наступле́ниеIIср. (о времени, событии)надыхо́д, -ду м.; (приближение) набліжэ́нне, -ння ср.;
с наступле́нием но́чи з надыхо́дам но́чы;
с наступле́нием дня з надыхо́дам дня;
при наступле́нии весны́ з надыхо́дам (пры набліжэ́нні) вясны́;
по наступле́нии сро́ка пасля́ надыхо́ду тэ́рміну.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
далёка, прысл.
1. На вялікай адлегласці ад чаго-н.
Школа знаходзіцца д.
2.у знач.вык. Пра значную адлегласць да каго-, чаго-н.
Д. пайсці (таксама перан.: дабіцца поспехаў у жыцці). Д. зайсці (таксама перан.: выйсці за межы дапушчальнага). Д. завесці (таксама перан.: мець сур’ёзныя вынікі). Далей у лес — больш дроў (прыказка). Да вёскі яшчэ д.
3.у знач.вык. Пра няскоры надыход чаго-н.
Да зімы д.
4.безас., у знач.вык. Шмат чаго не хапае ў параўнанні з кім-, чым-н.
Мне да цябе д.
◊
Далёка хадзіць не трэбаза чым (разм.) — лёгка прывесці прыклад, доказ для пацвярджэння чаго-н.
За прыкладамі далёка хадзіць не трэба.
Далёка не заедзешчым або на чым (разм.) — многага не даб’ешся, не будзе толку.
На хлусні далёка не заедзеш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
occurrence
[əˈkɜ:rəns]
n.
1) зьяўле́ньне, здарэ́ньне n., вы́падак -ку m.
unexpected occurrence — нечака́нае здарэ́ньне
everyday occurrence — штодзённае здарэ́ньне
The occurrence of storms delayed our trip — Надыхо́д навальні́цы затрыма́ў на́шую пае́здку
2) Geol. месцазнахо́джаньне n., пакла́ды pl.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
све́тла,
1.Прысл.да светлы (у 1, 2, 3, 5 і 7 знач.).
2.безас.узнач.вык. Пра наяўнасць святла дзе‑н.; відно. І гэтак светла Стала ў вёсках ноччу, Што вуліцы — З канца ў канец відаць.Шымук.// Пра надыход дня. Ледзь стала светла, Параска схамянулася, кінулася да люстра.Мележ.
3.перан.; безас.узнач.вык. Пра радасны, вясёлы настрой. Ты мяне сустрэнеш ветла — Рад я сонцу, рад вясне. Стане лёгка, стане светла Быць з табою побач мне.Куляшоў.Хораша і светла на душы. Хто спытае, адкажу любому: Я не проста ў сценах Мінска жыў, Сэрца ўсё аддаў яму з любоўю.Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
access
[ˈækses]
n.
1) до́ступ -у; дае́зд -у, падыхо́д -у m.; пра́ва на пад’е́зд, на ўвахо́д, на карыста́ньне
access to a mountain town — до́ступ да го́рнага мястэ́чка
2) спо́саб ці сро́дак до́ступу
A ladder provided the only access to the attic — Драбі́на была́ адзі́ным сро́дкам до́ступу на гары́шча
3) надыхо́д -у m.
the access of winter — надыхо́д зімы́
4) ата́ка f., пры́ступ -у m.
the access of her asthma in the spring — е́йныя пры́ступы а́стмы ўве́сну
5) Figur. вы́бух -у m. (гне́ву, ша́лу, ра́дасьці)
6) пабо́льшаньне n.; дада́так -ку m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пало́ва1, ‑ы, ж.
Разм.
1. Адна з дзвюх роўных частак чаго‑н. Лабановіч, прыйшоўшы на заняткі, заўважыў, што паловы вучняў няма.Колас.Печ з палком і палаці займалі ледзь не палову хаты.Галавач.
2. Сярэдзіна якой‑н. адлегласці, прамежка часу і пад. Яшчэ была толькі палова верасня, а надыход зімы ў тайзе ўжо добра адчуваўся.Мяжэвіч.// Момант, які адпавядае сярэдзіне якой‑н. гадзіны. Гадзіннік паказваў палову пятай.Арабей.У райком Даніла прыйшоў прыблізна а палове другой гадзіны дня.Кавалёў.
3. Асобная частка жылога памяшкання. [Нявестка] паклікала нас у другую палову дома і гэтым спыніла нашу гутарку.В. Вольскі.
пало́ва2, ‑ы, ж.
Рэшткі, якія застаюцца пры абмалоце збожжа і ачыстцы зерня; мякіна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цямне́ць, ‑ее; незак.
1. Станавіцца цёмным, больш цёмным. Сонца ўсё ніжэй хілілася па захад. Даўжэлі, цямнелі цені.Асіпенка.Расправіўшы шэрыя крылы, Хмурынка на захадзе ўстала, Цямнела, плыла, вырастала, Як бы набіралася сілы.Гілевіч.// Траціць свой бляск, яркасць. Зоркі цямнеюць. Срэбра цямнее.//перан. Станавіцца змрочным, хмурым. Твар яе .. цямнеў, вочы рабіліся сумнымі, і мне здавалася, што мама вось-вось заплача.Шыловіч.Карпусь аж цямнеў ад злосці, не знаходзячы слоў.Баранавых.
