Ге́вер ’частка восені паміж слупамі, якія падтрымліваюць бэлькі, страху’ (Касп.). Відавочна, таго ж паходжання, што і ст.-бел.геваръ ’дамкрат’, г. зн. запазычанне з польск.hewer (а гэта з ням.Heber < heben ’паднімаць’). Гл. Булыка, Запазыч., 81; Брукнер, 171.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ві́нда ’прыстасаванне для пад’ёму грузаў: бярвенняў, вады; пад’ёмнік у млыне’ (КТС, БРС, Бір. Дзярж., Сцяшк. МГ, Шат.), ст.-бел.винда ’дамкрат, прыстасаванне для падымання будаўнічых матэрыялаў, лябёдка, калаўрот-пад’ёмнік’ (з XVII ст.). Запазычана праз ст.-польск.winda (з XVI ст.) з ням.Winde < winden//wenden ’варочаць’ (Булыка, Запазыч., 64; Корчыц, Дасл. (Гродна), 1967, 131; Брукнер, 622).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
jack
[dʒæk]1.
n.
1) падва́жнік, рыча́г -га́, дамкра́т -а m.
2) ні́жнік, вале́т -а m. (у ка́ртах)
3) сьцяг на караблі́
4)
а) мужчы́на -ы m.; хлапе́ц -ца́m.
б) зьвер-саме́ц (пра асла́, за́йца)
5) ко́злы pl. only (для пілава́ньня)
2.
v.t.
падыма́ць дамкра́там
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Лі́вер1, лівар ’прыбор для набірання вадкасці ў выглядзе трубкі, пашыранай пасярэдзіне’ (Нас., ТСБМ), лі́вар ’лейка’ (Жд. 1), прыстасаванне, пры дапамозе якога паднімаюць цяжкія прадметы’ (глус., КЭС) і, магчыма, ліварэ́ ’вялікія трэскі, якія сколваюцца з бервяна’ (Шат.). Укр.лі́вар, ліва́рок, лі́вер ’лейка, дамкрат’, ’сіфон, рычаг’, рус.ле́вер, ливер ’лейка для палівання гародніны’, польск.lewor, liwor, lewarek ’прыбор для паднімання цяжкіх прадметаў’, таўкач’, ’журавель у калодзежы’, ’лейка’. З с.-лац.levarius, leverius ’рычаг-пад’ёмнік’ < лац.levāre ’паднімаць’ (Слаўскі, 4, 187) праз польскую мову. У рус. мове, аднак, са ст.-франц.levëour (< лац.levātōrem) праз англ.lever ’рычаг’ (Фасмер, 2, 493).
Лі́вер2 ’вантробы забойнай жывёлы, з якіх вырабляюцца прадукты харчавання’ (ТСБМ). Новае запазычанне з рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 80), куды прыйшло з англ.liver ’печань’, або з с.-н.-ням., гал.lever ’тс’ (Фасмер, 2, 493).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
jack[dʒæk]n.
1.tech.дамкра́т, пад’ёмнае прыстасава́нне
2.tech. гняздо́ (для падключэння электроннага абсталявання)
3. вале́т (у картах)
♦
a jack of all trades ≅ ма́йстар на ўсе ру́кі (магчыма пры гэтым не вельмі спрактыкаваны, не вельмі ўмелы)
jack around[ˌdʒækəˈraʊnd]phr. v.AmE, infml наўмы́сна перашкаджа́ць, не дапамага́ць у яко́й-н. спра́ве