узя́ць, вазьму, возьмеш, возьме;
1.
2.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Verbum
анлайнавы слоўнікБУРКІНА́-ФАСО́
(Bourkina Faso),
дзяржава ў
Дзяржаўны лад. Буркіна-Фасо —
Прырода. Большая
Насельніцтва.
Гісторыя. Са старажытнасці
У
Гаспадарка. Аснова эканомікі — прымітыўная сельская гаспадарка, дзе занята каля 85%
Літ.:
Авдюнина Л.А. Буркина-Фасо: Справ. М., 1992.
П.І.Рогач (прырода, гаспадарка), У.Я.Калаткоў (гісторыя).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
разысці́ся, разыдуся, разыдзешся, разыдзецца;
1.
2. Прайсці па розных дарогах, не сустрэўшыся, не заўважыўшы адзін другога.
3.
4. Раздзяліцца на некалькі частак, ліній, напрамкаў, што выходзяць з аднаго месца.
5. Раз’ехацца, рассунуцца ў бакі, утварыўшы прамежак.
6. Аказацца распраданым, раскупленым.
7. Распаўсюдзіцца, расплыцца па паверхні чаго‑н., у чым‑н.
8. Паступова рассеяцца, знікнуць.
9.
10. Прывыкнуць да хады; перастаць адчуваць стому ад хады.
11.
12.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уда́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
се́сці, сяду, сядзеш, сядзе;
1. Прыняць сядзячае становішча; заняць месца, прызначанае для сядзення.
2.
3.
4. Трапіць у турму, быць пазбаўленым волі.
5. Абмежаваць сябе ў чым‑н. (звычайна ў ядзе).
6. Наткнуўшыся на перашкоду, спыніцца, засесці.
7. Спыніўшы рух, палёт, спусціцца на што‑н. (пра птушак, насякомых).
8.
9. Апусціцца, асесці, паглыбіцца ў зямлю.
10. Апусціцца за гарызонт, зайсці (пра свяцілы).
11. Паменшыцца ад вільгаці; збегчыся (пра тканіны, скуры і пад.).
12.
13.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стаць, стану, станеш, стане;
1. Ступіўшы на якое‑н. месца або куды‑н., спыніцца; размясціцца ў вертыкальным становішчы.
2. Падняцца на ногі, устаць.
3. Узяцца за якую‑н. работу, распачаць якую‑н. дзейнасць, звязаную са знаходжаннем на нагах.
4. Запыніцца,
5. Перастаць працаваць, дзейнічаць (пра механізмы, заводы, фабрыкі і пад.).
6. Замерзнуць (пра раку).
7. З’явіцца, падняцца над зямлёй, гарызонтам.
8. Часова размясціцца дзе‑н. (на адпачынак, пастой, стаянку).
9.
10.
11. Памясціцца, размясціцца на якім‑н. месцы (пра прадметы).
12. Узнікнуць, з’явіцца.
13. Адбыцца, здарыцца, зрабіцца.
14. Заступіцца за каго‑н.
15. Замяніць каго‑н. у чым‑н.
16.
17.
18. Ужываецца ў саставе выказніка ў значэнне зрабіцца кім‑, чым‑н.
19. Выкарыстоўваецца ў саставе дзеяслоўнага выказніка ў значэнні дзеяслова «пачаць».
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ста́віць, стаўлю, ставіш, ставіць;
1. Прымушаць або памагаць каму‑н. устаць, заняць дзе‑н. месца стоячы.
2. Размяшчаць, умацоўваць што‑н. вертыкальна.
3. Прызначаць на якую‑н. работу, прапаноўваць рабіць што‑н.
4. Размяшчаць на якой‑н. пазіцыі (для абароны, нагляду і пад.).
5.
6.
7. Устанаўліваць што‑н. для абслугі, для якога‑н. дзеяння.
8. Расстаўляць па пэўнае месца, у пэўным парадку.
9. Размяшчаць якім‑н. чынам, надаваць чаму‑н. патрэбную, пэўную позу.
10. Рабіць метку, знак і пад. на паверхні чаго‑н.
11. Арганізоўваць, наладжваць.
12. Будаваць, майстраваць.
13. Ажыццяўляць пастаноўку на сцэне.
14. і
15. Вучыць правільнаму валоданню (голасам, дыханнем і пад.).
16. Высоўваць, выстаўляць, прапаноўваць (для разгляду, выканання і пад.).
17. У спалучэнні з некаторымі назоўнікамі абазначае: лічыць чым‑н., разглядаць як‑н. што‑н.
