Талма́чыць ’тармасіць’ (узд., Жд. 3). Параўн. смален. талмата́ ’шум, мітусня’, якое Ліўканен (Отглаг. сущ., 172) узводзіць да *tъlmъ, гл. тлум (< *tьlp‑mъ), што сумніўна. Паводле Фасмера (5, 15), з *тълмота. Параўн. фанетычна блізкае няяснага паходжання талмак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Тапта́йла, топта́йло ’той, хто ходзіць без мэты, без пэўных заняткаў’ (ТС). Ад тапта́ць 1 (гл.); паводле Сцяцко (Афікс. наз., 94), фармант ‑айла (‑айло) мог быць вынікам перараскладання асновы цяп. ч. на карысць суф. ‑л‑а (‑л‑о).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зды́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. знімаць, здымаць — зняць (у 11 знач.). Здымка фільма.
2. Вызначэнне месцазнаходжання пунктаў і ліній на мясцовасці для складання плана, карты. Картаграфічная здымка.
•••
Панарамная здымка — спосаб кіназдымкі, калі паступовым вярчэннем кінаапарата здымаецца вялікая прастора.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заво́з, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. возіць — завезці (у 2 знач.). Завоз тавара ў магазін.
2. Збожжа, прывезенае ў млын для памолу. Калі .. скончылася веснавая паводка і рэчкі ўвайшла ў берагі, млынар ужо на сялянскі завоз пусціў млын. Чорны. У млыне ляжалі нямала завозу. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́кід, ‑у, М ‑кідзе, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. закідваць 2 — закінуць (у 1, 2 і 4 знач.).
2. Напамінанне, лёгкі папрок. Нельга было сказаць, каб цэх працаваў блага: план ён не толькі выконваў, але і перавыконваў. Ніхто б не мог зрабіць за гэта закіду. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блакіро́ўка, ‑і, ДМ ‑ўцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. блакіраваць (у 2 знач.) і блакіравацца 1.
2. Сукупнасць прылад для блакіровачнай сістэмы рэгулявання руху цягнікоў. // Сістэма сігналаў, пры дапамозе якіх паказваецца, заняты ці свабодны чыгуначны пуць.
3. Сістэма блокаў якога‑н. механізма. Блакіроўка навяснога культыватара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́дпуск, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. адпускаць — адпусціць (у 1, 4 і 8 знач.).
2. Вызваленне ад працы на пэўны тэрмін для адпачынку, лячэння і пад. Узяць чарговы водпуск. Дэкрэтны водпуск. □ У сяле ўсім было вядома, што Антонаў водпуск канчаецца і цераз тыдзень ён едзе... Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агіта́цыя, ‑і, ж.
1. Вусная або праз друк дзейнасць, якая мае сваёй мэтай палітычнае ўздзеянне на свядомасць і настрой мас, распаўсюджванне сярод іх пэўных ідэй і лозунгаў. Камуністычная агітацыя. Масавая палітычная агітацыя. Наглядная агітацыя. Перадвыбарчая агітацыя. Сродкі агітацыі.
2. Разм. Дзеянне паводле дзеясл. агітаваць (у 2 знач.).
[Ад лац. agitatio — прывядзенне ў рух.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адво́д, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. адводзіць — адвесці.
2. Заява аб адхіленні каго‑н. ад удзелу ў чым‑н. Выступіць з адводам кандыдатуры.
3. Адгалінаванне (у трубе, радыё‑, электрасетцы і пад.). Адвод ад батарэі.
•••
Для адводу вачэй — з мэтай адцягнуць увагу, для прыліку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зяво́к, зяўка і зевака, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. зяваць (у 1 знач.), а таксама гук, які пры гэтым узнікае. Пачуўся зявок.
2. Разм. Недагляд, промах. — І можа як кару мне за той зявок, доўга-доўга, як не праз усю ноч, не прыходзілі мяне змяняць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)