас, сяляне пастанавілі меншую палавіну дома аддаць пад праўленне, а большую — абсталяваць пад клуб. Курто. Маленькі, шчуплы стараста раптам зрабіўся яшчэ меншым, сціснуўся, утуліў галаву ў плечы. Шамякін.

2. Са словам «самы» азначае найвышэйшую ступень да прым. малы. Далёкае, няведамае, сіняе неба! Тысячы, мільёны гадоў пазіраеш ты, без болю, без трывогі, пазіраеш на ўсіх роўна: на чалавека, на звера, на птушку, на самую меншую мушку. Колас.

3. Якому менш гадоў у параўнанні з кім‑н.; самы малады сярод іншых. Вярнуўся Сцёпка з паходу на досвітку, ціхенька адчыніў адрынку, дзе спалі двое меншых яго братоў. Колас.

•••

Па меншай меры гл. мера.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пад’е́зд, ‑у і ‑а, М ‑дзе, м.

1. ‑у. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пад’язджаць — пад’ехаць.

2. ‑а. Месца, шлях, па якім пад’язджаюць куды‑н. Гарышны паклаў свой багаж на лавачку, паглядзеў на пад’езд да ракі, на гадзіннік і апусціўся на лавачку і сам. Ракітны. Ціток абышоў усю.., круговіну лесу, агледзеў, як дбалы гаспадар, усе пад’езды і выезды. Лобан.

3. ‑а. Уваход (звычайна крыты) у будынак. Каля цэнтральнага пад’езда Дома ўрада стаялі грузавыя машыны. Якімовіч. Людзі кідаліся ў двары, у парадныя пад’езды. Лынькоў. Герояў Сацыялістычнай Працы яшчэ не так многа, і калі ўжо ў вашым доме жыве герой, дык яго, як і чэмпіёна свету, ведаюць усе: і ў якім пад’ездзе ён жыве, і па якім паверсе, і якая нават кватэра... Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

памя́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад памя́ць.

2. у знач. прым. Няроўны, нягладкі, са складкамі, маршчынамі. У лодцы сядзеў чалавек у сіняй палінялай майцы і шэрым памятым капелюшы. Шашкоў. Пазаўчора з суседняй вёскі .. [людзям] перадалі зачытаную, памятую партызанскую газету. Шамякін. // Які страціў сваю першапачатковую форму ад удару, штуршка; пашкоджаны ўмяцінамі. Пад адхонамі валяліся памятыя цыстэрны, шкілеты вагонаў. Карпаў. Там, на шырокіх дашчаных паліцах і ў вялізных плеценых карзінах, яшчэ можна было знайсці хлеб — праўда, пабіты і памяты. Якімовіч. // Прыбіты, прыгнуты, прытоптаны (аб раслінах). На тым месцы, дзе [людзі] селі на зямлю, асталася пасля іх толькі памятая трава. Чорны. // перан. Заспаны, са слядамі стомы; змораны, нясвежы (пра твар). Якаў застаў Вярбіцкага дома. Той нядаўна прачнуўся, і твар яго быў памяты і нясвежы. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

траві́ць ​1, траўлю, травіш, травіць; незак., што.

Спец. Апрацоўваць паверхню чаго‑н. кіслатой або іншымі хімічнымі рэчывамі. Травіць шкло. Травіць дошку. // Наносіць (узор, рысунак) пры дапамозе кіслаты або іншых хімічных рэчываў. Травіць узор на шкатулцы.

траві́ць ​2, траўлю, травіш, травіць; незак., што.

Таптаць (лугі, палі), з’ядаць пасевы; рабіць патраву. [Павал] пад’ехаў да самага Тамаша і Юркі. Прыпыніў каня і нарабіў крыку: .. — Нашто авёс коньмі травіце? Чорны. А Уладзік пасвіў дзесь каровы, Травіў чужыя сенажаці; А дома з дзецьмі была маці. Колас.

•••

Козамі сена травіць — траціць, пераводзіць дабро.

траві́ць ​3, траўлю, травіш, травіць; незак., што.

Спец.

1. Выпускаць, адпускаць патроху канат, снасць і пад., аслабляючы нацяжэнне. Травіць канат.

2. Выпускаць пару, газ, паветра, робячы меншы ціск.

траві́ць ​4, траўлю, травіш, травіць; незак., што.

