dull
[dʌl]
1.
adj.
1) тупы́
a dull knife — тупы́ нож
2) невыра́зны, паме́рклы, няя́ркі, цьмя́ны; хма́рны, пахму́рны, прыглу́шаны
a dull sound — прыглу́шаны гук
dull-yellow — цьмя́на-жо́ўты
3) тупы́ (ро́зум), дурны́
4) слабы́ (зрок, слых)
5) ну́дны; гнятлі́вы, неціка́вы; прыгне́чаны, су́мны
2.
v.t.
тупі́ць
3.
v.i.
тупі́цца, ступля́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gone
[gɔn]
1.
adj.
1) міну́лы
2) які вы́браўся (з кватэ́ры)
He’s gone — Ён вы́йшаў
3) стра́чаны; прапа́шчы, безнадзе́йны; непапра́ўны
a gone case — безнадзе́йная спра́ва
4) мёртвы
5) вы́даткаваны, патра́чаны (пра гро́шы)
6) зруйнава́ны; збанкрутава́ны
7) слабы́, кво́лы
a gone feeling — кво́лае пачуцьцё
•
- far gone
2.
v. p.p. of go
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
руі́на, ‑ы, ж.
1. звычайна мн. (руі́ны, ‑ін). Рэшткі разбуранага збудавання, паселішча. Было горка і цяжка мінчанам: Дзе быў горад — руіны адны. Астрэйка. Руіны ў горадзе паступова знікалі, горад аднаўляўся, залечваў раны. Хадкевіч. Яшчэ дыміліся руіны, Вайна грымела навакол, А ўжо твой голас сакаліны Мы сэрцам чулі, камсамол. Хведаровіч. // Разм. уст. Збудаванне, якое знаходзіцца ў вельмі запушчаным стане. Падрыхтаваўшы ўсё да вечарыны, Яна [Альбіна] на рэчку выйшла і крадком Пераплыла на лодцы да руіны На беразе пад ясенем старым. З. Астапенка.
2. перан. Разм. Слабы, хворы ад старасці або якога‑н. перажывання чалавек. І што сталася з дзяўчыны! Што зрабіла з яе цьма? Адна форма, стан руіны, А Ганусі ўжо няма... Колас. Аднак зусім нелагічна падаваць Быкоўскага [дзеючую асобу камедыі «Паўлінка»] старою руінаю, у дадатак да ўсяго брыдкаю і дурною. Лужанін.
•••
Ляжаць у руінах гл. ляжаць.
[Лац. ruina.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шапта́ць, шапчу, шэпчаш, шэпча; незак., што і без дап.
1. Гаварыць, вымаўляць вельмі ціха, шэптам. Шаптаць на вуха. Шаптаць малітвы. □ Губы .. [Людмілы] шапталі гнеўныя пракляцці тым, хто ўчыніў такую лютую бойню. Якімовіч. — Саша... Саша... Ты ж сама прыгажосць... — шаптаў Малашкін, гладзячы руц Сашы, — з табою жыць і паміраць. Пестрак. // перан. Утвараць якія‑н. ціхія гукі (слабы шум, шолах і пад.). Шэпча жыта, нібы стогне Здушанай тугою. Колас. Зноў так радасна шэпчуць дубровы. Кляшторны.
2. Перадаваць якія‑н. чуткі па сакрэту, тайна. І не толькі яны [Сцёпка з Борам] — уся вуліца шаптала пра Міхалку. Баранавых. — Каму ж, хлопцы, пачаць, як не нам? Можа, напалохаюць тыя, што будуць шаптаць з-за вугла ды чакаць паратунку з-за мора. Брыль.
3. Шэптам замаўляць, чараваць. Матруна ёй [шаптусе] цягала Адзенне, грошы, сала, — Амаль усё занесла, што было, А тая ўсё шаптала, чаравала. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
thin
[Өɪn]
1.
adj.
1) то́нкі, це́нкі
thin paper — то́нкая папе́ра
thin wire — то́нкі дрот
2) худы́, шчу́плы
a thin person — худа́я асо́ба
3) рэ́дкі
He has thin hair — У яго́ рэ́дкія валасы́
4) невялі́кі
a thin audience — мала́я ко́лькасьць гледачо́ў або́ слухачо́ў
5) рэ́дкі, разба́ўлены
thin milk — рэ́дкае малако́
6) то́нкі, це́нкі, слабы́
thin voice — то́нкі го́лас
7) Figur. слабы́, неперакана́ўчы
a thin excuse — неперакана́ўчая адгаво́рка
2.
adv.
то́нка, це́нка; рэ́дка; шчу́пла
3.
v.t.
рабіць танчэ́йшым, радзе́йшым
а) разрэ́джваць
б) прарэ́джваць
to thin a row of beets — прарэ́дзіць радо́к бурако́ў
4.
v.i.
