разбэ́рсаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм.
1. Раскідаць, распусціць, разблытаць. Разбэрсаць клубок. □ [Параска] ўзяла разбэрсала .. [Андрэю] валасы, потым абхапіла за шыю, прыціснулася. Лобан.
2. Тое, што і разбарсаць. Бацька разбэрсаў аборы. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Клумбу́шка ’клубок нітак’ (Мат. Гом.), ’цэўка з навітай для ткання пражай’ (Жыв. сл.). Да клубі (гл.) з экспрэснай назалізацыяй.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
назвіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., чаго.
1. Скручваючы пасмы, ніці, звіць нейкую колькасць чаго-н.
Н. вяровак.
2. Намотваючы, звіць у клубок, маток вялікую колькасць чаго-н.
Н. нітак у клубкі.
3. Матаючы, зняць з чаго-н. у вялікай колькасці, разматаць.
Н. пражы з матавіла.
4. Зляпіць, збудаваць нейкую колькасць чаго-н.
Ластаўкі назвівалі гнёздаў у падстрэшшы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ссука́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад ссукаць.
2. у знач. прым. Звіты, скручаны з некалькіх нітак у адну. Ссуканая пража.
3. у знач. прым. Зрасходаваны пры суканні. Ссуканы клубок. Ссуканая ручайка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пілю́ля ’лякарства, спрасаванае ў форме галачкі’ (ТСБМ). З рус. пилю́ля, якое з франц. pilule (Фасмер, 3, 262) < лац. pilula ’шарык’, ’мячык’ < pila ’мячык’, ’клубок’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
unravel [ʌnˈrævl] v.
1. распу́тваць, разблы́тваць (ніткі, клубок і да т.п.)
2. разга́дваць, раскрыва́ць (таямніцу);
It is difficult to unravel complex human relations. Цяжка зразумець складаныя чалавечыя адносіны.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Музку́ль, му́зькуль, музку͡оль, мусколь ’машкара’ (Лысенка, СПГ). Балтызм. Лаўчутэ (Балтизмы, 121) супастаўляе іх з лат. muskulis, muškulis ’што-небудзь звязанае, заблытанае’, ’клубок’, літ. mùsulus ’маленькая мошка’, лат. muša, літ. músė ’муха’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ага́ціс
(н.-лац. agathis, ад гр. agathis = клубок нітак)
вечназялёнае хвойнае дрэва сям. араўкарыевых, пашыранае пераважна ў Новай Зеландыі, Усх. Аўстраліі і Паўд.-Усх. Азіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гло́булы
(лац. globulus = шарык)
1) астр. невялікія цёмныя ўтварэнні ўнутры светлых туманнасцей Млечнага шляху;
2) хім. калоідныя часцінкі сферычнай формы або макрамалекулы, згорнутыя ў клубок.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
укало́ць, укалю́, уко́леш, уко́ле; укалі́; уко́латы; зак.
1. каго-што. Параніць, уваткнуўшы ў цела тонкі, востры канец чаго-н.
У. руку шпількай.
2. перан., каго (што). Пакрыўдзіць, абразіць, даняць.
Заўвага балюча ўкалола яго.
3. што ў што. Уваткнуць, пракалоўшы, прымусіць увайсці ўнутр чаго-н. (разм.).
У. пруток у клубок.
|| незак. уко́лваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. укало́цца, укалю́ся, уко́лешся, уко́лецца (да 1 знач.); незак. уко́лвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. уко́л, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)