зязю́ля, ‑і, ж.
Лясная пералётная птушка, якая звычайна не ўе гнязда і кладзе яйцы ў чужыя гнёзды. Пачала кукаваць зязюля, адлічваючы некаму доўгія гады жыцця. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карава́йка, ‑і, ДМ ‑вайцы; Р мн. ‑ваек, ж.
Птушка атрада галянастых з доўгай загнутай дзюбай, гняздуецца ў чаротавых зарасніках, на дрэвах, звычайна недалёка ад вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падра́нак, ‑нка, м.
Спец. Звер або птушка, раненыя паляўнічым. — Што ж гэта з ёй [птушкай]? — Падранак яна, вось што. З адным вокам. Другое зарасло пухам. Бачыце?.. Карамазаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плі́ска, ‑і, ДМ плісцы; Р мн. ‑сак; ж.
Невялікая пералётная птушка з доўгім хвастом атрада вераб’іных. Скачуць, нібы на спружынах, вёрткія шэрыя пліскі. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чараця́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Пеўчая птушка атрада вераб’іных, якая жыве ў чароце і ўзбярэжных кустах. Няспынна трашчаць у арэшніку чарацянкі. Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лецы́тва ’дзікая, вялікая качка’ (Нас.). Няясна. Мартынаў (вусн. паведамл.) мяркуе, што гэта — старая лексема, якая накшталт чэш. koroptev, ляш. kurotva ’курапатка’ (Махэк₂, 278) складаецца з дзвюх: Іёіь (< letati ’лётаць’) і patva (< ipbtyt р. скл. ръlъие ’птушка’). У такім выпадку для лексемы лецытва можна было б вывесці значэнне ’лётаючая птушка’ паводле таго, як Махэк₂ (там жа) для прасл. кагорту ’курапатка’ вывеў ’бегаючая птушка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Краха́ль ’птушка сямейства качыных’ (ТСБМ). Да крахаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лызню́ха ’птушка курка’ (пін., КЭС). Да лазну́ха (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раплю́к ’птушка пеначка, Phylloscopus’ (Ласт.). Экспрэснае ўтварэнне на базе кораня pan‑ (< panm‑, гл. рапт, раптам), аформленага частотным у назвах птушак суфіксам (гл. Антропаў, Назв. птиц, 85–86 і інш.), г. зн. птушка атрымала назву па ўласцівасцях руху, прычым адзінкавая фіксацыя сведчыць, хутчэй, на карысць уласнай словатворчасці аўтара. Не выключана, аднак, утварэнне на базе гукапераймання, параўн. н.-луж. wrona rapa, чэш. дыял. straka rapoce і найменні тыпу ўкр. рапа́к, рапа́ч, рапча́к ’птушка драч. Crex crex L.’, в.-луж. rapak ’птушка крумкач, груган, Corvus corax L.’, гл. Шустар-Шэўц, 2, 1207.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стрэ́ляны прил., в разн. знач. стре́ляный;
с. салда́т — стре́ляный солда́т;
~ная гі́льза — стре́ляная ги́льза;
◊ с. верабе́й — стре́ляный воробе́й;
~ная пту́шка — стре́ляная пти́ца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)