rzucić ~ę na kogo/co — абрынуць анафему на каго/што
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
няха́й, часц. і злуч.
1.часц. Утварае загадны лад дзеяслова са знач. загаду, неабходнасці, заахвочвання.
Н. працуюць.
Н. звіняць з расою косы.
2.часц. У спалучэнні з часціцай «бы» выражае дапушчэнне з адценнем пажадання магчымасці дзеяння, якое не адбылося.
Н. бы самі так папрацавалі.
3.часц. У сказах з дзеясловамі загаднага ладу ўзмацняе пажаданне (разм.).
Н. ты згары!
4.злуч. уступальны. Хоць; нягледзячы на тое, што.
Задача н. цяжкая, але выканальная.
◊
Няхай бог крые (мінуе, ратуе, бароніць) (разм.) — ужыв. як пажаданне пазбаўлення ад чаго-н. непрыемнага.
Няхай яго (яе, іх, цябе, вас) немач (разм.) — праклён са знач. «чорт яго (яе, іх, цябе, вас) бяры».
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ban
[bæn]1.
v.t., banned, banning
1) забараня́ць
2) пракліна́ць; кі́даць кля́тву на каго́
2.
n.
1) забаро́на f.
2) царко́ўны праклён, ана́тэма f.
3) прысу́д на выгна́ньне, пазбаўле́ньне право́ў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
спра́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. спрах, ‑ла; зак.
Сатлець, збуцвець, ператварыцца ў парахню. Папера спрахла./уперан.ужыв.Нібы ў сне, прадчуваючы, як зараз канчаткова рухне і спрахне ягонае жыццё, Рыбак пераступіў парог і ўпёрся позіркам у магутную печ-галанку.Быкаў.
•••
Каб ты (ён, яна і пад.) спрах — ужываецца як праклён, вырашэнне крайняй незадаволенасці кім‑, чым‑н. — Цьфу, каб ты спрах, — вылаяўся Тульба.Радкевіч.[Лявон:] — Толькі, от каб яно спрахла, дзе тая паперка?Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыклі́ка ’прэтэнзія, прычына да незадаволенасці; прымета, від; напасць; праклён’ (Нас.), пры́кліка ’прычына, падстава’ (Кос., Растарг.); сюды ж прыклю́к ’прычына, прычэпка’ (пін., Нар. лекс.) з дыялектным чаргаваннем націскнога галоснага і пры́кляўка ’зачэпка, падстава’ (жлоб., Мат. Гом.) з суфіксальным фармантам на месцы ўсечанай часткі кораня. Да клі́каць ’голасна зваць’ (гл.), параўн. прыкляка́ць ’заўважаць, звяртаць увагу’ (Мат. Гом.) < прасл.*klikati гукапераймальнага характару (ЭССЯ, 10, 41) з далейшым семантычным развіццём. Усходнеславянскае арэальнае ўтварэнне, параўн. рус.смал., зах.-бранск.при́клика, пры́клика ’прычына, падстава, нагода’, бранск. ’абгавор, паклёп’, смал.при́клик ’нагода, падстава’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
przekleństwo
przekleństw|o
н.
1.часцеймн.~a — лаянка;
2.праклён;
rzucać na kogo ~a — пасылаць на каго праклёны; праклінаць каго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
1. Захапіць што‑н. сабе; уварваць. Уваходзіць госць неспадзяваны.. Той самы Богут, што без жалю Гатоў зарваць чужы кусок І высмактаць з цябе ўвесь сок.Колас.
2. Абарваць так, што нельга знайсці канца (пра нітку). Зарваць нітку ў матку.
3. Раптоўна спыніць, перарваць. Калі стануць каровы на стойла, дык адразу і малако зарвуць.Чарнышэвіч./безас.Аднаму зарвала, і другі ў рот вады набраў.Пташнікаў.
•••
Каб табе зарвала — ужываецца як праклён таму, хто моцна крычыць, гучна гаворыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
oath[əʊθ]n. (pl.oaths)
1. прыся́га, кля́тва;
the Hippocratic oath кля́тва Гіпакра́та;
a solemn oath урачы́стая кля́тва;
an oath of allegiance прыся́га на ве́рнасць;
take/swear an oath дава́ць кля́тву/прыся́гу, прысяга́ць;
break an oath паруша́ць кля́тву
2.datedпраклён, ла́янка
♦
(be) on/under oathlaw (быць) пад прыся́гай
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ГРА́ДАЎ Юрый Міхайлавіч
(н. 26.6.1934, г. Чарапавец, Расія),
бел. архітэктар. Засл. архітэктар Беларусі (1979). Скончыў Маскоўскі арх.Ін-т (1958). З 1960 у ін-це «Мінскпраект». Работы ў Мінску: рэканструкцыя цэнтра горада (праект 1974, кіраўнік аўтарскага калектыву), праекты дэталёвай планіроўкі і забудовы Машэрава праспекта, рэканструкцыі і добраўпарадкавання Траецкага прадмесця, павільён Рэсп. выставачнага цэнтра, будынак Мін-ва ўнутраных спраў (1979), станцыя метрапалітэна «Плошча Незалежнасці» (1984, усе ў сааўт.). Працуе таксама ў галіне манум. Мастацтва: арх.-скульпт. мемар. комплексы «Хатынь» (Ленінская прэмія 1970), «Прарыў», «Кацюша», «Праклён фашызму»; помнікі М.Ф.Гастэлу і яго экіпажу каля г.п. Радашковічы (1976), у Мінску — Я.Купалу і Я.Коласу (абодва 1972; усе ў сааўт.).