урасці́, -ту́, -це́ш, -це́; уро́с, урасла́, -ло́; зак.
1. у што. Па меры росту пранікнуць углыб, унутр.
Яблынькі добра ўраслі карэннем у глебу.
Хата па вокны ўрасла ў зямлю (перан.: моцна асела).
2. чым. Зарасці, парасці.
Двор урос травой.
|| незак. ураста́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шара́хнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак.
1. Ад спалоху, нечаканасці і пад. кінуцца ўбок, назад.
Людзі шарахнуліся назад.
Конь шарахнуўся ўбок.
2. Моцна ўдарыцца аб што-н. (разм.).
Ш. плячом аб кант дзвярэй.
|| незак. шара́хацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. шара́ханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гагата́ць, ‑гачу, ‑гочаш, ‑гоча; незак.
1. Абзывацца крыкам, падобным на гукі «га-га-га» (пра гусей). Назаўтра раніцай хлопчык прачнуўся ад шуму: на дварэ моцна гагаталі гусі, спалохана кудахталі куры. Ваданосаў.
2. Разм. Моцна, нястрымана смяяцца; рагатаць. — Эй, вы, слухайце! — крыкнуў Янка Тукала, зварачаючыся да сяброў і стараючыся іх перакрычаць. — Што вы гагочаце? Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расхвалява́цца, ‑лююся, ‑люешся, ‑люецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць моцна хвалявацца, стаць бурным (пра мора, возера, раку і пад.).
2. Пачаць моцна хвалявацца, непакоіцца; расстроіцца. Я так расхваляваўся, што не мог доўга заснуць. Гамолка. — А ты што, дамоў не заглянеш? — Некалі, ды і не варта, толькі расхвалююцца старыя. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расшуме́цца, ‑млюся, ‑мішся, ‑міцца; зак.
Разм.
1. Пачаць моцна і доўга шумець. Вецер расшумеўся. Хвалі расшумеліся. □ Звоняць рэкі з ручаямі, Расшумеліся дубровы, Над палямі, над барамі Кліч праносяцца вясновы. Броўка.
2. Пачаць моцна крычаць, лаяцца. [Малашкін] раптам можа страшэнна расшумецца з-за дробязі. Тады пачынае крычаць тонкім пісклявым голасам, пакуль не сарвецца, не закашляецца. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перанервава́цца, ‑нервуюся, ‑нервуешся, ‑нервуецца; зак.
Разм. Моцна панервавацца. Прайшло каля пятнаццаці хвілін, пакуль .. [афіцыянт] прынёс першую страву. Рыгор перанерваваўся і папракнуў яго. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зашчо́ўкнуцца, ‑нецца; зак.
Замкнуцца, зачыніцца, утварыўшы пры гэтым рэзкі, кароткі гук. [Дзверы] лёгка падаліся ўперад і тут жа пайшлі назад, моцна зашчоўкнуліся. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́лупцаваць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., каго.
Моцна пабіць, адлупіць. [Мар’я:] — Малыя дзеці жартачкі над ім [дзядзькам] строяць, пужаюць з рагаткі. Аднаго злавіла — вылупцавала. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раска́шляцца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
Пачаць моцна і доўга кашляць. Крыху счакаўшы, Піліп раскашляўся. Ды так рас кашляўся, што аж заходзіўся. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ца́пкі, ‑ая, ‑ае.
Абл. Хваткі, учэпісты. Дзікі вінаград.. моцна ўчапіўся за тонкія дошкі, за кроквы, пераплёўшы іх сваімі цапкімі вусікамі-вывітушкамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)