захаце́цца безас:
мне ра́птам захаце́лася… ich bekam plötzlich [auf éinmal] das Verlángen…, plötzlich war mir danách…
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
úrplötzlich
1.
a зусі́м нечака́ны, рапто́ўны
2.
adv ра́птам, зняна́цку
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ра́птуг ’залп’ (Ласт.). Відавочна, штучнае аўтарскае ўтварэнне на базе кораня рапт‑ (гл. рант, раптам), аформленага агрэсіўным суфіксам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наты́хмест (на тыхъ мѣстъ) ’імгненна, раптам’ (Нас.). Параўн. польск. natychmiast ’тс’, з якога, відаць, і запазычана беларускае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
узду́маць, -аю, -аеш, -ае; зак.
1. з інф. Нечакана, раптам захацець ці вырашыць што-н. зрабіць.
Не ўздумайце ехаць без мяне!
2. каго-што і з дадан. Успомніць, прыпомніць (разм.).
Я ўздумала, што не прынесла яшчэ дроў у хату.
|| незак. узду́мваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
◎ Нара́зе ’раптам, нечакана’ (калінк., З нар. сл.), ’пакуль-што’ (Сцяц., Сл. ПЗБ), ’адразу’ (Сл. ПЗБ). Са спалучэння на разе, дзе другая частка — назоўнік раз (гл.) у месн. скл. адз. л.; рус. на́раз і нариз ’адразу’, а таксама распаўсюджанне на беларускай тэрыторыі не даюць падставы лічыць яго запазычаннем з польск. naraz ’нечакана, раптам’, як гэта прапануецца ў Сл. ПЗБ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
all of a sudden
ра́птам, рапто́ўна, ні стуль ні сьсюль
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Камлём ’хутка, раптам; у імгненне вока’ (Нас., Бяльк.). Скарочаная форма ад кумільгом ’тс’ (Сцяшк. Сл.). Тое ж драг. ку́мылём (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́рапкам ’імкліва, нечакана?’: ён паяўляўся нарапкам (Скрыгай). Відаць, з ’ на‑рант‑нам, першапачаткова *на‑рапт‑ кі, параўн. напрасткі і пад., гл. рант ’парыў’, раптам ’нечакана’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
naraz
ураз; раптам; разам;
nie wszyscy naraz — не ўсе разам
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)