1) здольны распадацца на элементарныя часціцы і выпраменьваць энергію, мець у сваім складзе элементы, што падлягаюць такому распаду (напр. р-ыя мінералы);
2) заснаваны на распадзе на элементарныя часціцы, што суправаджаецца выпрамяненнем энергіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рэакты́ўны
(ад рэ- + лац. activus = дзейсны)
1) які служыць хімічным рэактывам;
2) які ўзнікае пад уздзеяннем сілы аддачы, выкарыстоўвае такую сілу (напр. р. рух, р. самалёт);
3) здольны рэагаваць на знешнія раздражненні (напр. р-ая нервовая сістэма).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
articulate
[ɑ:rˈtɪkjələt]1.
adj.
1) выра́зна вымаўля́ны
articulate speech — выра́зная вымо́ва
2) здо́льныя́сна выка́звацца
3) выра́зны, я́сна вы́казаны
4) кале́нчаты; суста́ўчаты; чле́ністы
The backbone is an articulate structure — Сьпі́нны хрыбе́т ма́е чле́ністую будо́ву
2.[ɑ:rˈtɪkjəleɪt]
v.t.
выра́зна вымаўля́ць
3.
v.i.
выра́зна гавары́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
прада́жны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да продажу (у 1 знач.). Прадажная цана.
2. Прызначаны для продажу. — А браток, а галубок, прадай нам свайго звярка! — Не, — кажа падарожны, — звярок гэты не прадажны.Якімовіч.
3. Такі, які прадае сябе і свае пачуцці за грошы. У Парыжы.. [пан] захапляўся рэстаранамі і сувязямі з прадажнымі жанчынамі.Казека.
4. Такі, якога можна падкупіць, здольны за грошы да ганебных учынкаў. Не! Не кароткая ў людзей савецкіх памяць, Каб так вітаць прадажны зброд!Маеўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бязду́мны, ‑ая, ‑ае.
Які не задумваецца; не здольны на роздум. Бяздумны, да ўсяго абыякавы, я нерухома стаяў каля акна, учапіўшыся рукамі ў вушакі.Ракітны.[Ганна] раптам забылася пра грыбы, стала дзіўна бяздумная.Мележ.// Які выяўляе бяздумнасць. Па сухой сцяблінцы.. ўзбіралася нейкая казюрка... Ігнат правёў яе бяздумным позіркам, нічога не бачачы перад сабой.Лынькоў.// Які не суправаджаецца роздумам; легкадумны. Гэтыя вельмі асабістыя вершы пазбаўлены бяздумнага замілавання.Грахоўскі.[Дзяўчынкі] крычалі, спатыкаліся і ніяк не хацелі пакідаць свайго бяздумнага занятку.Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзяржа́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да дзяржавы, належыць ёй. Дзяржаўны лад. Дзяржаўны герб. Дзяржаўная мова. Дзяржаўная граніца. Дзяржаўны запаведнік.//Здольны аказаць уплыў на ход справы ў дзяржаве. [Верамейчык] павінен вырашаць задачу дзяржаўнай важнасці — знайсці магчымасць рэзкага ўздыму ўраджаю за адзін год.Дуброўскі.// Звязаны з кіраваннем дзяржавай. Дзяржаўны дзеяч. □ Кацярына .. — сапраўды дзяржаўны чалавек, чалавек шырокіх палітычных гарызонтаў, бязмежна адданы непераможнай справе партыі, справе камунізма.Бярозкін.
•••
Дзяржаўнае правагл. права.
Дзяржаўны крэдытгл. крэдыт.
Дзяржаўным экзаменыгл. экзамен.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гераі́чны
(гр. heroikos)
1) здольны на подзвіг (напр. г. народ);
2) звязаны з праяўленнем геройства (напр. г. учынак);
3) крайні, які патрабуе надзвычайнага напружання (напр. г-ыя намаганні);
4) які мае адносіны да герояў старажытнасці (напр. г. эпас).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пепсі́н
(н.-лац. pepsinum, ад гр. pepsis = страваванне)
1) неабходны для стрававання фермент страўнікавага соку чалавека і пазваночных жывёл, здольны расшчапляць бялкі;
2) лекавы прэпарат, які вырабляюць са страўніка свіней, авечак і інш.; выкарыстоўваецца пры гастрытах і дыспепсіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дыягно́стыка
(гр. diagnostikos = здольны распазнаваць)
1) раздзел медыцыны, які вывучае метады і прынцыпы пастаноўкі дыягназу 1;
2) працэс пастаноўкі дыягназу;
3) выяўленне і вывучэнне прымет, якія характарызуюць стан машын, прыбораў, тэхнічных сістэм, каб прадухіліць парушэнні нармальнага рэжыму іх работы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГЛАМЕРЫ́ДЫ
(Glomeridae),
сямейства двухпарнаногіх мнаганожак. Больш за 100 відаў. Пашыраны пераважна ў зонах умеранага клімату. Трапляюцца ў вільготных лісцевых і мяшаных лясах у глебе, лясным подсціле, трухлявых дрэвах, пад імхом. Найб. вядомыя: гламерыс шасціпалосы (Glomeris hexasticha), G. stellifera, G. ornata. На Беларусі 1 від — гламерыс звязаны (Glomeris connexa); трапляецца ў паўд. і зах.ч., занесены ў Чырв. кнігу.
Даўж. да 25 мм, цела кароткае і шырокае, укрытае 12 шчыткамі з 17—19 парамі ног. Здольны пры небяспецы скручвацца ў шар. Раздзельнаполыя. Яйцы (па 1—2) адкладваюць у трэшчыны кары дрэў або глебы. Развіццё працягваецца больш за 3 гады, за гэты час адбываецца 9 лінек, якія бываюць і ў дарослым стане. Жывуць 6—7 гадоў. Кормяцца апалым лісцем, гнілой драўнінай, аленевым памётам. Карысныя, абагачаюць глебу гумусам.