Засвойваць у працэсе стрававання, ператраўліваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

улада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Мець у сваёй уласнасці, распараджацца кім‑, чым‑н. Уладаць крыніцамі сыравіны. □ [Чалавек:] — Не відаць ні табе, ні такім, як ты, беднякам дабра да таго часу, пакуль цар і багацеі ўсім будуць уладаць і ў сваіх руках уладу трымаць. Якімовіч.

2. Мець якія‑н. якасці, уласцівасці. [Старэйшая дзяўчына] ўладала тым хараством вобліку, калі не замінае нічога лішняга, нічога не дадасі і нічога не паправіш. Лужанін.

3. Дзейнічаць, рухаць часткамі свайго цела. [Салдат:] «І нага сапсавана, і правай рукой я, на ліха, бадай не ўладаю...» Дубоўка.

4. перан. Трымаць у сваёй уладзе; ахопліваць (пра пачуцці, думкі і пад.). Многа яшчэ дзён туляўся .. [Адам] паблізу свайго дома, але ні разу не зайшоў пабачыцца з бацькам: страх быць злоўленым уладаў ім бесперапынна. Чорны. Адзінае пачуццё ўладала Загорскім: неўразуменне. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Trost

m -es уце́ха, ра́дасць

mit ~ erfüllen, ~ éinflößen — уце́шыць, суце́шыць; заспако́іць

~ spénden [zúsprechen*] — суцяша́ць, заспако́йваць

~ schöpfen — суце́шыцца, заспако́іцца; атрыма́ць уце́ху

das geréichte mir zum ~ — гэ́та мяне́ суце́шыла

◊ er ist nicht recht bei ~e — у яго́ не ўсе́ до́ма

du bist wohl nicht bei ~e? — ты з глу́зду з’е́хаў, ці што?

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Schráube

f -, -n

1) вінт, шру́ба

die ~ ánziehen* — зацягну́ць шру́бу [вінт]

2) вінт (парахода), прапе́лер (самалёта)

◊ j-n in der ~ háben — трыма́ць каго́-н. у ціска́х [рука́х]

éine verdréhte ~ — разм. шале́нец, дзіва́к

die ~ lóckern — адпусці́ць ле́йцы

bei ihm ist éine ~ los — разм. ≅ у яго́ клёпкі не стае́, у яго́ не ўсе́ до́ма

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

than [ðæn, ðən] conj.

1. за; чым;

It was worse than I’d expected. Гэта было горш, чым я чакаў.

2. як, калі́;

no sooner…than як то́лькі;

No sooner had they left than the problems started. Як толькі яны пайшлі, пачаліся праблемы;

rather than хутчэ́й чым;

He would die rather than yield. Ён хутчэй памрэ, чым саступіць.

2. як, акрамя́; апро́ч, апрача́;

any person other than himself любы́, акрамя́ яго́;

none other than не хто і́ншы, як;

anywhere else than at home хоць дзе, то́лькі не до́ма.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

су́праць прыназ

1. gégen (A);

су́праць плы́ні gégen den Strom;

су́праць ве́тру gégen den Wind;

сро́дак су́праць гры́пу мед ein Míttel gégen die Gríppe;

◊ за і су́праць das Für und Wíder, das Pro und Kóntra;

2. (насупраць) gégen (A); gegenüber (D) (пасля наз);

су́праць до́ма gegenüber dem Haus, dem Haus gegenüber;

3. (насуперак) gégen (A), wíder (A), zuwíder (D);

су́праць во́лі wíder Wíllen;

су́праць чака́нняў wíder Erwárten;

су́праць сумле́ння gégen [wíder] das Gewíssen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

dom, ~u

м. дом;

do ~u — дамоў, дадому, дахаты;

w ~u — дома;

czuć się jak u siebie w ~u — адчуваць сябе як дома;

dom dziecka — дзіцячы дом, дом дзіцяці;

dom akademicki — студэнтцкі інтэрнат;

powszechny dom towarowy — універмаг (універсальны магазін);

dom wczasowy — дом адпачынку;

dom poprawczy — папраўчая ўстанова;

dom publiczny — публічны дом; дом распусты; бардэль;

dom starców — прытулак для старых людзей;

dom wariatów — перан. разм. вар’яцкі дом; бедлам; дурдом; псіхушка;

zajmować się ~em — займацца гаспадаркай;

pan ~u — гаспадар;

pani ~u — гаспадыня;

z ~u — народжаная (з сям’і; з дому);

z ~u Kowalska — народжаная Кавальская (з сям’і, з дому Кавальскіх)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)