(фр. procédure, ад лац. procedere = рухацца наперад)
1) устаноўлены парадак дзеянняў для ажыццяўлення чаго-н. (напр. п. галасавання);
2) лячэбнае мерапрыемства, якое рэкамендуецца ўрачом (напр. водныя працэдуры).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
працэду́ра
(фр. procédure, ад лац. procedere = рухацца наперад)
1) устаноўлены парадак дзеянняў для ажыццяўлення чаго-н. (напр. п. галасавання);
2) лячэбнае мерапрыемства, якое рэкамендуецца ўрачом (ванны, масаж і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пра́на
(санскр. prana = дыханне)
правільнае дыханне як асноўная канцэпцыя ранняй індыйскай філасофіі; паводле канцэпцыі дыханне з’яўляецца прынцыпам жыццёвасці і «апошнім подыхам» вечнасці; ёга робіць упор на кантроль за пранай, каб дыханне не парушала медытацыю і мела лячэбнае ўздзеянне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прызначэ́ннен.
1. (устанаўленне) Bestímmung f -, -en, Féstsetzung f -, -en, Fixíerung f -, -eh;
прызначэ́нне тэ́рміну die Féstsetzung des Termíns;
2. (напасаду) Ernénnung f -, -en, Bestímmung f; Nominíerung f -, -en; Éinsetzung f -, -en;
3. (лячэбнае) Vórschrift f -, -en;
4. (мэта) Bestímmung f; Zweck m -(e)s, -e; Zwéckbestimmung f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
БЕ́ХЦЕРАЎ Уладзімір Міхайлавіч
(1.2.1857, в. Бехцерава Кіраўскай вобл., Расія — 24.12.1927),
расійскі неўрапатолаг, псіхіятр, псіхолаг і нейрафізіёлаг; заснавальнік навук. школы па рэфлексалогіі. Праф. (1893). Скончыў Медыка-хірург. акадэмію ў Пецярбургу (1878). Абараніў доктарскую дысертацыю ў 1881. У 1884 працаваў за мяжой у Э.Дзюбуа-Рэймона. З 1885 у Казанскім ун-це, з 1893 у Ваенна-мед. акадэміі, з 1897 у Жаночым мед. ін-це ў Пецярбургу. З 1908 заснавальнік і дырэктар Псіханеўралагічнага ін-та, з 1918 — Ін-та мозга і псіхічнай дзейнасці (цяпер Ін-т мозга імя У.М.Бехцерава). Фундаментальныя працы па анатоміі, фізіялогіі і паталогіі нерв. сістэмы. Залажыў асновы вучэння пра рэтыкулярную фармацыю галаўнога і спіннога мозга, стварыў вучэнне пра кампенсаторныя ўласцівасці мозга, упершыню вылучыў шэраг характэрных рэфлексаў, важных для дыягностыкі нерв. хвароб, апісаў шэраг хвароб і метады іх лячэння. Даследаваў лячэбнае выкарыстанне гіпнозу, у т. л. пры алкагалізме.
Літ.:
Мясищев В.Н. В.М.Бехтерев — замечательный ученый, врач, педагог, общественный деятель. Киров, 1956.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Жывіца ’смала’. Рус.живи́ца, укр.живи́ця, польск.żywica, в.-луж.žiwica, чэш.živice, славац.živica ’смала’, славен.živica ’корань’, ’жываплот’, ’крынічная вада’, ’насмарк’, серб.-харв.жи́ви́ца ’жываплот’, ’кастрыца’, ’палянка’, ’рубец тканіны’. Ст.-рус.живица ’смала’ (XVI ст.). Утворана ад кораня *živ‑ суфіксам *‑ic‑a ў прасл. мове, прычым у паўн. славян замацавалася значэнне ’смала’, а паўд. славяне замацавалі і іншыя значэнні. Гэта можа сведчыць ці аб адносна познім (паўн.-слав.) утварэнні, ці аб дыфузнай першапачатковай семантыцы. Корань жыв‑ у жывіца суадносіцца са значэннем ’гаіць’, паколькі жывіца мела лячэбнае значэнне. І.‑е. корань *gu̯ei‑ ’жыць, гаіць’. Плевачава, SR Brno, 13, 1964, 25–33; Махэк₂, 728. Параўн. Скок, 3, 681. Сцяцко (Афікс. наз., 45) не ўказвае час утварэння і не дае семантычнага абгрунтавання. Іначай: жывіца роднаснае з арм.kiv ’смала’ (Лідэн, Зб. Мікале, 119; Турнэйзен, Зб. Педэрсену, 301) з асобным і.-е. коранем *gu̯iu̯‑ (Покарны, 1, 482), суадносным з жаваць (Фасмер, 2, 51); апошняе, паводле Покарнага, няпэўна. Гл. Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 289. Гіпотэза Плевачавай–Махэка не адкідвае суадносіны з арм.kiv, аднак лічыць гэта слова паралельным утварэннем, што верагодна. Гл. жывіць, жывы.