адкрыццё, -я́, мн. -кры́цці, -яў, н.

1. гл. адкрыць.

2. Тое, што выяўлена, стала вядомым у выніку даследаванняў і пад., новая ісціна.

Навуковае а.

А. атамнай энергіі.

3. Тое, што неспадзявана для каго-н. устаноўлена, выяўлена, пазнана.

І раптам нечаканае а.: ён піша вершы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

азары́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ры́ць; азо́раны; зак.

1. каго-што. Ярка асвяціць.

Маланка азарыла твар.

2. перан., каго (што). Нечакана праясніць што-н. каму-н., прыйсці ў галаву каму-н.

Раптам здагадка азарыла яго.

|| незак. азара́ць, -а́е.

|| наз. азарэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

захаце́цца безас:

мне ра́птам захаце́лася… ich bekam plötzlich [auf éinmal] das Verlángen…, plötzlich war mir danách…

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

úrplötzlich

1.

a зусі́м нечака́ны, рапто́ўны

2.

adv ра́птам, зняна́цку

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Ра́птуг ’залп’ (Ласт.). Відавочна, штучнае аўтарскае ўтварэнне на базе кораня рапт‑ (гл. рант, раптам), аформленага агрэсіўным суфіксам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Наты́хмест (на тыхъ мѣстъ) ’імгненна, раптам’ (Нас.). Параўн. польск. natychmiast ’тс’, з якога, відаць, і запазычана беларускае слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

узду́маць, -аю, -аеш, -ае; зак.

1. з інф. Нечакана, раптам захацець ці вырашыць што-н. зрабіць.

Не ўздумайце ехаць без мяне!

2. каго-што і з дадан. Успомніць, прыпомніць (разм.).

Я ўздумала, што не прынесла яшчэ дроў у хату.

|| незак. узду́мваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Нара́зе ’раптам, нечакана’ (калінк., З нар. сл.), ’пакуль-што’ (Сцяц., Сл. ПЗБ), ’адразу’ (Сл. ПЗБ). Са спалучэння на разе, дзе другая частка — назоўнік раз (гл.) у месн. скл. адз. л.; рус. на́раз і нариз ’адразу’, а таксама распаўсюджанне на беларускай тэрыторыі не даюць падставы лічыць яго запазычаннем з польск. naraz ’нечакана, раптам’, як гэта прапануецца ў Сл. ПЗБ.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

all of a sudden

ра́птам, рапто́ўна, ні стуль ні сьсюль

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Камлём ’хутка, раптам; у імгненне вока’ (Нас., Бяльк.). Скарочаная форма ад кумільгом ’тс’ (Сцяшк. Сл.). Тое ж драг. ку́мылём (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)