1. Падрамантаваць. Давай лепш падладзім крыху гэтую хату, што нам далі, а то разваліцца.Кулакоўскі.Падладзіць.. [бляхар], скажам, вядро — яно і паслужыць гаспадару яшчэ які год.П. Ткачоў.//Разм. Прывесці ў парадак; паправіць. Падладзіў [Клім] гаспадарку, як кажуць, стаў на ногі.Шахавец.
2.Разм. Настроіць музычны інструмент на пэўны лад. Падладзіць балалайку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пыта́льнік ’знак прыпынку пры запытанні’ (Гарэц., Др.-Падб., ТСБМ). Наватвор пачатку XX ст., таксама ў форме пыта́ннік (Красней, Бел. лекс., 90); параўн. польск.pytajnik ’тс’ (з 1861 г. замест znak pytania, гл. Банькоўскі, 2, 971); пыта́льны: пытальны сказ, як і польск.pytajny: zdanie pytajne, штучна ўтвораныя прыметнікі ад пыта́ць (pytać); параўн., аднак, выяўленае ў Кітабе XVI–XVII ст. (т. зв. Кітаб Луцкевіча) слова пытальнік ’той, хто пытае’, што магло паслужыць узорам для ўтварэння лінгвістычнага тэрміна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спражэ́нне ‘змяненне дзеяслова па асобах, ліках і часах’ (ТСБМ, Байк. і Некр.). Калька лац.coniugatio ‘тс’. У якасці адпаведнай формы для калькавання дзеяслова магло паслужыцьст.-бел.спрягнути ‘злучыць, змацаваць’ (Ст.-бел. лексікон), што мае аналагічную семантыку, гл. спрагаць. Мяркуецца, што ўзорам паслужыла польск.sprężenie ‘coniugatio’ (1542), суадноснае з sprzężenie ‘запрэжка’, чэш.spřeženie ‘тс’, гл. Каранчэўскі, Polska term. gram., 10; Басай-Сяткоўскі, Słownik, 336. У якасці лінгвістычных аналагічныя тэрміны замацаваліся, акрамя ўсходнеславянскіх, у балгарскай мове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зма́нлівы, ‑ая, ‑ае.
1. Які тоіць у сабе зман, здольны паслужыць асновай для няправільнага меркавання аб кім‑, чым‑н. Зманлівае зацішша на фронце не магло нікога ашукаць.Мележ.Перад .. [Лёнем] была тая зманлівая.. усё маладая паэзія, з-за якой і робяцца глупствы...Брыль.
2. Які вабіць, зачароўвае, прыцягвае да сябе. [Золата] паціху звінела, напаўняючы ёўню вабнай, зманлівай музыкай.Сачанка.Разам з маўклівай хадою плытоў адплывала ў зманлівую далеч нешта прыгожае і светлае.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прычыні́ць1 ’паслужыць прычынай чаго-небудзь; выклікаць непрыемныя наступствы’ (ТСБМ), ’зрабіць’: мне дабра не прычыніла і тая Антоля (пух., Сл. ПЗБ), прычыня́цца ’выбіраць пэўныя ўмовы, абставіны’ (ТС). Да чын, чыніць (гл.).
Прычыні́ць2 ’зачыніць, звычайна няпоўнасцю або няшчыльна’ (ТСБМ, Ласт., Янк. 1, Ян.), прічыні́ць ’тс’ (Бяльк.), а таксама прычыні́ць ’прыадчыніць’ (ТС); сюды ж са спецыфічным абмежаваннем семантыкі прычыны́ты ’завязаць (фартух)’ (кобр., ЛА, 4). Беларуска-ўкраінскі семантычны рэгіяналізм (Лучыц-Федарэц, Бел.-укр. ізал., 41; Непакупны, Связи, 86). Далей гл. чын, чыніць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прычыні́ццаI
1. (паслужыцьпрычынайчаго-н.) der Grund sein (für A);
прычыні́лася бяда́ es gescháh [passíerte] ein Únglück
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
фарма́льна, прысл.
1. З захаваннем неабходных фармальнасцей. [Максім:] — Мне перайсці ў каталіцкую веру фармальна лёгка, — але ж я ўсёй сваёй істотай супроць любой рэлігіі.Машара.// Па фармальных прыкметах, афіцыйна. Самуйлёнак фармальна не быў членам партыі, але творы яго прасякнуты духам партыйнасці.«Маладосць».
2. Знешне. Булай прадставіў заводакіраўніцтву шырокі план па ўкараненню знойдзеных рэзерваў. Фармальна гэта выглядала правільным.Шыцік.// Не ўнікаючы ў сутнасць справы. Рэальная, узятая з жыцця сітуацыя сапраўды магла прывабіць аўтара і паслужыць канвой для цікавага апавядання, калі 6 пісьменнік не паставіўся да сваёй задачы фармальна.«Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
поуха́живатьсов., разг.
1.(присмотреть за больным, за детьми, за цветами и т. п.) падагляда́ць (каго, што);
2.(угождая) падагаджа́ць (каму, чаму);
3.(услуживая за столом и т. п.)паслужы́ць(каму, чаму);
4.(с любовными намерениями) пазаляца́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зачэ́пка, ‑і, ДМ ‑пцы, ж.
1.Дзеяннепаводледзеясл. зачэпліваць — зачапіць (у 1 знач.); дзеяннеістанпаводледзеясл. зачэплівацца — зачапіцца (у 1, 3 знач.).
2.Рмн.‑пак. Разм. Прыстасаванне, якім што‑н. зачэпліваюць, якое што‑н. трымае; кручок.
3.перан.; Рмн.‑пак. Разм. Прычына, падстава. І як ні стараўся Пракоп знайсці тут якую-небудзь нядбайнасць, упушчэнне, каб да чаго-небудзь прыдрацца, зачэпкі для .. прыдзіркі ён не знаходзіў.Колас.// Тое, да чаго можна прычапіцца, прыдрацца. [Гарлахвацкі:] Можа ў вашай біяграфіі ёсць якая-небудзь зачэпка.., якая магла паслужыць повадам для плётак.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рагаві́ца ’празрыстая вонкавая абалонка вока’ (ТСБМ), рус.рогови́ца, укр.рогі́вка, польск.rogówka, чэш.rohovka, в.-луж.rohowka, серб.ро̏жна навлака, славен.roženica, балг.ро́говица, літ.ragenà. Хутчэй за ўсё, слова мае сувязь з арагаве́ць ’стаць цвёрдым’, паколькі абазначае цвёрдую абалонку вока, параўн. ням.Hornhaut ’рагавіца’, якое складаецца з Horn ’рог’ і Haut ’скура’, франц.cornée ’рагавіца’, corne ’рог’, ’арагавеласць’. Паводле Бязлая (3, 191) адпаведнае славенскае слова з нямецкага слова, што з’яўляецца калькай лац.cornea ’тс’. Менш верагодна сувязь з рог2 ’вугал, куток’, аднак, тады цяжка даць семантычнае абгрунтаванне. Па іншай версіі лічыцца суфіксальным вытворным ад ро́гавы (< рог), матывацыяй у такім выпадку мог паслужыць рознакаляровы адліў знешняй часткі рогаў.