ка́псула
(лац. capsula = каробачка)
1) аддзяляльная частка касмічнага лятальнага апарата, якая дасягае паверхні нябеснага цела;
2) абалонка для вадкіх або парашкападобных лякарстваў, якая прыгатаўляецца прыгатоўваецца з крухмалу, жэлаціну і лёгка раствараецца ў арганізме;
3) анат. тонкая абалонка або сумка, якая абвалаквае розныя органы, а таксама і паталагічныя ўтварэнні ў арганізме.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
вы́круціцца сов.
1. вы́крутиться; (о винтах — ещё) вы́винтиться;
2. (о белье) вы́жаться, отжа́ться;
3. вы́сверлиться;
4. разг. вы́вихнуться, подверну́ться, подвороти́ться;
5. (освободиться от кого-, чего-л.) вы́скользнуть;
6. перен. вы́крутиться, вы́вернуться, отверте́ться, вы́путаться, уверну́ться, увильну́ть;
◊ лёгка вы́круціцца — дёшево отде́латься
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
разгу́львацца, разгуля́цца
1. (пачаць гуляць лёгка і добра) sich éinspielen;
2. (разбесяліцца) lústig [múnter] wérden; in Stím mung kómmen*;
3. (пра дзяцей) in Spíeleifer geráten*;
4. разм (аддацца разгулу, п’янству) prássen vt, zéchen vi;
5. (пра надвор’е) sich áufklären, sich áufheitern; tóben vi (пра непагадзь)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
вы́лузацца сов.
1. вы́лущиться, вы́шелушиться;
арэ́х лёгка ~заўся са шкарлу́пкі — оре́х легко́ вы́лущился (вы́шелушился) из скорлу́пки;
2. перен., разг. вы́вернуться, вы́рваться, вы́путаться;
в. з чыі́х-не́будзь рук — вы́рваться из чьи́х-л. рук;
в. з непрые́мнага стано́вішча — вы́вернуться (вы́путаться) из неприя́тного положе́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
апярэ́дзіць сов.
1. прям., перен. опереди́ть, обогна́ть, перегна́ть;
ён яго́ лёгка ~дзіў — он его́ легко́ опереди́л (обогна́л, перегна́л);
а. у вучо́бе — опереди́ть (обогна́ть, перегна́ть) в учёбе;
а. у развіцці́ — опереди́ть в разви́тии;
2. предупреди́ть, предвосхити́ть;
а. падзе́і — предупреди́ть (предвосхити́ть) собы́тия
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
разлажы́цца I сов., в разн. знач. разложи́ться;
~жы́ўся са сваі́мі рэ́чамі па ўсёй ха́це — разложи́лся со свои́ми веща́ми по всему́ до́му;
пахо́дны ло́жак лёгка ~жы́ўся — похо́дная крова́ть легко́ разложи́лась
разлажы́цца II сов. (дезорганизоваться) разложи́ться;
а́рмія во́рага ~жы́лася — а́рмия врага́ разложи́лась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
answerable
[ˈænsərəbəl]
adj.
1) адка́зны
You are answerable to him for it — Вы адказны перад ім за гэ́та
2) на які́ магчы́ма адказа́ць
That question is easily answerable — На тако́е пыта́ньне лёгка адказа́ць
3) адпаве́дны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Felicitas humana num quam in eodem statu permanet
Чалавечае шчасце ніколі не бывае трывалым.
Человеческое счастье никогда не бывает постоянным.
бел. Шчасце і трасца ‒ пераходныя свацці. Шчасце пераходам жыве. На паляванні, як і ў карцёжнай гульні, шанцуе не заўсёды. Шчасце зменліва. Шчасце, як шкло: лёгка разбіваецца.
рус. Счастье изменчиво. Счастье вечно не бывает, горе вместе с ним живёт. Счастье, что палка: о двух концах. Счастье, что волк: обманет да в лес уйдёт. Счастье с несчастьем в одних санях ездят. Счастье с несчастьем, что вёдро с ненастьем: живут переменчиво.
фр. Il n’y a pas de bonheur sans nuage (Не бывает безоблачного счастья).
англ. Fortune is like glass (Счастье ‒ как стекло).
нем. Das Glück ist wie Aprilwetter (Счастье ‒ как погода в апреле). Glück und Unglück wandern auf einem Steg (Счастье и несчастье ходят по одной тропинке).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Брусні́ца. Рус. брусни́ка, укр. брусни́ця, польск. bruśnica, чэш. brusnice і г. д. Слав. *brus‑ ’брусніца’ тлумачыцца як этымалагічна звязанае з брус (гл.), *brъs‑nǫti ’здзіраць’, *brusiti ’гладзіць, тачыць’ (ягады брусніцы быццам лёгка зрываюцца). Як семантычную паралель параўн. ням. Streichbeere (да streichen гладзіць’). Бернекер, 90; Траўтман, 36; Праабражэнскі, 1, 47; Фасмер, 1, 221; Махэк₂, 70 (апошні лічыць назву «праеўрапейскім» словам). Форму брушні́ца ’брусніца’ (Сцяшк. МГ, Нас., Бяльк.) Кюнэ (Poln., 46) лічыць запазычаннем з польск. brusznica. Да слав. *brusьnica ’брусніца’. Бернекер (90) адносіць па паходжанню і бел. брусне́ць ’чырванець; загараць’, брусне́лы ’чырванаваты; загарэлы’ (Нас.). Гл. яшчэ Лучыц-Федарэц. Бел.-рус. ізал., 64.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
На́лапам ’нечакана’ (дзярж., Нар. сл.), ’знячэўку, інтэнсіўна’ (слуц., Нар. словатв.), нала́пам, налопам ’раптоўна, хціва’ (Сцяшк. Сл.), налопам ’нечакана, нахабна’ (Бяльк.), налоп ’нечаканасць’ (Бяльк.), укр. на́лопом ’нахабна’. З прыназоўнікавай канструкцыі *на лап, ад ла́паць, ла́пнуць ’схапіць’ (параўн. выкл. лап! ’цап!’), прадстаўленай у славац. strielať na lap ’доўга не цэлячыся (страляць)’, параўн. таксама укр. лапі ’лёгка, хутка’, ст.-рус. лапь ’не думаючы, проста’, польск. дыял. łopie ’хутка’, ст.-чэш. lap ’адразу, хутка, не задумваючыся’ сюды ж адносяць і лапчы́ва, лапшы́ва ’прагна (есці, піць)’ (Брукнер, 306; Фасмер, 2, 459; Махэк₂, 320). Канчатак ‑ам па ўзору прыслоўяў, утвораных на базе назоўнікавай формы творн. скл. адз. л.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)