Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
працэ́с, -су м., в разн. знач. проце́сс;
п. развіцця́ — проце́сс разви́тия;
вытво́рчы п. — произво́дственный проце́сс;
туберкулёзны п. — туберкулёзный проце́сс;
крыміна́льны п. — уголо́вный проце́сс;
◊ у ~се — (чаго) в проце́ссе (чего)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
працэ́с, ‑у, м.
1. Паслядоўная змена якіх‑н. з’яў, ход развіцця чаго‑н. Літаратура — заўсёды працэс, і на яе развіццё ўплывае нават тое, што супярэчыць яе асноўнаму напрамку...Навуменка.Хацелася мець здымкі такія, якія адлюстроўвалі б увесь працэс працы на агародзе і ў садзе.Сабаленка.// Сукупнасць паслядоўных дзеянняў, накіраваных на дасягненне пэўнага выніку. Тэхналагічны працэс. □ Цярпліва тлумачыў дзед Петрыку працэс рамонтных работ.Шынклер.
2. Актыўнае развіццё хваробы. Запаленчы працэс. □ Кансіліум выявіў у Давіда адкрыты працэс сухотаў.Машара.
3.Спец. Парадак разбору судовых спраў. Грамадзянскі працэс.// Разбор справы судом. Паказальны судовы працэс. □ Працэс пачаўся з апытання абвінавачаных.Ліс.У перапоўненай вялізнай зале Ідзе працэс над бандаю забойцаў.Гілевіч.
•••
Спаборны судовы працэс (спец.) — парадак разгляду судовых спраў, пры якім разбор справы адбываецца пры ўзаемным удзеле бакоў.
У працэсечаго — у ходзе, у час здзяйснення чаго‑н.
[Ад лац. processus — цячэнне, ход.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
працэ́см
1. Prozéss m -es, -e;
2.тэх, біял Vórgang m -(e)s, -gänge; Verláuf m -(e)s, -läufe (падзей); Entwícklung f -, -en (развіццё);
3.юрыд Prozéss m -es, -e Réchtsstreiţ m -(e)s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Працэ́с ’паслядоўная змена з’яў, ход развіцця’, ’актыўнае развіццё хваробы’ (ТСБМ). З рус.проце́сс ’тс’, якое праз ням.Prozess з лац.prōcēssus ’рух наперад’ (аб рус. слове гл. Фасмер, 3, 386). Ст.-бел.процесъ, процессъ ’працэс, учынак’ праз польск.proces < лац.prōcēssus (Булыка, Запазыч., 269).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
працэ́с
(лац. processus = цячэнне, ход)
1) паслядоўная змена з’яў, стану ў развіцці чаго-н.;
2) сукупнасць паслядоўных дзеянняў для дасягнення пэўных вынікаў (напр. вытворчы п.);
3) разбор судовай справы (судовы п.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
працэ́с
(лац. processus = цячэнне, ход)
1) паслядоўная змена з’яў, стану ў развіцці чаго-н. (напр. п. развіцця мовы);
2) сукупнасць паслядоўных дзеянняў для дасягнення пэўных вынікаў (напр. вытворчы п.);
3) разбор судовай справы (напр. грамадзянскі п.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)