укарчане́лы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і скарчанелы. Укарчанелыя кусты быльнягу адно трашчалі пад блішчастым жалезам. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
услу́жлівасць, ‑і, ж.
Уласцівасць услужлівага. Міхалка здзівіўся такой небывалай гаспадарскай услужлівасці, нават тону яго голасу. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
харкаві́нне, ‑я, н., зб.
Разм. Тое, што і харкі. [Дворнічыха] пачынае харкаць, мокра кашляць, адплёўваць харкавінне. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шо́рхнуць, ‑не; незак.
Тое, што і шэрхнуць. Больш шорхла гразь, і поле маўчала чорнай цішынёю. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
smoła
ж. смала;
czarny jak ~a — чорны, як смала;
ruszać się jak mucha w smole — цягнуцца, як муха па смале; паўзці як смоўж (чарапаха)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Esse quam niger es, sic dixit caccabus ollae
Глядзі, які ты чорны, ‒ так сказаў кацялок гаршку.
Смотри, какой ты чёрный, так сказал котелок горшку.
бел. Пасмяяўся чыгун з катла, а абодва чорныя. Лазня лазню ганіць, а абедзве ў гразі стаяць.
рус. Горшок над котлом смеётся, а оба черны. Не смейся, хрен, не слаще редьки. Не смейся, горох, над нами: сам будешь под ногами. Не смейся, горох, не лучше бобов: размокнешь, надуешься ‒ лопнешь. Не смейся, квас, не лучше нас.
фр. La pelle se moque du fourgon (Лопата смеётся над кочергой).
англ. The kettle called the pot black (Чайник горшок чёрным назвал).
нем. Ein Esel schilt den anderen Langohr (Один осёл обзывает другого длинноухим). Der Topf lacht über den Kessel (Горшок смеётся над котелком).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
бландзі́ністы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Светларусы, бялявы. [Волечка] высокая ростам, з пышнымі бландзіністымі валасамі, густа прычэсанымі пад хусцінку. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́мчацца, ‑мчуся, ‑мчышся, ‑мчыцца; зак.
Імкліва выехаць, выбегчы, вылецець. З-за рога ратушы вымчалася конная паліцыя. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
а́ман,
Тое, што і амін. — Няхай ад гэтае ночы ўсё забудзецца і аман, — трывожна папрасіў Сяргей. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зашапта́ць, ‑шапчу, ‑шэпчаш, ‑шэпча; зак.
Пачаць шаптаць. // Прашаптаць. — Міхалка, ты спіш? — моцна зашаптаў за сцяною Скуратовіч. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)