2.безас. Пра надыход цемнаты, набліжэнне прыцемку, змроку. Цямнела, было суха ад лёгкага марозу і холадна.Чорны.Цямнела. А цемень падвойвала страхі, узмацняла трывогі, паддавала супярэчлівых, мітуслівых думак.Каваленка.
3. Вылучацца сваім цёмным колерам, віднецца (пра каго‑, што‑н. цёмнае). Быў канец жніўня, і на палях яшчэ цямнелі сланечнікі і чырванелі пераспелыя памідоры.Якімовіч.Цямнее край зубчаты бору...Багдановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Troops approached the town — Во́йскі падступі́лі да го́раду
to approach a problem — падыйсьці́ да пыта́ньня
2) быць падо́бным, быць наблі́жаным да чаго́
The wind is approaching a gale — Ве́цер перахо́дзіць у бу́ру
3) рабі́ць прапано́ву, пачына́ць перамо́вы
to approach someone with a suggestion — зрабі́ць не́каму прапано́ву
2.
v.i.
1) збліжа́цца, надыхо́дзіць
Winter approaches — Надыхо́дзіць зіма́
2) насо́ўвацца
3) падступа́цца
3.
n.
1) надыхо́д -у m., набліжэ́ньне n.
the approach of night — надыхо́д но́чы
2) до́ступ -у да каго́-чаго́, падыхо́д -у m.
The approach to the house was a narrow path — Падыхо́д да ха́ты быў па вузко́й сьце́жцы
3) прыбліжэ́ньне, набліжэ́ньне n.
4) падыхо́д -у, мэ́тад -у m.
•
- approaches
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
далёка,
1.Прысл.да далёкі (у 1, 2 знач.).
2.узнач.вык. Пра значную адлегласць да каго‑, чаго‑н. Да горада яшчэ далёка.
3.узнач.вык. Пра няскоры надыход якога‑н. часу, пары. Да змены было яшчэ далёка. □ Жураўлі ляцяць высока — зіма яшчэ далёка.З нар.
4.безас.узнач.вык., каму-чаму, дакаго-чаго. Шмат чаго не хапае ў параўнанні з кім‑, чым‑н. Да вялікіх мне далёка, я за імі не цягнуся.Панчанка.
•••
Далёка за... — а) праз доўгі час пасля чаго‑н. Мікола заснуў далёка за поўнач.Краўчанка; б) многа больш, чым... Яму ўжо далёка за пяцьдзесят.
Далёка зайсцігл. зайсці.
Далёка не... — зусім не... [Шпунцік] далёка не стары яшчэ, — толькі што пайшоў сорак трэці год.Корбан.
Далёка не заедзешгл. заехаць.
Далёка пайсцігл. пайсці.
Далёка хадзіць не трэбагл. трэба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВІНА́ ў праве, адносіны асобы да сваіх проціпраўных дзеянняў і іх шкодных вынікаў, выяўленыя ў форме намеру або неасцярожнасці; неабходная ўмова юрыд. адказнасці. Калі ў дзеяннях асобы няма віны, яна вызваляецца ад адказнасці. У крымінальным праве перадумовай віны з’яўляюцца наяўнасць у асобы свядомасці і дасягненне ёю ўстаноўленага законам узросту крымін. адказнасці. Злачынства прызнаецца наўмысным, калі асоба, якая яго ўчыніла, усведамляла грамадска небяспечны характар сваіх дзеянняў або бяздзеянняў, прадбачыла іх грамадска небяспечныя вынікі і жадала (прамы намер) або свядома дапускала (ускосны намер) іх надыход. Неасцярожным злачынствам лічацца проціпраўныя дзеянні асобы, калі яна прадбачыла магчымасць наступлення іх грамадска небяспечных вынікаў, але легкадумна разлічвала на іх прадухіленне (злачынная саманадзейнасць) або не прадбачыла магчымасці іх наступлення, хоць павінна была і магла іх прадбачыць (злачынная нядбайнасць). У цывільным праве віна — умова адказнасці за правапарушэнне: невыкананне або неналежнае выкананне дагаворнага ці іншага абавязацельства, учыненне незаконнай здзелкі, нанясенне маёмаснай шкоды і г.д. Форма віны, як правіла, не ўплывае на памеры цывільна-прававой адказнасці. Калі ў надыходзе неспрыяльных вынікаў вінаваты абодва бакі, то ўлічваецца віна аднаго і другога. Пры невыкананні або неналежным выкананні абавязацельства па віне абодвух бакоў суд адпаведна змяншае меру адказнасці даўжніка. У асобных выпадках цывільнае права прадугледжвае адказнасць пры адсутнасці віны правапарушальніка. Напр., арг-цыя або грамадзянін абавязаны пакрыць шкоду, нанесеную крыніцай павышанай небяспекі, за выключэннем выпадкаў, калі шкода ўзнікла ў выніку неадольнай сілы або намеру пацярпелага.