Дундзі́ць ’гаварыць недарэчнае, бубніць’ (Сл. паўн.-зах.). З літ. dundė́ti ’гаварыць’ (гл. Сл. паўн.-зах.).
Ду́ндзіць ’ссаць’ (Шат., Сцяц., Сл. паўн.-зах.), ду́нда ’соска’ (Сл. паўн.-зах.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Не́тусны ’непрывабны’ (Касп.). Няясна; магчыма, да нет ’няма’ (гл.), параўн. рус. раз. мтуся ’няма, не’, алан. неп/шка ’нікчэмны чалавек’. Наўрад ці з няту́с(к)ны ’няяркі’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́сырава ’начыста, зусім’: душа вылазіць насырава (калі нясуць непасільнае, Ян.). Няясна, магчыма, да сыравы ’суравы’ (Ян.), г. зн. ’без апрацоўкі, у сырым выглядзе’, аднак семантычная сувязь застаецца праблематычнай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Не́пасць ’нечаканасць’, у выразе: з непасці — нечакана (Сл. ПЗБ). Няясна, магчым^а, да пасць, падаць ’падаць, нечакана з’яўляцца’, параўн. фразеалагізм ні села, ні пала ’знянацку, нечакана, не раздумваючы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лымаковы ў выразе: лыка лымакове ’лыка; якім апаясваюць каравай, калі ён падрасце на стале’ (Сцеп.). Няясна. Магчыма, да лі́мах (гл.), г. зн. лыка, якое не нясе функцыянальнай нагрузкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плеснік ’трыпутнік сярэдні, Plantago media L.’ (гродз., Кіс). Няясна, магчыма, звязана з пляскаты, плоскі (гл.). Параўн. таксама плісняк, алешнік, плішнік і інш., якія называюць аер, * Acorus calamus L.’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Радо́ста ’ружа войлачная’, ’шыпшына’ (гродз., Кіс.). Няясна. Адзінкавая назва, магчыма, звязана з ст.-рус. радостома ’настойка ружы’, што з с.-грэч. ροδόσταμα < ροδοσ‑ταγμα (параўн. Фасмер, 3, 492).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рапо́тка 1 ’капыт’ (ТС). Гл. рапіца.
Рапо́тка 2 ’расліна скочка дахавая, Sempervivum tectorum L.’ (лельч., Бейл.). Няясна; магчыма, да папярэдняга слова з-за падабенства частак расліны з капытом.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рачы́шнік ’божая кароўка’ (Сцяшк. Сл.; шчуч., ЛА, 1). Няясна; магчыма ад грачы́ха ’грэчка’ з адпадзеннем пачатковага г, параўн. рачы́шнік ’грачанішча’ (Сцяшк. Сл.); матывацыя — рабізна грэчкі (= як пасыпаная грэчкай?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ры́дка ’мурашка’ (калінк.). Няясна. Магчыма, ад рыць (гл.), паколькі мурашкі капошацца, “рыюцца” ў зямлі, або, калі прыняць, што ў аснову намінацыі быў пакладзены колер, ад руды > *рыды > рыдка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)