Турні́р ‘спаборніцтва рыцараў у Сярэднявеччы, цяпер звычайна спартыўнае спаборніцтва’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз рускую мову (турни́р ‘тс’) з нова-в.-ням.Turnier, якое са ст.-франц.to(u)rnei ‘тс’ ад torner ‘абарачацца’ < лац.tornāre ‘паварочваючы, тачыць выраб на варштаце’ (Фасмер, 4, 124; ЕСУМ, 5, 683–684). Ст.-бел.турнея ‘турнір, спаборніцтва’ (XVI ст.), пазней таксама ‘беспарадак, разлад’ (ГСБМ), узыходзіць да ст.-франц.tourneoi ‘рыцарскія спаборніцтвы паводле дакладных правілаў’, а ст.-бел.турнай ‘тс’ (XVI ст.) — з чэш.turnaj ‘спаборніцтва рыцараў’, якое празст.-в.-ням. (turnei — баварскае вымаўленне ‑aj) прыйшло са ст.-франц.tournoi (праванс.tornei) ‘тс’ < torner ‘абарачацца, вярцецца’ (Булыка, Лекс. запазыч., 119; Голуб-Ліер, 494; Махэк₂, 661; Басай-Сяткоўскі, Słownik, 401).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тынк ‘пакрыццё паверхні будаўнічых канструкцый’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр., Касп., Гарэц., Ласт., ТС, Сл. ПЗБ), ‘тынкоўка, раствор для тынкоўкі’ (Сцяшк., Шат., ПСл, Шушк.), ‘матэрыял, якім забіваюць шчыліны ў сцяне’ (Бяльк.), сюды ж тынкава́ць ‘пакрываць тынкоўкай’ (Нас., Ласт., Касп.), тынкова́ць ‘тс’ (ТС): tynkovácʼ ŭ kołočki, u dranku (Арх. Вяр.), тинкова́ти ‘апрацоўваць, выпраўляць паверхню вапнай’ (Горбач, Зах.-пол. гов.), ст.-бел.тынковати ‘тынкаваць’ (1695 г.), тынкованье (тынкоўкай) (1690 г., ГСБМ). Празпольск.tynk ‘тс’, якое з нова-в.-ням.Tünche ‘тынкаванне’, ‘тынкоўка’, а апошняе з лац.tunica ‘скура’, ‘покрыва’, ‘абалонка’. Лацінскае слова, як і ст.-грэч.χιτών ‘хітон, туніка’, былі запазычаны праз фінікійскую мову з арамейск. kittūnā́ < ст.-яўр.kuttṓneth ‘тс’ (Борысь, 659; Брукнер, 589; ЕСУМ, 5, 570).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
jakiś
нейкі; які-небудзь; якісьці; якісь;
dzwonił jakiś Pan Kowalski — тэлефанаваў нейкі Кавальскі;
był jakiś przygnębiony — ён быў нейкі прыгнечаны;
przez jakiś czas — нейкі (некаторы) час; на працягу (цягам) нейкага часу;
za jakąś godzinę — прыблізна праз гадзіну
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
durchfahren
I dúrchfahren
*
I
vi(s) праязджа́ць
wir fúhren durch Berlín durch — мы прае́халі праз Берлі́н
II durchfáhren
*vt
1) перае́хаць, прае́хаць; аб’е́здзіць
2) праніза́ць (пра боль, пра страх)
wie ein Blitz durchfúhr ihn der Gedánke, dass… — у яго́ мала́нкай пране́слася ду́мка, што…
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
around2[əˈraʊnd]prep.
1. вако́л (кругом);
a fence around the garden плот вако́л агаро́да;
Let’s go around the town, not through it. Давайце паедзем кругом, а не праз горад.
2. па (усюды);
books lying around the room кні́гі, раскі́даныя па пако́і;
walk around the streets хадзі́ць па ву́ліцах
3. каля́ (недзе блізка);
He lives somewhere around London. Ён жыве недзе каля Лондана;
The children are playing around the house. Дзеці гуляюць каля хаты.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
want1[wɒnt]n.
1. (of) патрэ́ба; неабхо́днасць; жада́нне мець (што-н.);
I’m in want of a good dictionary. Мне патрэбны добры слоўнік.
2.fml няста́ча, адсу́тнасць;
for want of з-за адсу́тнасці; з-за няста́чы, праз няста́чу;
want of rain бяздо́жджыца, бездажджо́ўе
3.fml гале́ча, бе́днасць;
live in want жыць у гале́чы
♦
be in want of smth.fml мець патрэ́бу ў чым-н.;
The house is in want of repair. Дому патрэбен рамонт.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ама́мліваць ’маніць, прывабліваць’ (Нас.), амамлівацца ’захапляцца ліслівым падманам’ (Нас.). Праславянскі архаізм. Параўн. чэш.mamiti, славац.mamiti, польск.mamić, серб.-харв.ма́мити, макед.мами, балг.мамя ’маніць, прывабліваць’. Прасл.mamiti дало праз дысіміляцыю maniti (гл. Ван–Вейк, RÉS, 14, 73). Першаснасць формы mamiti пацвярджаецца ст.-грэч.μίμος мана’ (Младэнаў, 288).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Арцукі́ ’бульба адвараная’ (Сцяшк.). З ням.дыял.êrtšok ’бульба’, магчыма, празліт.ė́rčiukas ’тс’ (слова ўжывалася ў XIX ст. — LKŽ). У нямецкім слове, напэўна, адлюстравалася ўзаемадзеянне з Artischocke ’артышок, якое дало другую частку, і Erde ’зямля’, адкуль першая частка. Арашонкава і інш., Весці АН БССР, 1972, 1, 83.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аўды́тар (КТС), ст.-бел.авдитор (1670) ’член царкоўнага суда’ (Булыка, Запазыч.), ’старшы вучань у класе, які выслухоўвае ўрокі таварышаў’ (Грыг.). Запазычана празпольск.audytor або непасрэдна з лац.auditor ’слухач, суддзя, што вядзе допыт’, магчыма, паўторнае запазычанне ў беларускую літаратурную мову з рус.аудитор. Параўн. Рыхардт, Poln., 31.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Баты́ст (БРС), укр.бати́ст, рус.бати́ст. Першакрыніца запазычання франц.batiste (гл. Фасмер, 1, 134; Шанскі, 1, Б, 56). Бел. і ўкр. формы, можа, празпольск.batyst. Прама з рус. узята бел.ба́ціст (Сцяшк. МГ), але націск адлюстроўвае польскі ўплыў. Ад баціст утворана бацісто́ўка ’хустка з батысту’ (Сцяшк. МГ).