Verbum

анлайнавы слоўнік

хло́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Утвараць кароткі, глухі гук, стукаючы чым‑н. Пасля ў бярэзніку — шмат дзе — доўга хлопалі крыламі спалоханыя птушкі, як бы хто ў рукавіцах біў у далоні — далёка, аж на імшары. Пташнікаў. // З грукатам зачыняцца (пра дзверы, вокны і пад.). Хлопаюць дзверы вестыбюля, заціхаюць лёгкія Галіны крокі, і зноў цішыня, як у скляпенні. Парахневіч. // Разрываючыся, страляючы і пад., утвараць кароткі рэзкі гук. Несціхана хлопалі піўныя бутэлькі. Гартны. Маторчык страляе, хлопае, а потым заходзіцца ў частых пошчаках. Даніленка.

2. каго. Стукаць па чым‑н., звычайна з шумам. [Перагуд:] Эх, друг! (Хлопае Дубаўца па палене). Харошы ты хлопец. Давай мы з табой пацалуемся. Крапіва. — Ох ты, Валянцін! — усміхаецца, выходзіць з-за стала і хлопае мяне па плечуку Мікалай Назаравіч. Мыслівец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

bluff

[blʌf]

1) высо́кі абры́вісты бе́раг або́ скала́; стро́ма f.

2) гру́па дрэ́ваў, кусто́ў сяро́д прэ́рыі

adj.

1) стро́мкі, абры́вісты

2) рэ́зкі, бесцырымо́нны; адкры́ты й дабраду́шны

[blʌf]

блеф -у m., вы́думка f., падма́н -у m., ашука́нства, запало́хваньне n.

v.t.

ашу́кваць, застра́шваць, ужыва́ць бле́ф

•

- call the bluff

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

кры́зіс, ‑у, м.

1. Рэзкі пералом, пераходны стан, абвастрэнне становішча. Адчуваецца крызіс мяшчанскай сям’і, што існуе на маральных асновах старой патрыярхальнай Расіі. «Полымя».

2. Пераломны момант у ходзе хваробы, які вядзе да паляпшэння або пагаршэння стану хворага. Звычайнае запаленне лёгкіх, расказваў доктар, крызіс прайшоў, чалавек, з дапамогай медыцыны, мінуў смяротны рубікон. Ермаловіч.

3. Перыядычная перавытворчасць тавараў у капіталістычнай гаспадарцы, якая вядзе да разарэння дробных вытворцаў, да скарачэння вытворчасці, да павелічэння колькасці беспрацоўных. Эканамічны крызіс. Прамысловы крызіс.

4. Недахоп чаго‑н., цяжкасці з чым‑н. Паліўны крызіс. Жыллёвы крызіс. // Разм. Цяжкае становішча, безграшоўе. Крызіс з грашамі.

•••

Палітычны крызіс — палітычнае становішча, якое характарызуецца рэзкім абвастрэннем класавай барацьбы працоўных супраць пануючай эксплуататарскай вярхушкі і няздольнасцю апошняй кіраваць грамадствам.

Урадавы крызіс — перыяд, калі пытанне аб адстаўцы старога ўраду рашылася, а новы ўрад яшчэ не сфарміраваўся.

[Ад грэч. krísis — рашэнне, прыгавор.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стрэ́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак.

1. Зрабіць выстрал; выстраліць. Сяржант ускінуў угару карабін, умомант прыцэліўся і стрэліў. Чорны. Вартавы ляснуў затворам і стрэліў. Гроднеў. // Разм. Хутка паляцець. Кавалеўскі ўлажыў муштук у левую далонь, стукнуў па ёй правай і акурак стрэліў далёка на падлогу. Чарнышэвіч.

2. перан. Утварыць рэзкі, адрывісты гук, падобны па выстрал. На патэльні гучна стрэліла сала. Асіпенка. // Выкінуць, выштурхнуць з сілай іскры, дым і пад., утварыўшы пры гэтым рэзкія адрывістыя гукі. Электрапеч вохкнула і стрэліла доўгімі іскрамі. Карпаў. // чым. Разм. Утварыць адрывісты прарэзлівы гук, ляснуўшы чым‑н. Стрэліць пугай.

3. безас. Разм. Закалоць (пра адчуванне вострага імгненнага болю). Раптам дзяўчыне стрэліла ў галаву, што яна ад плачу змянілася ў твары. Карпюк. Прыўзняў [Андрэй] рукі — цэлыя, паспрабаваў варухнуць нагамі — божухна! — гэткі боль абпаліў, што ажно ў [галаву] стрэліла. Б. Стральцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Со́ваць ‘перамяшчаць, ставіць, устаўляць’, безасабова таксама пра рэзкі боль (ТСБМ, Сл. ПЗБ, ТС), ‘піхаць, утыкаць, утыркаць’ (Некр. і Байк.), сува́ць ‘тс’ (Нас., Ласт.), со́вацца ‘ўсоўвацца’, ‘хадзіць з месца на месца’ (ТСБМ), ‘павольна рухацца’ (Сл. ПЗБ), со́вацца, со́ўвацца ‘соўгацца’ (ТС), сува́цца ‘хістацца, піхацца’ (Нас., Ласт.). Укр. сова́ти, рус. сова́ть, стараж.-рус. совати ‘кідаць кап’ё’, польск. suwać, в.-луж. suwać, н.-луж. suwaś, ст.-чэш. sovati, славац. zasúvať ‘засоўваць, перасоўваць’, серб. дыял. со́вам се, су́вам се ‘працягваць руку за чым-небудзь’, славен. sováti, балг. со́вам, ст.-слав. совати ‘кідаць’. Прасл. *sovati роднаснае літ. šáuti ‘соваць; саджаць (хлеб у печ)’, ‘страляць’, лат. šaũt ‘страляць; хутка соваць; штурхаць’, далей гоц. skewjan ‘ісці’, алб. heth ‘кідаю; вею зерне’, ст.-в.-ням. scioʒan, ст.-ісл. skjóta ‘страляць, рухаць, штурхаць’; параўноўваюць яшчэ з ст.-інд. suvati ‘прыводзіць у рух’, хец. šuu̯āi‑ ‘штурхаць, рухаць’. Гл. Траўтман, 300; Мюленбах-Эндзелін, 4, 9–10; Фасмер, 3, 705; Махэк₂, 592–593; Шустар-Шэўц, 1380–1381. Борысь (588) форму *sovati лічыць другаснай ад *suti, *sovǫ па аналогіі з *davati ‘даваць’; і.-е. корань *(s)keu̯‑ ‘кідаць, пасоўваць, ціснуць’. Гл. таксама сунуць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

