кан’юга́цыя
(лац. coniugatio = злучэнне)
палавы працэс у інфузорый, водарасцяў;
2) папарнае часовае збліжэнне гамалагічных храмасом, у час якога паміж імі можа адбывацца абмен гамалагічнымі ўчасткамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
áustragen
* vt
1) выно́сіць
2) разно́сіць (пісьмы)
3) даво́дзіць да канца́ (працэс)
4) спарт. разыгра́ць, праве́сці (напр., турнір)
5)
ein Kind ~ — дано́шваць дзі́ця
6) выдава́ць (сакрэт)
7) зно́шваць (вопратку)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
дзяле́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. дзяліць (у 1 знач.) і дзяліцца (у 1 знач.). // Спец. Працэс бясполага размнажэння клетак у жывёл і раслін. Дзяленне клеткі.
2. Матэматычнае дзеянне, шляхам якога пазнаецца, у колькі разоў адна велічыня большая за другую. Дзяленне дробаў.
3. Адлегласць паміж рыскамі на вымяральнай шкале, а таксама самі гэтыя рыскі. [Іван Кузьміч] перавёў рычаг убок на адно дзяленне — зменшыў падачу паветра. М. Ткачоў. Чорная стрэлка ўпарта трымалася на трэцім дзяленні. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лабарато́рыя, ‑і, ж.
1. Спецыяльна абсталяванае памяшканне для навуковых або тэхнічных даследаванняў; установа, у якой займаюцца такімі даследаваннямі. Хімічная лабараторыя. □ Закончыўшы лекцыі, Дальскі накіроўваўся ў сваю лабараторыю, з якой ён амаль не выходзіў на працягу двух апошніх месяцаў, і за гэты час прарабіў у ёй ледзь не астранамічную колькасць доследаў. Шахавец. Цэлы тыдзень Марына Міхайлаўна, нікуды не выязджаючы, працавала ў аграгэхнічнай лабараторыі. Паслядовіч.
2. перан. Творчы працэс, творчая дзейнасць каго‑н. Творчая лабараторыя пісьменніка.
[Лац. laboratorium.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сімптаматы́чны, ‑ая, ‑ае.
1. У медыцыне — які накіраваны па ліквідацыю асобных сімптомаў хваробы, але не вылечвае захворвання поўнасцю. Сімптаматычнае лячэнне.
2. Кніжн. Які з’яўляецца сімптомам (у 2 знач.) чаго‑н.; паказальны ў якіх‑н. адносінах. Зварот да, рэальных жыццёвых фактаў быў з’явай глыбока сімптаматычнай і заканамернай. «Полымя». Багдановіч звяртаў увагу на дзве сімптаматычныя з’явы — на сувязь першых спроб усіх паэтаў, разбуджаных 1905 годам, з традыцыямі Багушэвіча і на працэс нараджэння адметных паэтычных індывідуальнасцей. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
афтальмарэа́кцыя
(ад афтальма- + рэакцыя)
метад дыягностыкі сапу, туберкулёзу, бруцэлёзу ў жывёл: у адказ на ўвядзенне ў кан’юнктыву вока спецыяльнага антыгену ў ёй развіваецца характэрны запаленчы працэс.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
экіпіро́ўка
(ад фр. équiper = забяспечваць)
1) працэс забяспечвання каго-н., чаго-н. усім неабходным;
2) ycё неабходнае для таго, каб экіпіраваць каго-н., што-н.; амуніцыя.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Рэ́гнуць ’прагнуць, жадаць’ (Ян.). Укр. регнути ’вельмі хацець’, польск. дыял. rechać się ’пра свінню: юраваць’, каш. reχac są ’тс’, палаб. ragni‑să ’рухаецца’. Прасл. *regnǫti звязана з дзеясловам *regotati. Тут значэнне ’смяяцца’ другаснае, першаснае — ’іржаць’. Цэлы шэраг дзеясловаў, якія абазначаюць роў жывёлаў, адначасова абазначаюць і працэс цечкі, гону, бо звычайна менавіта гэты перыяд характарызуецца ровам, параўн. рус. рёв ’час цечкі ў скаціны; роў’. Слова рэгнуць — відаць, першапачаткова азначала ’быць у перыядзе полавай актыўнасці’, а потым набыло больш адцягненае значэнне ’хацець, імкнуцца’. У плане семантыкі параўн. яшчэ в.-луж. rjut ’спешка, страснае жаданне’ < *rʼuti ’раўці’ (Мяркулава, Этимология–1974, 61).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
cause
[kɔz]
1.
n.
1) прычы́на f.
2) наго́да f.
a cause for celebration — наго́да для сьвяткава́ньня, падста́ва f.
3) спра́ва f.
common cause — агу́льная спра́ва
4) судо́вая спра́ва, судо́вы працэ́с
2.
v.t.
спрычыня́ць, быць прычы́най, выкліка́ць
to cause joy — ра́даваць, це́шыць
•
- make common cause with
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
улучше́ние
1. (действие) паляпшэ́нне, -ння ср.; неоконч. пале́пшванне, -ння ср.; см. улу́чшить, улучша́ть;
2. в др. знач. паляпшэ́нне, -ння ср.;
в его́ здоро́вье наступи́ло улучше́ние у яго́ здаро́ўі надышло́ паляпшэ́нне;
внести́ улучше́ния в проце́сс произво́дства уне́сці паляпшэ́нні ў працэ́с вытво́рчасці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)