апавяда́льны, -ая, -ае.
Які апавядае што-н., апісвае якія-н. падзеі; спакойны, эпічны.
А. жанр.
○
Апавядальны сказ — сказ, у якім даецца паведамленне пра тыя ці іншыя з’явы, падзеі, факты, іх прыметы ці адказ на пытанне.
|| наз. апавяда́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мангало́ідны, -ая, -ае.
1. У выразе: мангалоідная раса (спец.) — раса людзей з жаўтаватай скурай, прамымі чорнымі валасамі, вузкімі вачамі, малым носам і некаторымі іншымі прыметамі.
2. Які мае адносіны да такой расы, які мае прыметы такой расы.
М. тып твару.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тым, часц. ўзмацн.
1. Ужыв. з прыметнікамі і прыслоўямі вышэйшай ступені, каб падкрэсліць большую ступень праяўлення прыметы.
2. У спалучэнні са злучнікам «чым» выкарыстоўваецца ў складаных сказах з даданымі супастаўляльнымі.
Чым бліжэй восень, тым карацейшыя дні.
Чым госць радзейшы, тым мілейшы (прыказка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
круп, ‑у, м.
Запаленне гартані і трахеі, якое суправаджаецца цяжкім дыханнем і задышкай. Сцяпан, паглядзеўшы хлопчыку ў рог, не сумняваўся, што гэта .. [дыфтэрыя]: усе тыповыя прыметы дыфтэрыйнага крупу. Шамякін.
[Англ. croup.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пры́пазна (пры́пызна, прі́пызна) ’позна, пазнавата’ (Бяльк.). Рус. смал. при́поздно ’надта позна’. Да позні, позна з прыстаўкай пры‑ (гл.), што перадае непаўнату прыметы дзеяння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
карпуле́нтны
(лац. corpulentus)
уст. які мае прыметы карпуленцыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
даміна́нтны
(лац. dominans, -ntis)
пануючы;
д-ыя віды — тое, што і дамінанты;
д-ыя прыметы — прыметы аднаго з бацькоў, якія пераважаюць у нашчадкаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
збіра́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Спец. Які служыць для збірання чаго‑н. Збіральнае шкло. Збіральныя валаскі насякомых.
2. Які аб’ядноўвае ў сабе характэрныя прыметы некалькіх аднародных з’яў, прадметаў, асоб і пад.; абагульнены. Збіральны мастацкі вобраз. Збіральная назва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ржа́вень ’крыніца на багністым глыбокім балоце’ (глыб., ДАБМ, камент., 42). Да ржа́ва (гл.). Суфікс ‑ень > як у крывень ’крывое поле’, прасцень ’простая дарога’ і інш. са значэннем адпаведнай прыметы (Сцяцко, Афікс. наз., 100).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пісьменнік ’той, хто піша літаратурныя творы’ (ТСБМ, Гарэц.), ’граматны’ (Касп.) < пісьме́нны ’які ўмее чытаць і пісаць, граматны’ (ТСБМ, Мядзв., Гарэц., Варл.) і суф. ‑нік са значэннем носьбітаў адпаведнай прыметы. Параўн. ст.-рус. письменникъ ’граматы чалавек’ (1686).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)