brisk

[brɪsk]

adj.

1) ху́ткі, шпа́ркі, бо́рзды

a brisk walk — шпа́ркая хада́

2) во́стры, рэ́зкі

brisk weather — рэ́зкае надво́р’е

a brisk manner — рэ́зкія мане́ры

3) мо́цны, шыпу́чы напой

4) во́стры

a brisk flavor — во́стры смак

5) хало́дны, сьцюдзёны

a brisk breeze — сьцюдзёны ве́цер

ажыўля́ць (-ца), асьвяжа́ць (-ца); паскара́ць

to brisk up one’s pace — паско́рыць крок

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

уда́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.

1. каго (што) па чым, у што і без дап. Нанесці ўдар (у 1 знач.) каму-н., зрабіць удар аб што-н.

У. палкай.

Ударыла токам (перан.; безас.). У. кулаком па стале.

У. у грудзі.

2. каго-што. Пашкодзіць, прычыніць боль ударам.

У. калена.

3. што і ў што. Ударамі апавясціць, адзначыць што-н., а таксама ўвогуле раздацца (пра рэзкі гук).

У. трывогу.

Ударыў гром.

4. па кім-чым. Нанесці ўдар (у 3 знач.).

У. знянацку па ворагу.

5. перан., па кім-чым. Спыніць чые-н. адмоўныя дзеянні, знішчыць што-н. адмоўнае.

У. па бюракратах.

У. па недахопах.

6. што, чым і без дап. Пачаць энергічна рабіць што-н., энергічна дзейнічаць чым-н. (разм.).

Музыканты ўдарылі вальс.

Матросы ўдарылі вёсламі.

7. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Раптоўна, з сілай наступіць.

Ударыла засуха.

Ударылі маразы.

8. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., у што. Моцна падзейнічаць на што-н.

Віно ўдарыла ў галаву.

|| незак. удара́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1, 2, 3 і 8 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

hard

[ˈhɑ:rd]

adj.

1) цьвярды́, цьвёрды, тугі́ (ву́зел)

2) цяжкі́

a hard language to learn — цяжка́я для вывучэ́ньня мо́ва

a hard man to get on — цяжкі́ ў зно́сінах чалаве́к

a hard illness — цяжка́я хваро́ба

a hard winter — цяжка́я, суро́вая зіма́

3) стро́гі, бязьлі́тасны; цьвярды́ (сэ́рца)

a hard master — стро́гі гаспада́р

4) непрые́мны, рэ́зкі

a hard face — непрые́мны твар

a hard laugh — рэ́зкі сьмех

5) стара́нны, шчы́ры (працаўні́к)

6) Phon. цьвёрды (зы́чны)

adv.

1) цьвёрда, мо́цна

hard frozen — мо́цна заме́рзлы (рака́)

2) ця́жка

to breathe hard — ця́жка ды́хаць

3) насі́лу, зь ця́жкасьцю

4) мо́цна

to hit hard — мо́цна ўда́рыць

5) блі́зка

The house stands hard by the bridge — Дом стаі́ць блі́зка да мо́ста

•

- be hard put

- be hard up

- hard and fast

- hard of hearing

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

abrupt

[əˈbrʌpt]

adj.

1) рапто́ўны, нечака́ны

He made an abrupt turn to avoid hitting another car — Ён зрабі́ў рапто́ўны паваро́т, каб ня ўда́рыць друго́е а́ўта

2) рэ́зкі

He had an abrupt way of speaking — Ён меў рэ́зкую мане́ру гавары́ць

3) уры́вісты

an abrupt style — уры́вісты стыль

4) ве́льмі стро́мы, стро́мкі

The road made an abrupt rise up the hill — Даро́га стро́мка падняла́ся на ўзго́рак

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

ostry

ostr|y

1. востры;

2. суровы, рэзкі;

~a zima — суровая зіма;

~y wyrok — суровы прысуд;

~a krytyka — рэзкая крытыка;

3. калючы;

4. баявы;

strzelać ~ymi nabojami — страляць баявымі патронамі;

5. круты;

~y zakręt — круты паварот;

6. імклівы, хуткі, шпаркі;

iść ~ym krokiem — ісці шпаркім крокам

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)