Народ семіцкай моўнай групы, аб’яднаны агульным паходжаннем і, часткова, рэлігіяй, які цяпер жыве ў розных краінах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Заўзяты ’ўпарты, напорысты, напружаны’. Рус.завзя́тый, укр.завзя́тий, польск.zawzięty ’тс’, славац.zavzalý ’тс’; параўн. славен.zavzę́ten ’дзіўны, цудоўны; цяжкі на пад’ём’. Паводле формы, дзеепрыметнік на ад *za + vъz‑ę‑ti (гл. узяць), утвораны хутчэй за ўсё па польск. глебе, дзе вядомае і цяперzawziąć ’узяць’ у ст.-польск. мела шырокае ўжыванне з далейшым развіццём значэння ’узяты’ > ’захоплены’ (у прамым і пераносным сэнсе) > ’упарты’. З польск. у бел.укр. > рус., а таксама славац.Фасмер, 2, 72; Брукнер, 640. Славен. мае іншае значэнне і ўтварэнне і можа лічыцца асобным словам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лапу́та ’лапеза, непаваротлівы, нехлямяжы’, ’абадранец, няўклюда’ (Бяльк.), гом.лапуцішча ’няўклюда’ (Мат. Гом.). Укр.бук.лаву́та ’дурань’, рус.раз.лапу́та ’благі чалавек’, лабудасмал. ’лахманы’, раз. ’нявартая рэч’; смал., тул., раз., маск.цвяр. ’пусты, нікчэмны чалавек’; калуж. ’шалапут, бязладны чалавек’ і інш. Семантычна набліжаецца да лабуда (гл.), хаця і магло ўтварыцца самастойна: лап (< /αρ-, параўн. лапік ’латка’) і суф. ‑ūtas, цяпер пашыранага ў літ. дыялектах (Атрэмбскі, Gramatyka, 2, 261–263). Сюды ж, магчыма, драг.лапу́ця ’цяльпук, мяла, разява’ (Клім.), якое можа быць генетычна звязана з лапацон (гл.) паводле семантыкі слова ў сказе-прыкладзе (гл. Клім.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рано́м выкл. у віншавальнай песні: “Da, czyjaż swecza jaśniej horyt? Ranom, ranom!” (пін., Кольб.). Паводле Р. Зянкевіча, які запісваў песню, “выклічнік гэты… з апошняй доўгай галоснай, паўтараюць і ў іншых вясельных і паслявясельных песнях, але не могуць растлумачыць”; ён спрабуе звязаць яго з назвай бажка Porenutis’а ў старажытных славянскіх жыхароў Ругіі (цяпер востраў Руген) ці з племянной назвай Ranów, што сумніўна. Хутчэй за ўсё, ад *рало́м ’тс’, параўн. ралешнікі (гл.), якое можа паходзіць ад песеннага рэфрэну тыпу каш.rolol, што ўзыходзяць да першасных інтэр’екцый, параўн. SEK, 4, 202.
Doctors can now cure many deformities — Лекары́цяпе́р выле́чваюць шмат які́я ненарма́льнасьці
2)
а) зьняве́чаны чалаве́к або́ жывёліна
б) дэфармава́ная рэч
3) пачва́рнасьць, бры́дкасьць f. (фізы́чная)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
губі́цца, губіцца; незак.
1. Траціцца, губляцца. Тое, што.. [Марына] цяпер не адна, а з бацькам, вярнула да яе многа дзіцячага, што ў адзіноце пачало ўжо цьмець і губіцца.Чорны.
2.Зал.да губіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адмацава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., каго.
Зняць з уліку адкуль‑н. // Скасаваць прымацаванае. [Юра:] — І цяпер я прапаную адмацаваць, пакуль не позна, Толю ад Мішы, каб не мець у звяне лішняга двоечніка.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ап’яня́ючы,
1.‑ая, ‑ае. Дзеепрым.незал.цяпер.ад ап’яняць.
2.‑ая, ‑ае; узнач.прым. Такі, які праводзіць у стан ап’янення. Вераснёўскае паветра пахла ап’яняючай свежасцю.Колас.
3.Дзеепрысл.незак.ад ап’яняць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бале́ткі, ‑так; адз. балетка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.
Лёгкі, мяккі абутак у выглядзе туфляў без абцасаў. Андрэй толькі цяпер заўважыў, што .. [дзяўчынка] была ў балетках і таму бегала ціхенька, як кошачка.Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзядо́к, ‑дка, м.
Памянш.-ласк.да дзед 1 (у 2 знач.). Рэдкія асобы засталіся пры хатах: дзе бабулька старая з дзіцём, дзе нядужы дзядок.Гартны.Коней вартуе цяпер нізенькі дзядок Арцём.Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)