Наказа́нне ’пакаранне’ (уздз., Жд. 1). Відаць, запазычана з рус.наказание ’тс’ або праз ц.-слав., дзе са ст.-слав.наказание ’настаўленне, павучанне, пабуджэнне, выпрабаванне’ (Саднік, Айцэтмюлер, Handwörterbuch, 60), на аснове чаго развілося значэнне ’распараджэнне, пакаранне’, ’загад’. Усё да *kazati, гл. казаць, наказаць, параўн.: Прыедзь, накажы, каб хлеб прывязлі (= загадай, Сл. ПЗБ, 150) і балг.радоп.наказ ’мука, наказание, напружаная праца да зморы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нападарэ́ндзе ’бачна, на віду’ (Сцяшк.), нападарЗндзі ’пад рукой’ (Сцяц.), ’на відным месцы, пад рукой’ (Чэрн.). Запазычанне з польск.napodorędziu ’пад рукой, напагатове, блізка’, якое разам з надарэндэе ’навідоку, пад рукой’ (Сцяшк. Сл.), польск.na dorędziu ’тс’ і ’пакуль’звязваюць з orędzie ’паведамленне’, ’від драўлянага жазла для склікання сходу’ і інш., што ў сваю чаргу ўзыходзіць да с.-в.-ням.arant ’наказ’ (Варш. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
directive
[dəˈrektɪv]1.
n.
зага́д -у m.; дырэкты́ва, інстру́кцыя f.; нака́з -у m.
2.
adj.
кіру́ючы, кіраўні́чы, кіраўні́цкі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
imperative
[ɪmˈperətɪv]1.
adj.
неабхо́дны; імпэраты́ўны, зага́дны
2.
n.
1) зага́д, нака́з -у m.
2) Gram. зага́дны лад
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
наказа́ць
1. (даручыцьсказаць) áusrichten lássen*;
ён прасі́ў наказа́ць, што пры́йдзе за́ўтра er ließ áusrichten, er komme mórgen;
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
інстру́кцыя
(лац. instructio = настаўленне, наказ)
1) кіроўныя ўказанні, падрабязныя настаўленні, як выконваць што-н. (напр. і. па тэхніцы бяспекі);
2) правілы карыстання машынай, прыборам, прамысловым вырабам.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
пака́з, ‑у, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. паказаць (у 1, 5 знач.).
2. Тэатралізаванае выступленне; спектакль. Справаздачны сход у калгасе.. закончыўся вялікім наказам самадзейнасці калгаснай моладзі.«Звязда».Гамяльчане з цікавасцю прагледзелі эстрадна-музычны наказ «Вас гэта не турбуе?»«ЛіМ».
•••
На паказ — для агляду, на людскія вочы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паказу́ха, ‑і, ДМ ‑зусе, ж.
Разм.неадабр. Што‑н. паказное; дзеянні, разлічаныя на знешні эфект, на наказ чаго‑н. у выгадным святле. Мне паказуха не па сэрцу, Не трэба славы паказной!Бялевіч.Марыя Ігнатаўна з першых дзён свайго дырэктарства заявіла рашучае «не» адміністраванню і паказусе.Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Запавет ’наказ патомкам’. Укр.заповіт ’тс’. Параўн. ст.-слав.заповѣдь ’запаведзь’, ст.-рус.заповѣдь ’запаведзь, запавет, забарона’. Зах.-рус. кантамінацыя завет і запаведзь. Параўн. рус.варонеж.за́повесть ’запавет’, серб.-харв.за̏повест і славен.zapovę̂st ’загад, запаведзь’ < zapovědtь з суфіксам ‑tь, як vědtь > весць. У завет (гл.) той жа корань, што ў веча (гл.), у запаведзь — ведаць (гл.) (< vědati > po‑vědati > za‑povědati > zapověd‑ь).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
завяшча́нне, ‑я, н.
1. Афіцыйны дакукумент з выказанай кім‑н. воляй аб яго маёмасці на выпадак смерці. Напісаць завяшчанне. □ У завяшчанні брэсцкага мешчаніна Гурына Фёдаравіча (1624 г.) адпісваецца розным асобам рад кніг духоўнага зместу, сярод якіх асабліва выдзяляюцца «апостол и псалтир друку Скоринина».Алексютовіч.
2. Запавет, наказ паслядоўнікам, нашчадкам. Завяшчанне У.І. Леніна партыі і краіне. Духоўнае завяшчанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)