18. Нарыхтоўваць, складаючы якім‑н. чынам.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стая́ць, стаю́, стаі́ш, стаі́ць; стаі́м, стаіце́;
1. Знаходзіцца на нагах у вертыкальным становішчы, не рухаючыся з месца (пра чалавека, жывёлу).
2. Выконваць якую‑н. работу, займацца якой‑н. справай, звязанай са знаходжаннем на нагах.
3. Быць нерухомым, не рухацца з месца (пра чалавека, жывёлу).
4. Не працаваць (пра завод, фабрыку або механізмы і пад.).
5. Быць устаноўленым, умацаваным на чым‑н., на якой‑н. апоры; трымацца, знаходзіцца на чым‑н.
6. Мець часовае месцазнаходжанне, размяшчацца дзе‑н. (на адпачынку, пастоі, стаянцы).
7. Займаць баявую пазіцыю, размяшчацца на якім‑н. участку мясцовасці для вядзення баявых аперацый.
8. Мужна і стойка трымацца ў баі, не адступаць, вытрымліваць націск.
9.
10. Знаходзіцца, размяшчацца дзе‑н.
11. Існаваць, быць на свеце.
12. Мець патрэбу ў разглядзе, вырашэнні, пераадоленні.
13. Трымацца, панаваць, быць (пра стан чаго‑н.).
14. Пастаянна быць у памяці, перад вачамі (пра якія‑н. думкі, уяўленні і пад.).
15. Трымацца на якім‑н. узроўні, займаць якое‑н. становішча.
16. У прыназоўнікавых спалучэннях з некаторымі назоўнікамі ўжываецца ў значэнні: займаць тое або іншае становішча ў грамадстве, мець грамадскую значнасць (сярод каго‑, чаго‑н. або ў адносінах да каго‑, чаго‑н.).
17.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГРАМАДЗЯ́НСКАЯ ВАЙНА́ І ВАЕ́ННАЯ ІНТЭРВЕ́НЦЫЯ 1918—22,
узброеная барацьба паміж праціўнікамі
Другі Усерасійскі з’езд Саветаў рабочых і салдацкіх дэпутатаў 25—27.10(7—9.11). 1917 абвясціў пераход усёй улады да Саветаў, утварыў часовы рабоча-
Пасля атрымання весткі аб перамозе
16.2.1918 Германія заявіла
1918 быў надзвычай цяжкім для ўсёй
У канцы 1918
Вясной 1919 пры падтрымцы Антанты супраць
Жорсткі
У маі 1919 войскі Юдзеніча прарвалі каля Нарвы
Пасля перамогі над войскамі Калчака, Юдзеніча, Дзянікіна
Спыненне вайны з Польшчай дало магчымасці
У ходзе грамадзянскай вайны ў баях, ад тэрору, хвароб і голаду загінула (паводле розных звестак) ад 8 да 13
Літ.:
Гісторыя Беларускай ССР. Т. 3.
Гражданская война и военная интервенция в
Какурин Н.Е. Как сражалась революция. Т. 1—2. 2 изд. М., 1990;
Игнатенко И.М. Октябрьская революция и самоопределение Белоруссии.
Круталевич В.А. Рождение Белорусской Советской Республики. [Т. 1—2].
Наше Отечество: Опыт полит. истории. [Т. 1—2]. М., 1991;
Сташкевич Н.С. Приговор революции: Крушение антисов. движения в Белоруссии, 1917—1925.
Селиванов П.А. Военная деятельность Советов Белоруссии. 1917—1920
Октябрь 1917 и судьбы политической оппозиции. Ч. 1—3. Гомель, 1993;
Нарысы гісторыі Беларусі. Ч. 2.
П.А.Селіванаў, М.С.Сташкевіч.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
з 1,
1. Дзевятая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «зэ».
2. Звонкі, свісцячы, пярэднеязычны, шчылінны зычны гук.
з 2 і са,
Спалучэнне з прыназоўнікам «з» выражае:
Прасторавыя адносіны
1.
2.
3.
Часавыя адносіны
4.
5.
Прычынныя адносіны
6.
7.
Акалічнасныя адносіны
8.
9.
10.
11.
Мэтавыя адносіны
12.
Азначальныя адносіны
13.
14.
15.
16.
17.
Колькасныя адносіны
18.
19.
20.
21.
Аб’ектныя адносіны
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
Абмежавальныя адносіны
36.
Адносіны сумеснасці
37.
Адносіны ўласцівасці
38.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)