гематапаэ́з
(ад гемата- + гр. poiesis = утварэнне)
працэс утварэння, развіцця і даспявання клетак крыві ў чалавека і жывёл.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
карбанатыза́цыя
(ад карбанаты)
працэс змены горных парод, які выклікае ўтварэнне карбанатаў кальцыю, магнію, жалеза і іншых металаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
электро́ліз
(ад электра- + -ліз)
хімічны працэс распаду рэчыва на састаўныя часткі пры праходжанні праз яго электрычнага току.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
імане́нтны, ‑ая, ‑ае.
Кніжн. Пастаянна ўласцівы той ці іншай з’яве, абумоўлены яе сутнасцю; ўнутраны. Іманентны працэс. □ Што існуюць шматлікія гістарычныя і практычныя ўмовы (не гаворачы ўжо аб іманентных супярэчнасцях капіталізму), якія вядуць і прывядуць значна хутчэй да гібелі капіталізму, чым да ператварэння сучаснага капіталізму ў ідэальны капіталізм, — гэтага я, вядома, і не думаю аднаўляць. Ленін.
[Лац. immanens, immanentis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стабіліза́тар, ‑а, м.
1. Прыстасаванне або прыбор для надання целу ўстойлівасці ў час руху. Стабілізатар самалёта. □ Чацвёртай [міне] — нямецкая разрыўная куля папала ў стабілізатар. Карпюк. З зямлі вытыркаўся зялёны пагнуты стабілізатар [бомбы]. Асіпенка.
2. Прыстасаванне для падтрымання пастаянства якой‑н. велічыні. Стабілізатар напружання.
3. Рэчыва, якое затрымлівае працэс змянення якога‑н. іншага рэчыва, саставу. Стабілізатар калоідаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Квадра́нец ’чвэрць гадзіны’ (Нас.). Параўн. адпаведнае значэнне квадра (гл.). Бел. і ўкр. квадранец(ь) ’чвэрць гадзіны’ — агульнае запазычанне з польск. kwadraniec < kwad∼ галс < kwadrans. Тут наглядаецца працэс словаўтваральнай адаптацыі лацінскага па паходжанню слова да славянскіх з прадуктыўнай суфіксацыяй *‑ап‑ьcь. Утварэнне праходзіла па мадэлі аддзеяслоўнага дэрывата: kwadrować Z > kwadra‑ піес© польск. kwadrans — з лац. quadrans ’чвэрць’ (у тым ліку ’чвэрць гадзіны’): Брукнер, 286; Слаўскі, 3, 454; ЕСУМ, 2, 413.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сяўба́ ’пасеў збожжа, час пасеву’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Касп., Стан., Шат., Сл. ПЗБ, Бяльк.), ’матэрыял (насенне, караняплоды, зерне) для пасеву’ (віл., Стан.; Сцяшк., Сл. ПЗБ), сеўба́ ’перыяд пасадкі караняплодаў’ (Арх. Вяр.), сылба́ ’ўсходы’ (зах.-палес., Выг.), ст.-бел. севба ’працэс пасеву і яго плён’: севба моя поспела, бочку севбы (1540 г.; Лінгв. дасл., 69). Дэрыват ад сеяць з суф. -ба, паводак Сцяцко (Афікс. наз., 33), з менай j/b у аснове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
operation
[,ɑ:pəˈreɪʃən]
n.
1) дзе́яньне n., пра́ца f.
to come into operation — пача́ць працава́ць, дзе́яць
in operation —
а) у дзе́яньні, працу́е
б) у выкарыста́ньні, ва ўжы́тку
2) кірава́ньне, абслуго́ўваньне n.
the operation of a machine — абслуго́ўваньне машы́ны
3) апэра́цыя f
4) Math. дзе́яньне n.
Addition, subtraction, multiplication and division are the four arithmetic operations — Склада́ньне, адыма́ньне, мно́жаньне й дзяле́ньне — чаты́ры арытмэты́чныя дзе́яньні
5) працэ́с -у m.
the operation of brushing one’s teeth — працэ́с чы́шчаньня зубо́ў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
анагене́з
(ад ана- + -генез)
1) тып эвалюцыйнага працэсу арганічнага свету, блізкі да прагрэсу, 2) біял. працэс рэгенерацыі тканак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
біясі́нтэз
(ад бія- + сінтэз)
працэс утварэння арганічных злучэнняў у жывых арганізмах або ў штучных умовах пад дзеяннем ферментаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)