до́ма

прыслоўе, утворана ад назоўніка

станоўч. выш. найвыш.
до́ма - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

до́ма, прысл.

У сваёй хаце, кватэры, там, дзе жывеш.

Пасля работы ён заўсёды д.

◊

Не ўсе дома ў каго (разм.) — пра дзівака, дурнаватага чалавека.

Як дома — вольна, свабодна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

до́ма нареч. до́ма;

◊

не все до́ма не ўсе до́ма;

в гостя́х хорошо́, а до́ма лу́чше погов. у гасця́х до́бра, а до́ма лепш;

чу́вствовать себя́ как до́ма адчува́ць сябе́ як до́ма.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

до́ма нареч. до́ма, на дому́;

вечара́мі я заўсёды д. — вечера́ми я всегда́ до́ма;

д. ён сябе́ трыма́е зусі́м іна́кш — до́ма он де́ржит себя́ совсе́м ина́че;

у нас д. ўжо касьба́ пачала́ся — у нас до́ма уже́ сеноко́с начался́;

ура́ч прыма́е д. — врач принима́ет на дому́;

◊ не ўсе д. — не все до́ма;

адчува́ць сябе́ як до́ма — чу́вствовать себя́ как до́ма;

ні д., ні за́мужам — ни до́ма, ни за́мужем;

у гасця́х до́бра, а д. лепш — посл. в гостя́х хорошо́, а до́ма лу́чше

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

до́ма, прысл.

У сваёй хаце, кватэры, там, дзе жывеш. Нага забалела так, што Цімошку прыйшлося застацца дома і легчы ў пасцельку. Колас. Старога Нахлябіча .. [Балеслаў] застаў дома, на дварэ. Чорны. // У сваёй сям’і, са сваёй сям’ёй. Жыла .. [Марыля] дома пры тату і браце. Брыль. // На радзіме, у родных мясцінах. — А дома там цяпер у нас не гэтак: усё ідзе нанова і добра. Чорны.

•••

Не ўсе дома ў каго гл. усе.

Ні дома, ні замужам — пра няпэўнае становішча каго‑н.

Як дома — свабодна (адчуваць, паводзіць сябе і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дома... (а таксама дама...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню: а) слову «дом», напрыклад: домабудаўніцтва, домаўласнік; б) слову «дома» (гл. дама...).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

до́м

‘будынак’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. до́м дамы́
Р. до́ма дамо́ў
Д. до́му дама́м
В. до́м дамы́
Т. до́мам дама́мі
М. до́ме дама́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дом-музе́й

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. дом-музе́й дамы́-музе́і
Р. до́ма-музе́я дамо́ў-музе́яў
Д. до́му-музе́ю дама́м-музе́ям
В. дом-музе́й дамы́-музе́і
Т. до́мам-музе́ем дама́мі-музе́ямі
М. до́ме-музе́і дама́х-музе́ях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дама́шні, -яя, -яе.

1. Які адносіцца да дома, сям’і, прызначаны для карыстання дома.

Д. тэлефон.

Д. халат.

2. Зроблены, прыгатаваны дома або прызначаны для выканання дома.

Д. хлеб.

Дамашняе заданне.

3. Сямейны, прыватны.

Дамашняе выхаванне.

4. Свойскі, не дзікі.

Дамашнія жывёлы.

5. у знач. наз. дама́шнія, -іх. Члены сям’і (разм.).

Нашы дамашнія.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

надо́мны, -ая, -ае.

Які выконваецца дома.

Надомныя работы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)