выключэнне з рэлігійнай абшчыны асоб за тое, што адмаўляюць Бога, не шануюць Маці Божую, святыя абразы. Выкарыстоўваецца як мера царк. пакарання ў праваслаўі, каталіцызме, іудаізме і некаторых інш. рэлігіях. Кананічнае права адрознівала вялікае адлучэнне, урачыстае (анафема) і малое (часовае, якое «вылечвае»). У сучасных умовах назіраюцца тэндэнцыі да адмаўлення ад такога пакарання.
в изъя́тие из о́бщих зако́нов як выключэ́нне з агу́льных зако́наў;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
wyłom, ~u
м.
1. пралом;
dokonać ~u — зрабіць пралом;
2.перан.выключэнне; адхіленне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Вы́вет ’вылік, выключэнні’ (Гарэц., Др.-Падб.), ст.-рус.вывѣтъ ’выключэнне’ (з XV ст.). Корань той жа, што і ў савет, рус.ответ і інш.; параўн. ст.-рус.вѣтъ ’рада, дагавор’ (Фасмер, 2, 367), на думку Мельнічука (Восточносл. и общ. яз., 109), вытворнае ад *větiti ’гаварыць’, для якога было характэрным першапачатковае значэнне ’адзначаць галінкай, выключаць’ (прасл.větь ’галінка’), тады вывет ’абмежаванне’, параўн. у Зізанія ц.-слав.извѣтъ, перакладзенае ст.-бел.вымовка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
блака́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
1. Акружэнне горада, крэпасці, войск і інш. войскамі праціўніка з мэтай адрэзаць іх ад навакольнага свету і прымусіць здацца. Наступленне Савецкай Арміі апярэдзіла новую блакаду Налібоцкай пушчы.Брыль.
2. Сістэма мерапрыемстваў, накіраваных на ізаляцыю якой‑н. дзяржавы з тым, каб прымусіць яе выканаць пэўныя патрабаванні або адмовіцца ад дзяржаўнай самастойнасці. Эканамічная блакада. Фінансавая блакада.
3.Выключэнне функцыі якога‑н. органа або сістэмы арганізма. Новакаінавая блакада.
[Англ. blockade.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Наўве́це ’на прыкмеце; на чарзе да выканання; у думках, на ўвазе’ (Нас., Гарэц.), наўвеці (Бяльк.), наўвете (Растарг.). Да прасл.*veib, якое захавалася ў дэрыватах ветлы, вывет ’выключэнне’, савет, рус.ответ, паветка ’намёк, напамінак’ і інш., на думку ^Мельнічука (Восточносл. и общ. яз., 109), вытворнага ад *uetiti ’гаварыць’, для якога было характэрным першапачатковае значэнне ’адзначыць галінкай, памячаць’ (прасл.vetь ’галінка’); тады *на ў‑веце, як на ў‑вазе (гл. уви‑ га). Параўн. наўмёце (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ábstellung
f -, -en
1) адме́на, скасава́нне
2) устаране́нне
3) ме́сца стая́нкі веласіпе́даў
4) выключэ́нне (станка)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
блака́да
(англ. blockade)
1) акружэнне войск праціўніка (горада, крэпасці) для знішчэння ці паланення;
2) эканамічная і фінансавая ізаляцыя якой-н. дзяржавы, каб прымусіць яе выканаць пэўныя ўмовы, патрабаванні;
3) выключэнне функцыі якога-н. органа або сістэмы ў арганізме.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Áusschluss
m -es, -schlüsse выключэ́нне; спарт. дыскваліфіка́цыя
mit ~ von — за выключэ́ннем чаго́-н.
mit ~ der Öffentlichkeit — пры зачы́неных дзвяра́х
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ábruf
m -(e)s, -e
1) адкліка́нне
2) пераклі́чка
3) (за)патрабава́нне
4) фін.выключэ́нне з абарачэ́ння (грашовых знакаў)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)