клубо́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
клубо́к |
клубкі́ |
| Р. |
клубка́ |
клубко́ў |
| Д. |
клубку́ |
клубка́м |
| В. |
клубо́к |
клубкі́ |
| Т. |
клубко́м |
клубка́мі |
| М. |
клубку́ |
клубка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
клубо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.
1. Зматаныя шарыкам ніткі, шпагат і пад.
К. пражы.
2. перан. Што-н. заблытанае, у чым цяжка разабрацца.
К. загадкавых супярэчнасцей.
3. Невялікі клуб², тое, што і клуб¹. Дым клубкамі слаўся па страсе.
◊
Клубок у горле — пра пачуццё сутаргавага, хваравітага сціску ў горле.
Разматаць клубок — разблытаць якую-н. складаную справу.
|| прым. клубко́вы, -ая, -ае і клубо́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
клубо́к клубо́к, -бка́ м.;
◊
клубо́к в го́рле (стои́т, застря́л и т. п.) клубо́к у го́рле (стаі́ць, засе́ў и т. п.);
сверну́ться (сжа́ться, съёжиться и т. п.) в клубо́к скруці́цца (сці́снуцца, ску́рчыцца и т. п.) у клубо́к;
клубо́к подступи́л (подкати́лся и т. п.) к го́рлу клубо́к падступі́ў (падкаці́ўся и т. п.) да го́рла;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
клубо́к, -бка́ м.
1. клубо́к;
к. ні́так — клубо́к ни́ток;
скруці́цца ~бко́м — сверну́ться клубко́м;
2. перен. клубо́к;
к. супярэ́чнасцей — клубо́к противоре́чий;
3. уменьш. (к клуб II) клуб;
дым ва́ліць ~бка́мі — дым вали́т клуба́ми;
◊ к. у го́рле — клубо́к в го́рле;
размата́ць к. — размота́ть клубо́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
клубо́к, ‑бка, м.
1. Шарападобны маток нітак, шпагату і пад. Клубок пражы. Разматаць клубок. □ Хлопцы пазіралі з печы, як увачавідкі растуць клубкі і танчэюць верацёны. С. Александровіч. // Пра тое, што набыло форму шара, камка. Раптам з самага крайняга вулля нечакана вылецеў рой, сабраўся над вуллем у клубок, пачаў жвава круціцца, страшэнна гусці. Кулакоўскі. / у знач. прысл. клубко́м. Малы, абараняючыся, качаўся клубком па зямлі. Ракітны.
2. перан. Заблытанае мноства чаго‑н. Клубок раптоўных, загадкавых думак занасіўся ў .. [Рыгоравай] галаве. Гартны. Пякучая крыўда, і боль, і страх.. — усё зблыталася ў адзін клубок. Пальчэўскі.
3. Невялікі клуб 2; тое, што і клуб 2. Густы дым паваліў з-пад страхі і ахутаў, схаваў у сваіх клубках высокі комін завода. Пестрак. Дым чорны, як сажа, велізарнымі клубкамі віўся ўгору і расплываўся туманам. Нікановіч.
•••
Клубок у горле — пра пачуццё сутаргавага, хваравітага сціску ў горле.
Разматаць клубок гл. разматаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Клубо́к ’клубок’ (ТСБМ, Бяльк., Маш., Бір., Сержп. Грам., Сцяшк.). Гл. клуб 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
клубок, пачынак
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
зві́цца, саўю́ся, саўе́шся, саўе́цца; саўёмся, саўяце́ся, саўю́цца; звіўся, звіла́ся, -ло́ся; звіся; зак.
Скруціцца ў клубок, кальцо.
Змяя звілася ў клубок.
|| незак. звіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
размата́цца сов. размота́ться;
клубо́к ~та́ўся — клубо́к размота́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
умата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. каго-што. Абматаць, апавіць некалькі разоў.
У. пакунак шпагатам.
2. што. Матаючы (ніткі) у клубок, заматаць унутр што-н. пабочнае.
У. напарстак у клубок.
3. што і чаго. Намотваючы, змясціць у чым-н., на чым-н.
Вялікага матка ў адзін клубок не ў.
|| незак. умо́тваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)