АСО́БА ў мовазнаўстве, катэгорыя дзеяслова, якая паказвае адносіны вытворцы дзеяння да таго, хто гаворыць. Вызначаюць 3 асобы і адпаведна ім 3 асабовыя дзеяслоўныя формы адзіночнага і множнага ліку. Формамі 1-й асобы абазначаюць дзеянне (стан) таго, хто гаворыць («чытаю, чытаем»); формамі 2-й асобы — дзеянне (стан) таго, да каго звяртаюцца ў гаворцы («чытаеш, чытаеце»); формамі 3-й асобы — дзеянне (стан) таго, пра каго (пра што) гавораць («чытае, чытаюць»).

Сродкі афармлення катэгорыі асобы ў розных мовах розныя: у германскіх і раманскіх — адначасова асабовыя займеннікі і канчаткі, у семіцкіх — асабовыя канчаткі, займеннікі і прыстаўкі. У слав. мовах, у тым ліку і беларускай, асабовыя формы дзеяслова перадаюцца праз канчаткі (у цяперашнім і будучым часе: «чыта-ю, прачыта-ю; чыта-ем, прачыта-ем; чыта-еш, прачыта-еш, чыта-еце, прачыта-еце; чыта-е, прачыта-е; чыта-юць, прачыта-юць»), асабовымі займеннікамі разам з асабовымі канчаткамі («я чыта-ю, я прачыта-ю; ты чыта-еш, ты прачыта-еш» і гэтак далей) ці асабовымі займеннікамі і назоўнікамі (у прошлым часе: «ён чытаў, вучань чытаў»).

т. 2, с. 40

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пацве́льваць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго, з каго.

Злёгку дражніць, пасмейвацца з каго-н.

П. палачкай жука.

П. з бяскрыўднай дзяўчынкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ра́хаць1 ’рохкаць’ (Гарэц.), ря́хаць ’тс’ (Нас.). Фанематычны варыянт гукапераймальнага рохаць (гл.).

Ра́хаць2 (ря́хаць) ’мець надзвычайную прыхільнасць да каго-, чаго-небудзь’ (Нас.). Фанематычны варыянт ро́хаць (гл.) ’мець моцную прыхільнасць да каго-небудзь, якая праяўляецца ва ўздыхах’ (Нас.) у выніку метафарычнага пераноса з ро́хаць ’рохкаць’ (гл. папярэдняе слова).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Непазбы́ўны ’якога цяжка пазбыцца’ (Нас.), непазбы́ўна (Гарэц.). Да пазбыцца ’вызваліцца ад каго- ці чаго-небудзь’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скусо́рыцца (скусо́рицца) ‘коса глядзець на каго-небудзь’ (Шымк. Собр.). У выніку перастаноўкі галосных, гл. скасурыцца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

regarding

[rɪˈgɑ:rdɪŋ]

prep.

нако́нт каго́-чаго́, пра каго́-што

a prophecy regarding the future — прадказа́ньні нако́нт бу́дучыні

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

do away with

а) спыні́ць; скасава́ць

б) пако́нчыць з чым; пазбы́цца каго́-чаго́

в) забі́ць каго́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

bleed white

а) абабра́ць каго́ да ні́ткі; абяскро́віць, вы́матаць, вы́цягнуць гро́шы

б) пазба́віць каго́ сі́лы, спусто́шыць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

аба́чыць

‘угледзець каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. аба́чу аба́чым
2-я ас. аба́чыш аба́чыце
3-я ас. аба́чыць аба́чаць
Прошлы час
м. аба́чыў аба́чылі
ж. аба́чыла
н. аба́чыла
Загадны лад
2-я ас. аба́ч аба́чце
Дзеепрыслоўе
прош. час аба́чыўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

абгалача́ць

‘даводзіць да галечы каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. абгалача́ю абгалача́ем
2-я ас. абгалача́еш абгалача́еце
3-я ас. абгалача́е абгалача́юць
Прошлы час
м. абгалача́ў абгалача́лі
ж. абгалача́ла
н. абгалача́ла
Загадны лад
2-я ас. абгалача́й абгалача́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час абгалача́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)