1) тане́ць, танчэ́ць
2) радзе́ць
3) пусьце́ць (пра ме́сца); ме́ншаць (пра нато́ўп)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ту́па ‘ марудна, павольна (пра рост)’ (шчуч., свісл., Сл. ПЗБ), ту́по ‘вельмі павольна (пра хадзьбу)’ (Клім.). Параўн. славац. tupo ‘абыякава’, ‘тужліва, сумна’, ‘нудна’. Паводле Махэка₂ (661), апошняе ўзыходзіць да прасл. *tǫpiti, самастойнага дзеяслова, не звязанага з прыметнікам *tǫpъ ‘тупы’, параўн. чэш. tupit ‘пазбавіць хуткасці’, польск. tępić ‘знішчаць, вынішчаць’; раней — ‘прыніжаць, дыскрэдытаваць’, што знаходзіць адпаведнікі ў тупі́ті ‘тупіць, вынішчаць’ (Вруб.), ст.-бел. тупети ‘слабець’, тупитися ‘тс’ (ГСБМ, дзе звязваецца з тупый ‘тупы’). Борысь (631) значэнне ‘нішчыць, пераследаваць’ выводзіць з больш ранняга ‘пазбаўляць вастрыні, рабіць тупым (напрыклад, рэжучыя прылады)’. Кралік (634) дзеяслоў «з духоўнай сферы» славац. tupiť ‘прыгнятаць, зневажаць’ выводзіць з ‘наступаць, прыціскаць’, адкуль otupný ‘аднастайны, нудны’. Сюды ж, відаць, тупава́ты (пра гліну) ‘гліна нязначнай вязкасці’ (Нар. словатв.), ‘глухаваты’: тупава́ты на ву́шы (луцэ., Сл. ПЗБ), тупова́ты ‘разумова абмежаваны, някемлівы’ (ТС), дзе прысутнічае сема ‘слабы, непаўнавартасны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tender3 [ˈtendə] adj.
1. кво́лы, сла́бы, даліка́тны;
tender health сла́бае здаро́ўе;
tender shoots кво́лыя па́расткі;
a tender situation даліка́тнае стано́вішча;
That’s rather a tender subject. Гэта даволі далікатнае пытанне.
2. чуллі́вы;
a tender wound незаго́йная ра́на
3. чу́лы, спага́длівы;
a tender heart чу́лае сэ́рца
4. пяшчо́тны, ласка́вы, мя́ккі;
tender love пяшчо́тнае каха́нне;
a tender touch лёгкі до́тык
5. мя́ккі (пра мяса)
6. : tender blue даліка́тна-блакі́тны (колер)
♦
at a tender age у малады́м узро́сце
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
больно́й
1. прил. (подверженный болезни) хво́ры; (связанный с ощущением боли) балю́чы;
больно́й челове́к хво́ры чалаве́к;
больно́е се́рдце хво́рае сэ́рца;
больно́й па́лец балю́чы па́лец;
больно́й дизентери́ей хво́ры на дызентэры́ю (крыва́ўку);
2. прил., перен. (уязвимый) балю́чы; (болезненно переживаемый) хво́ры; (слабый) сла́бы́;
больно́е самолю́бие хво́рае самалю́бства;
больно́е ме́сто сла́бае ( слабо́е) ме́сца;
больно́й вопро́с балю́чае пыта́нне;
3. сущ. хво́ры, -рага м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
invalid
I [ˈɪnvələd]
1.
n.
1) хво́ры -ага m.
2) кале́ка -і m., інвалі́д -а m.
2.
adj.
1) слабы́ й хво́ры, нездаро́вы, непрацаздо́льны
2) інвалі́дны
3.
v.t.
1) кале́чыць, рабі́ць кале́кам
2) прызнава́ць нязда́тным, непрыго́дным да вайско́вае слу́жбы
4.
v.i.
кале́чыцца, станаві́цца інвалі́дам
II [ɪnˈvælɪd]
adj.
нява́жны, які́ ня ма́е зако́ннае сі́лы (біле́т, дакумэ́нт)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Слабада́ 1 гіст. ‘у XI–XVI стст. сяліба вольных людзей, прадмесце’, ‘вялікае гандлёвае ці прамысловае сяло, пасёлак’; памянш. слабо́дка (ТСБМ, Ласт.), ‘гаспадарчае пасяленне сялян, вызваленых ад прыгону, на пэўнай адлегласці ад сяла’ (Пятк. 2). Укр., рус. слобода́, ст.-рус. свобода, слобода ‘тс’, ст.-польск. sloboda ‘невялікі пасёлак, пасяленне сялян’, гл. слабода. Трубачоў (История терм., 170) першаснае тэрміналагічнае значэнне дэфінуе як ‘сумесна жывучая роднасная група’ (гл. свабода), якое потым зазнала значныя змены. У рус., бел., укр. формах з націскам на канцы ён адзначае старажытную інтанацыйную асаблівасць, характэрную для зборных дэрыватаў. Карскі (1, 145) пры серб. слобо́да ‘свабода’ лічыць канцавы націск у слове заканамерным.
Слабада́ 2 ‘агульная назва скаціны’ (Арх. Федар.; пруж., івац., ДАБМ, камент., 887), ‘статак кароў’ (Сцяшк. Сл.). Хутчэй за ўсё, з слабы (гл.) з суф. ‑oda, які яшчэ праславянскі (гл. Слаўскі, SP, 1, 63); семантычная паралель у худоба (гл.) ад худы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)